Στα πρόθυρα εμφυλίου

Σε εντατικό διπλωματικό μαραθώνιο έχει αποδυθεί ο απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών στην Υεμένη, μετά την επικράτηση των σιιτών ανταρτών Χούθι, οι οποίοι έπειτα από ολιγοήμερη αναμέτρηση με την αδύναμη σουνιτική κυβέρνηση κατέλαβαν την εξουσία στην πρωτεύουσα Σαναά. Ζητούμενο είναι τώρα η εξεύρεση μιας βάσης για εθνική συνεννόηση μεταξύ των βασικών «παικτών» στο πολιτικό προσκήνιο και παρασκήνιο, προκειμένου να αποσοβηθεί το ξέσπασμα ενός νέου εθνο-θρησκευτικού εμφύλιου πολέμου στην ταραγμένη χώρα στον νότο της Αραβικής Χερσονήσου -έδρα της πιο επικίνδυνης και ενεργής σήμερα παραφυάδας της Αλ Κάιντα.

«Ο ΟΗΕ έχει δεσμευτεί να βγάλει την Υεμένη από αυτήν την κρίση» δήλωσε χθες ο απεσταλμένος του οργανισμού στη Σαναά, Τζαμάλ Μπενομάρ, προαναγγέλλοντας από σήμερα την επανέναρξη εθνικού διαλόγου για το μέλλον του πιο φτωχού κράτους στον αραβικό κόσμο, με τη συμμετοχή και των σιιτών ανταρτών Χούθι. Η ένοπλη σιιτική πολιτοφυλακή, που απολαμβάνει τη στήριξη του Ιράν, παρά τις επίσημες διαψεύσεις, βρίσκεται υπό ασφυκτική πίεση από την Παρασκευή, οπότε και ανέλαβε μονομερώς την εξουσία διαλύοντας το Κοινοβούλιο και ανακηρύσσοντας ταυτόχρονα τη δημιουργία ενός πενταμελούς προεδρικού συμβουλίου, το οποίο θα αναλάβει τη διακυβέρνηση για μεταβατική περίοδο δύο ετών.

Το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC), που συγκροτούν οι πλούσιοι και ισχυροί σουνίτες γείτονες της Υεμένης (Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), έσπευσε να χαρακτηρίσει τις ενέργειες αυτές πραξικόπημα, όπως άλλωστε και χιλιάδες πολίτες που βγήκαν στους δρόμους της Σαναά και άλλων πόλεων για να διαδηλώσουν ενάντια στην κατάληψη της εξουσίας από τους αντάρτες.

Με πυρά στον αέρα, άντρες των Χούθι διέλυσαν το Σάββατο συγκέντρωση πλήθους ακτιβιστών κοντά στο μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας, ενώ εκρηκτικός μηχανισμός εξερράγη έξω από την πρωθυπουργική κατοικία, στην οποία μένει πλέον υψηλόβαθμο στέλεχος της στρατιωτικής πτέρυγας της οργάνωσης, τραυματίζοντας τρεις φύλακες. Παρ' ότι δεν υπήρξε ανάληψη ευθύνης, οι υποψίες πέφτουν πάνω στους ορκισμένους εχθρούς των Χούθι, τους εξτρεμιστές σουνίτες της οργάνωσης Αλ Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου (AQAP), που έχουν αναλάβει την ευθύνη για την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι κατά του Charlie Hebdo αλλά και δεκάδες άλλα πολύνεκρα χτυπήματα.

Σύσσωμη η κυβέρνηση της Υεμένης και ο σουνίτης πρόεδρος Αμπντ Ράμπο Μανούρ Χάντι -που παραμένει επί της ουσίας όμηρος των ενόπλων μέσα στο προεδρικό μέγαρο- εξαναγκάστηκαν σε παραίτηση στις 20 Ιανουαρίου. Είχε προηγηθεί η κατάρρευση της συμφωνίας με τη σιιτική πολιτοφυλακή, που καταγγέλλει την πολιτική της περιθωριοποίηση και απαιτεί μεγαλύτερη συμμετοχή στη νομή της εξουσίας, κλιμακώνοντας τις επιθέσεις της. Ηδη από τον Σεπτέμβριο η Σαναά και συνακόλουθα όλα τα κρίσιμα κυβερνητικά κτίρια έπεσαν στα χέρια των μαχητών Χούθι, με τις κρατικές υπηρεσίες πλέον να καταρρέουν, αδυνατώντας να καλύψουν βασικές ανάγκες του χειμαζόμενου πληθυσμού: ασφάλεια, τακτικές πληρωμές μισθών, ακόμα και παροχή νερού και ηλεκτρικού σε ορισμένες περιοχές, πυροδοτώντας λαϊκή αγανάκτηση.

Πολιτικά κόμματα, πανίσχυροι σουνίτες φύλαρχοι και εκπρόσωποι της σιιτικής πολιτοφυλακής καλούνται να ξανακαθίσουν στο τραπέζι ενός σκληρού και πολύπλοκου διαλόγου για να βρουν βιώσιμη λύση. Ο ηγέτης των ανταρτών, Αμπντελ Μάλικ αλ Χούθι, εμφανίστηκε ανοιχτός σε συνεργασίες με όλους, αλλά αρχηγοί σουνιτικών φυλών στην ανατολική και πλούσια σε πετρέλαιο επαρχία Μααρίμπ ήδη ανακοίνωσαν πως θα αντισταθούν στο πραξικόπημα και δεν θα επιτρέψουν την κατάληψη και της δικής τους περιοχής από τους σιίτες.