Ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Ζοζέ Σόκρατες, είχε μέχρι σήμερα δύο πρωτιές στο ενεργητικό του: ήταν ο πρώτος σοσιαλιστής (τo 2005) που κυβέρνησε με απόλυτη πλειοψηφία και ο πολιτικός που για πρώτη φορά οδήγησε τη χώρα στις αγκάλες του ΔΝΤ, για να τη διασώσει μέσω της τρόικας (το 2011). Τώρα προστίθεται και τρίτη, καθώς γίνεται ο μοναδικός αρχηγός κυβέρνησης στη σύγχρονη ιστορία της χώρας που συλλαμβάνεται και ανακρίνεται από τις δικαστικές αρχές ως ύποπτος για διαφθορά, φοροδιαφυγή και ξέπλυμα βρόμικου χρήματος.
Ο Σόκρατες, που συνελήφθη την Παρασκευή κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Λισαβόνας, κατέθεσε επί πολλές ώρες ενώπιον του δικαστή Κάρλος Αλεξάιντρε τόσο το Σάββατο όσο και την Κυριακή, ενώ πριν από εκείνον είχαν καταθέσει οι επίσης συλληφθέντες Κάρλος Σάντος Σίλβα (στενός του φίλος και επικεφαλής του κατασκευαστικού ομίλου Lena), ο Γκονσάλο Φερέιρα (δικηγόρος άλλης κατασκευαστικής εταιρείας του Σάντος Σίλβα) και ο οδηγός του Ζοάο Πέρνα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο 57χρονος Σόκρατες κατηγορείται για διαφθορά. Το όνομά του είχε εμπλακεί στο σκάνδαλο του Freeport, του μεγαλύτερου εμπορικού κέντρου της Πορτογαλίας που έγινε στην προστατευόμενη ζώνη του Δέλτα του Τάγου όταν ο ίδιος ήταν υπουργός Περιβάλλοντος.
Είχε κατηγορηθεί ότι δωροδοκήθηκε για να αλλάξει τη σχετική νομοθεσία ώστε να μπορέσει να υλοποιηθεί η επένδυση, αλλά όταν χρόνια αργότερα -επί πρωθυπουργίας του- επιλήφθηκαν οι δικαστικές αρχές η υπόθεση είχε παραγραφεί. Λόγω «καταστροφής των ηλεκτρονικών αρχείων» βγήκε σώος και από την επιχείρηση «Κρυφή Οψη» που έληξε τον Σεπτέμβριο με την καταδίκη 34 ατόμων για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, ανάμεσά τους και ενός υπουργού του Σόκρατες.
Ξέπλυμα χρήματος
Το όνομά του ανέκυψε και στην επιχείρηση Montebranco (επίσης για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος), που οδήγησε τον περασμένο Ιούλιο στη σύλληψη του πανίσχυρου επιχειρηματία Ρικάρντο Σαλγκάντο, επικεφαλής του ομίλου Espirito Santo (της ομώνυμης οικογένειας ιδιοκτήτριας της χρεοκοπημένης τράπεζας BES). Ο Σαλγκάντο, στενός φίλος του Σόκρατες, είναι μάλιστα, σύμφωνα με την «El Pais», ο μόνος άνθρωπος τον οποίο συμβουλεύτηκε ο πρώην πρωθυπουργός για τη σκοπιμότητα της προσφυγής στην τρόικα.
Οι εισαγγελικές αρχές αρνήθηκαν ότι η σύλληψή του σχετίζεται με αυτή την υπόθεση διευκρινίζοντας πως διερευνούν «τραπεζικές συναλλαγές, κινήσεις και μεταβιβάσεις χρημάτων αγνώστου προελεύσεως και νόμιμης αιτιολογίας». Σύμφωνα ωστόσο με αποκαλύψεις της εφημερίδας «Sol», η έρευνα σχετίζεται και με τις δύο υποθέσεις. Στο στόχαστρο βρίσκεται η προέλευση των χρημάτων για την απόκτηση του σπιτιού του στο κέντρο της Λισαβόνας και ενός διαμερίσματος αξίας 3 εκατ. ευρώ στο Παρίσι. Εκεί εγκαταστάθηκε μετά την ήττα του κόμματός του στις πρόωρες εκλογές του 2011, για να κάνει ένα μεταπτυχιακό στην Φιλοσοφία, διάγοντας πολυτελή βίο και έχοντας ως μόνη δηλωμένη εργασιακή σχέση μια σύμβαση σχολιαστή στην πορτογαλική κρατική τηλεόραση.
Ο ίδιος είχε δηλώσει στο παρελθόν ότι όλα είναι προϊόν κληρονομιάς που του άφησε η μητέρα του, δεν έχει λογαριασμούς στο εξωτερικό και για να ζήσει στο Παρίσι πήρε δάνειο.
Η «Sol» ωστόσο αποκάλυψε πως ο Σόκρατες είχε 20 εκατ. ευρώ σε λογαριασμό στην Ελβετία και αφού η κυβέρνησή του προώθησε δύο νόμους για φορολογική ασυλία στην επιστροφή κεφαλαίων από το εξωτερικό, το 2010 τα μετέφερε στην Πορτογαλία μέσω offshore του Σάντος Σίλβα, πληρώνοντας φόρο μόνο 5% αντί για 50%, και τα κατέθεσε στην BES (του συλληφθέντος Σαλγκάντο) στο όνομα του φίλου του Σάντος που ανέλαβε να τα ξεπλύνει για λογαριασμό του. Ο τελευταίος μάλιστα φέρεται να αγόρασε τρία σπίτια στη μητέρα τού Σόκρατες, τα οποία αργότερα εκείνος... κληρονόμησε.
Η υπόθεση θεωρείται τεράστιο πλήγμα για το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που το Σαββατοκύριακο εξέλεξε τον δήμαρχο της Λισαβόνας και στενό φίλο του Σόκρατες, Αντόνιο Κόστα, στη θέση του γενικού γραμματέα. Ενα χρόνο πριν από τις βουλευτικές εκλογές, οι Σοσιαλιστές φέρονταν στις τελευταίες δημοσκοπήσεις να προηγούνται με δέκα μονάδες των κυβερνώντων Σοσιαλδημοκρατών, ευνοημένοι και από τα σκάνδαλα διαφθοράς της κυβέρνησης. Πιο πρόσφατο εκείνο με τις «χρυσές βίζες» οι οποίες προσφέρονταν απλόχερα σε εξωκοινοτικούς, που επένδυαν στη χώρα περισσότερα από 500.000 ευρώ και οδήγησε στην παραίτηση του υπουργού Εσωτερικών Μιγκέλ Μασέντο και τη σύλληψη φίλων και συνεργατών του.
Ο Κόστα, ξέροντας πόσο μπορεί η υπόθεση Σόκρατες να ανατρέψει άρδην τον ούριο άνεμο στα εκλογικά πανιά του κόμματος, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε μετά την εκλογή του απέφυγε κάθε αναφορά το θέμα, ενώ στις επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων απάντησε με υπεκφυγές: «Ουδείς υπεράνω του νόμου και καθείς αθώος μέχρις αποδείξεως της ενοχής του».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας