Λογαριάζουν χωρίς τις... τράπεζες

Πράσινο φως για να ξεκινήσει το μεγάλο παζάρι κυβέρνησης-τραπεζιτών και επιχειρηματιών με άξονα τη «διευθέτηση» των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων, ύψους άνω των 45 δισ. ευρώ, ανάβει πλέον με την κατάθεση της οριστικής νομοθετικής ρύθμισης του υπουργείου Ανάπτυξης προς ψήφιση στη Βουλή.

Παρά τη μεγάλη σημασία της για την ελληνική οικονομία καθώς προβλέπεται η δυνατότητα διαγραφής μεγάλου μέρους επιχειρηματικών δανείων με απόφαση που θα λαμβάνεται αποκλειστικά από τις ίδιες τις τράπεζες, η νομοθετική ρύθμιση κατατέθηκε με τη μορφή «τροπολογίας» σε νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, με προφανή στόχο να ψηφιστεί ενδεχομένως πριν από την επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα (την ερχόμενη Παρασκευή) και σε κάθε περίπτωση για να αποφευχθεί η διεξοδική συζήτηση στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.

Ακόμη κι αν ψηφιστεί άμεσα η νομοθετική ρύθμιση, κανείς δεν γνωρίζει αν, πότε και σε ποιον βαθμό θα την εφαρμόσουν οι τράπεζες, τι ποσοστό από τα «κόκκινα» δάνεια θα διαγραφούν/ρυθμιστούν, ποιοι θα ευνοηθούν και ποιες θα είναι οι τελικές ζημιές για το ελληνικό Δημόσιο, αφού ούτε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους δεν είναι σε θέση να υπολογίσει το δημοσιονομικό κόστος σύμφωνα με την έκθεσή του.

Καλλιεργεί προσδοκίες

Στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει καμία δεσμευτική υποχρέωση των τραπεζών να προχωρήσουν σε οποιαδήποτε ρύθμιση ή διαγραφή χρέους, καθώς αυτό εναπόκειται στη διακριτική τους ευχέρεια, τους παρέχεται όμως ως κίνητρο η δυνατότητα να σχηματίζουν φορολογική απαίτηση για τα χρέη που θα διαγράφουν και έτσι στην ουσία να μην υφίστανται ζημία.

Το υπουργείο Ανάπτυξης από την πλευρά του καλλιεργεί προσδοκίες πως στις ρυθμίσεις θα μπορούν να υπαχθούν συνολικά 165.000 μικρές επιχειρήσεις με μέσες υποχρεώσεις 45.000 ευρώ και άλλες 10.000 μεγαλύτερες, χωρίς ωστόσο αυτή η εκτίμηση να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, δεδομένου ότι ο τελικός αριθμός των εταιρειών και των ελεύθερων επαγγελματιών των οποίων θα ρυθμιστούν οι υποχρεώσεις αποτελεί συνάρτηση των κριτηρίων βιωσιμότητας που θα εφαρμόσουν οι τράπεζες.

Στη ρύθμιση ανακοινώθηκε ότι θα υπαχθούν τόσο τα δάνεια της «κακής» Αγροτικής Τράπεζας όσο και τα δάνεια που έχουν δοθεί σε επιχειρήσεις με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου.

Το σκέλος της ρύθμισης που αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις μικρές επιχειρήσεις προβλέπει τη δυνατότητα να ρυθμιστούν ή να διαγραφούν με εξωδικαστικές διαδικασίες, ώς και κατά 50% δάνεια τα οποία ήταν σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών στις 30 Ιουνίου 2014 και δεν υπερβαίνουν τις 500.000 ευρώ. Οι επιχειρήσεις που δικαιούνται να υποβάλουν αίτημα ρύθμισης στις τράπεζες έχουν περιθώριο να το κάνουν μέχρι τις 31 Μαρτίου 2015. Δικαιούχοι είναι όσες εταιρείες είχαν τζίρο μέχρι 2,5 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2013 και δεν είχαν υποβάλει αίτημα υπαγωγής στον πτωχευτικό κώδικα ή στον νόμο Κατσέλη. Στην αίτηση είναι υποχρεωμένες να αποτυπώνουν αναλυτικά το ύψος των περιουσιακών τους στοιχείων, της ακίνητης περιουσίας τους κ.ά.

