Το «θηρίο» αντιστέκεται

Η απλή υπόθεση ότι το «θηρίο» του πληθωρισμού δεν έχει ακόμη… εξημερωθεί και ότι ίσως είναι νωρίς για να κηρυχθεί η νίκη στη μάχη εναντίον του, αποκτά πλέον αξιοπιστία και γίνεται σοβαρή υπόθεση εργασίας ύστερα από τη χθεσινή ανακοίνωση των στοιχείων για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ για τον μήνα Δεκέμβριο από τη Eurostat. Τα βασικά ευρήματα είναι ότι ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκε για δεύτερο συνεχόμενο μήνα, στο 2,4%, ότι σε σημαντικές χώρες κινείται σε σημαντικά υψηλότερο επίπεδο, ότι παρατηρείται σταθεροποίηση των πληθωριστικών τάσεων στις υπηρεσίες και ότι έχουμε νέα ανοδική τάση στις τιμές των ενεργειακών προϊόντων με αφετηρία την αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου.

Ο φόβος για ανάκαμψη των πληθωριστικών πιέσεων τρέφεται και από άλλους παράγοντες: από την πληθωριστική επίδραση των δασμών (υψηλότερων ή χαμηλότερων) που αναμένεται να επιβάλει η διοίκηση Τραμπ, οδηγώντας σε έναν πόλεμο δασμών, από τις πληθωριστικές επιπτώσεις της «αποπαγκοσμιοποίησης», από τη γεωπολιτική αστάθεια, από την κλιματική κρίση.

Στο επόμενο δίμηνο θα μπορέσουν να σχηματιστούν πιο βάσιμες εκτιμήσεις σχετικά με το αν πρόκειται για μια πρόσκαιρη «έξαρση» των πληθωριστικών πιέσεων ή για νέο «κύμα». Μέχρι τότε, η αισιόδοξη υπόθεση με την οποία η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ καλωσόρισε το 2025, ότι εντός του έτους ο πληθωρισμός θα μειωθεί στον στόχο του 2% σε σταθερή βάση, τίθεται εν αμφιβόλω. Μαζί, τίθεται εν αμφιβόλω και ο σχεδιασμός για γενναία μείωση του βασικού επιτοκίου του ευρώ στην επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ, που τόσο διακαώς αναμένουν οι αγορές…

Στασιμοπληθωρισμός;

Στο μεταξύ, ο μέσος ευρωπαϊκός όρος δεν λέει όλη την αλήθεια. Πιο ανησυχητικό από τη δεύτερη συνεχόμενη αύξησή του, στο 2,4% τον Δεκέμβριο, είναι ότι σημαντικές χώρες αποκλίνουν προς τα πάνω σε σχέση με τον μέσο όρο και μάλιστα σταθερά τους τελευταίους μήνες:

● Η Γερμανία: 2,8% τον Δεκέμβριο (1,8% τον Σεπτέμβριο και 2,4% τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο).

● Το Βέλγιο: 4,4% τον Δεκέμβριο (4,5% τον Οκτώβριο και 4,8% τον Νοέμβριο).

● Η Ισπανία: 2,8% τον Δεκέμβριο (1,8% τον Οκτώβριο και 2,4% τον Νοέμβριο).

Πάνω από τον μέσο όρο κινούνται επίσης η Κροατία (4,5%), η Λετονία (3,4%), η Κύπρος (3,1%), η Πορτογαλία (3,1%), η Σλοβακία (3,1%) και η Ελλάδα (2,9%).

Τα πράγματα είναι πιο ανησυχητικά αν πάρουμε υπόψη μας ότι αυτή η αναζωπύρωση συντελείται σε συνθήκες που η ευρωζώνη είναι σε κατάσταση οικονομικής στασιμότητας (με τη Γερμανία μάλιστα σε ύφεση).

Αυτός ο συνδυασμός παραπέμπει στον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού. Ολα όμως θα κριθούν από την πορεία του πληθωρισμού στους επόμενους 2-3 μήνες.

Ποιοι κερδίζουν - ποιοι χάνουν

Στην αρθρογραφία για τον πληθωρισμό έχει κατατεθεί «ευθαρσώς» η άποψη ότι ένα επίπεδο πληθωρισμού πάνω από το 2% και προς το 3% δεν θα ήταν και… καταστροφή και ότι θα πρέπει ίσως να «μάθουμε να ζούμε» με πληθωρισμό πάνω από το «απαρχαιωμένο« όριο του 2%.

Ποιοι θα ωφεληθούν στην περίπτωση ενός τέτοιου σεναρίου; Πρώτα απ’ όλα ο ιδιωτικός τομέας, ιδιαίτερα στους τομείς που συμβάλλουν σημαντικά στον πληθωρισμό (ενέργεια και υπηρεσίες, ιδιαίτερα τιμές ακινήτων, αλλά ίσως ξανά τα τρόφιμα σε επόμενη φάση).

Υστερα, τα κράτη, αφού αυξημένος πληθωρισμός σημαίνει και αυξημένο αποπληθωριστή του ΑΕΠ, επομένως αυξημένο ονομαστικό ΑΕΠ και εν τέλει μειωμένο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ - ο πληθωρισμός είναι μία από τις δυνατές απαντήσεις για το υψηλό χρέος.

Ποιοι όμως χάνουν; Οι εργαζόμενοι, των οποίων το εισόδημα κατατρώγει ο πληθωρισμός. Αυτοί είναι που, σε συνθήκες πληθωρισμού, χρηματοδοτούν από το υστέρημα του εισοδήματός τους την αύξηση των κερδών και τη μείωση του δημόσιου χρέους.