Αναζητείται ισορροπία ανάκαμψης και... εποπτείας

Ενα πράσινο φως και τρεις βασικές συστάσεις επιφύλαξε η Κομισιόν για την Ελλάδα κατά την παρουσίαση του Ευρωπαϊκού Εαρινού Εξαμήνου αλλά και της δημοσιοποίησης της 10ης έκθεσης στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής ενισχυμένης εποπτείας. Με βάση τη θετική –σε γενικές γραμμές– έκθεση των ειδικών για την ελληνική οικονομία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά στο Eurogroup να δοθεί το τελικό «ΟΚ» για την εκταμίευση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα ύψους 748 εκατ. ευρώ. Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί στο Eurogroup της 17ης Ιουνίου.

Στο πλαίσιο των συστάσεων προς την Ελλάδα, οι Βρυξέλλες ζήτησαν από την Αθήνα να χρησιμοποιήσει μέσα στο 2022 τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης για τη χρηματοδότηση πρόσθετων επενδύσεων που θα στηρίξουν την ανάκαμψη, ακολουθώντας όμως παράλληλα συνετή δημοσιονομική πολιτική. Την ίδια στιγμή, η Αθήνα θα πρέπει να διατηρήσει τις χρηματοδοτούμενες σε εθνικό επίπεδο επενδύσεις.

Επιπλέον, η Ελλάδα θα πρέπει να επιδιώξει «συνετή δημοσιονομική πολιτική μόλις το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τις επενδύσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η δυνητική ανάπτυξη». Γι’ αυτό ακριβώς το θέμα, η «Εφ.Συν.» ρώτησε τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόφσκις και τον επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι. «Βλέπουμε ότι η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα είναι θετική, παρά τις δυσκολίες. Υπάρχουν ακόμα κάποιοι δημοσιονομικοί κίνδυνοι, βέβαια, και πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η κατάσταση είναι διαφορετική τώρα σε σχέση με το έλλειμμα και το χρέος. Πρέπει να λάβουμε επίσης υπόψη τον οικονομικό κύκλο. Και αυτό ισχύει όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλα τα κράτη-μέλη», απάντησε ο Βάλντις Ντομπρόφσκις.

«Εχουμε δυο ταυτόχρονους στόχους: από τη μία την ανάκαμψη και από την άλλη την ενισχυμένη εποπτεία. Οι δυο αυτοί στόχοι πρέπει να είναι συμπληρωματικοί μεταξύ τους, να πηγαίνουν χέρι χέρι», συμπλήρωσε ο επίτροπος Τζεντιλόνι. Ο ίδιος επισήμανε τα σημαντικά βήματα που κατά την Κομισιόν έχουν γίνει, ανέφερε την επανέναρξη των πλειστηριασμών και το πρόγραμμα «Ηρακλής», κάποιες καθυστερήσεις που έχουν καταγραφεί, αλλά κατέληξε ότι «το συνολικό μήνυμα που προκύπτει από την έκθεση είναι θετικό».

Και οι δυο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι απέφυγαν να απαντήσουν για το αν μετά το 2023 η Ελλάδα θα πρέπει να επανέλθει στις δεσμεύσεις της για τα πρωτογενή πλεονάσματα και όσα είχαν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του τέλους του προγράμματος. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «Εφ.Συν.», κανείς στην πραγματικότητα δεν ξέρει. Πάντως, η Κομισιόν δηλώνει «ανοιχτή» σε τυχόν αλλαγές στα συμφωνημένα υπό το φως της πανδημίας και των περαιτέρω εξελίξεων.

Η 10η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα αναφέρει ότι η παρατεταμένη πανδημία αύξησε τους κινδύνους δημοσιονομικής βιωσιμότητας, οι οποίοι αντισταθμίζονται εν μέρει από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης δείχνουν ότι στο βασικό σενάριο ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ παραμένει σε καθοδική πορεία από το 2021 και μετά. Το χρέος προβλέπεται να φτάσει το 169% έως το τέλος της δεκαετίας και να μειωθεί κάτω από το 100% του ΑΕΠ έως το 2047 στο βασικό σενάριο.

Η αξιολόγηση λαμβάνει υπόψη τον αναμενόμενο θετικό αντίκτυπο του Ταμείου Ανάκαμψης στην ανάπτυξη τα επόμενα έξι χρόνια. Τα μέτρα του Ταμείου αναμένεται, κατά την Κομισιόν, να έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα 0,8 στο πραγματικό ΑΕΠ κατά μέσο όρο μεταξύ 2021 και 2026.

Σενάρια για το χρέος

Τα εναλλακτικά σενάρια για το χρέος δείχνουν ελαφρώς αυξημένους κινδύνους βιωσιμότητας. Τα δυο εναλλακτικά σενάρια που αναπτύχθηκαν στην 8η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας επικαιροποιήθηκαν στη χθεσινή έκθεση. Σύμφωνα με το σενάριο «υψηλότερου ασφαλίστρου κινδύνου», η πορεία του χρέους είναι συνολικά υψηλότερη, αλλά παραμένει μειούμενη καθ’ όλη τη διάρκεια της υπό αξιολόγηση περιόδου.

Οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες είναι υψηλότερες μακροπρόθεσμα και υπερβαίνουν οριακά το 20% του ΑΕΠ κατά τα τελευταία έτη της προβολής. Στο σενάριο «χαμηλής ανάπτυξης» τα επίπεδα χρέους παραμένουν υψηλά μακροπρόθεσμα και οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες αυξάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του ορίζοντα, ξεπερνώντας μόνιμα το 20% του ΑΕΠ από τα μέσα της δεκαετίας του 2040.

Επιστροφή στο Σύμφωνο από το 2023

Tην παράταση ισχύος της γενικής ρήτρας διαφυγής για το 2022 επιβεβαίωσε η Κομισιόν, εξαιτίας της πανδημίας. Πρόθεσή της είναι το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης να επανέλθει εν ισχύι το 2023.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ε.Ε. φέτος θα είναι υψηλότερο από πέρυσι, αγγίζοντας το 8%. Ολες οι χώρες έχουν έλλειμμα πάνω από 3% εκτός από τη Δανία και το Λουξεμβούργο, αλλά αναμένεται να μειωθεί περίπου στο μισό το 2022. Λόγω της κατάστασης, ωστόσο, κανένα κράτος-μέλος δεν θα τεθεί σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

Το συνολικό μέγεθος της δημοσιονομικής στήριξης της ευρωπαϊκής οικονομίας θα αυξηθεί φέτος στο 7,4% του ΑΕΠ (συμπεριλαμβανομένων και 0,4 ποσοστιαίων μονάδων από το Recovery and Resilience Facility-RRF), έναντι 6,6% πέρυσι. Το 2022 το ποσοστό αυτό αναμένεται να μειωθεί στο 3,9%, εκ των οποίων το 1/3 σχεδόν (1,2 ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ) θα προέλθει από το RRF.

Οι δαπάνες που χρηματοδοτούνται από τις επιχορηγήσεις του RRF, όπως εξήγησε κοινοτικός αξιωματούχος, είναι «δημοσιονομικά ουδέτερες» – συνεπώς η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως αυτό το εργαλείο για να υλοποιήσουν αναγκαίες δημόσιες επενδύσεις.