Επιπλέον «κούρεμα» 20%

Σε αυτή την κατηγορία, δανειολήπτες που έρχονται σε συμφωνία με τις τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να κερδίσουν επιπλέον κούρεμα 20% επί των τόκων, των προστίμων και των προσαυξήσεων για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία και εφορίες, εφόσον έχουν υπαχθεί ή υπαχθούν αργότερα στη σχετική ρύθμιση των υπουργείων Εργασίας και Οικονομικών για αποπληρωμή έως και σε 100 δόσεις.

Η δεύτερη ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο αντιμετωπίζει τα χρέη μεγαλύτερων επιχειρήσεων, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβληθεί αίτηση στις τράπεζες μέχρι τις 31.3.2016 και θα υπάρχει συμφωνία του 50,01% των πιστωτών σε σχέδιο ρύθμισης δανείων με την εταιρεία.

Η συμφωνία αυτή θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για όλους τους πιστωτές και θα πρέπει να εγκρίνεται από δικαστήριο (μονομελές πρωτοδικείο) εντός τριών μηνών. Το είδος της ρύθμισης (π.χ. επιμήκυνση, μείωση επιτοκίων, διαγραφή κεφαλαίου κ.ά.) θα είναι προϊόν απόφασης των τραπεζών και μπορεί να διαφέρει από την πρόταση που θα κάνει η εταιρεία. Από την υποβολή της αίτησης αναστέλλονται τυχόν εκκρεμείς αιτήσεις πτώχευσης ή εκκαθάρισης, ενώ για διάστημα έως τρεις μήνες μετά την έγκριση της αίτησης από το δικαστήριο αναστέλλονται ατομικές και συλλογικές διώξεις κατά των οφειλετών και των εγγυητών. Επιπλέον, για έναν χρόνο αναστέλλονται όλα τα μέτρα συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης.

Και σε αυτή την περίπτωση ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις που ρυθμίζουν τα δάνειά τους με τις τράπεζες να μπαίνουν στο πρόγραμμα αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων προς Ταμεία και εφορίες σε 100 δόσεις και να παίρνουν «μπόνους» επιπλέον 20% στις διαγραφές τόκων και προσαυξήσεων.

Μεγαλοοφειλέτες με χρέη πάνω από 1 εκατ. ευρώ προς το Δημόσιο που αποκλείονται από τη ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές θα μπορούν να ζητούν διαγραφή ποσοστού 40% επί προσαυξήσεων, τόκων και προστίμων σε ασφαλιστικά ταμεία και εφορίες.

Εκποίηση εντός τριών μηνών

Διαδικασίες ταχείας εκποίησης και εκκαθάρισης από τις τράπεζες προβλέπονται για τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε «γενική και μόνιμη αδυναμία» αποπληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών. Με αίτημα τουλάχιστον μιας τράπεζας ή πιστωτών που έχουν το 40% των οφειλών, το μονομελές πρωτοδικείο διορίζει εντός τριών μηνών «ειδικό διαχειριστή» στις εταιρείες, ο οποίος παίρνει τη διαχείριση, πραγματοποιεί απογραφή περιουσιακών στοιχείων και αναλαμβάνει να εκποιήσει ολόκληρη την επιχείρηση ή τμήματα του ενεργητικού της μέσω πλειοδοτικού διαγωνισμού. Αν δεν εκδηλώνεται ενδιαφέρον, η εταιρεία οδεύει σε πτώχευση.

Στις τράπεζες δίνεται φορολογικό κίνητρο για διαγραφή χρεών μέσω της έκπτωσης της ζημιάς τους από τα ακαθάριστα έσοδά τους (προ φόρων κέρδη) σε 15 ισόποσες ετήσιες δόσεις, αρχής γενομένης από τη χρονιά που πραγματοποιήθηκε η διαγραφή. Παράλληλα, αν η τράπεζα έχει ήδη σχηματίσει πρόσθετη ειδική πρόβλεψη για το χρέος που διαγράφει και την έχει αφαιρέσει από τα ακαθάριστα έσοδά της, τότε το ποσό αυτό λογίζεται ουσιαστικά ως κέρδος και υπολογίζεται στα αποτελέσματα της χρονιάς που γίνεται η διαγραφή.