Η παγκόσμια κοινότητα αποχαιρετά τον Πάπα Φραγκίσκο, τον πρώτο Λατινοαμερικανό Ποντίφικα στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας και έναν από τους πιο εμβληματικούς θρησκευτικούς ηγέτες. Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, όπως ήταν το κοσμικό του όνομα, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 88 ετών. Ο θάνατός του αφήνει στη μέση το Ιωβηλαίο με τον εμβληματικό τίτλο «Προσκυνητές της Ελπίδας» κι ένα μεγάλο κενό, όχι μόνο στην Καθολική Εκκλησία αλλά και στον κόσμο. Ο Πάπας Φραγκίσκος υπήρξε φάρος ελπίδας, ταπεινότητας και ανθρωπιάς σε μια εποχή που η κοινωνία δοκιμάζεται από ανισότητες, πολέμους, βία και αδιαφορία.
Ο Φραγκίσκος ανέβηκε στον παπικό θρόνο στις 13 Μαρτίου 2013, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Ηταν ο πρώτος Πάπας από τη Λατινική Αμερική, ο πρώτος από τις τάξεις των Ιησουιτών, ο πρώτος που άφησε την αυτοβιογραφία του και, βέβαια, ο πρώτος που επέλεξε το όνομα «Φραγκίσκος», προς τιμήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης - του αγίου των φτωχών. Η επιλογή του ονόματος δεν ήταν τυχαία. Από την πρώτη στιγμή στο Βατικανό έδειξε ότι η παποσύνη του θα είχε επίκεντρο τον άνθρωπο, την κοινωνική δικαιοσύνη και την απλότητα. Τοποθετήθηκε κατά του κληρικαλισμού, της υπερβολικής γραφειοκρατίας και της εμπορευματοποίησης της πίστης. Οραματίστηκε μια «Εκκλησία για τους φτωχούς», αφιερωμένη στη διακονία του ανθρώπου.
Ο Μπεργκόλιο γεννήθηκε στη λαϊκή συνοικία Φλόρες του Μπουένος Αϊρες, στις 17 Δεκεμβρίου 1936. Παιδί Πιεμοντέζων μεταναστών, πρώτος από πέντε αδέλφια, σπούδασε αρχικά χημεία, όμως σύντομα αφιερώθηκε στη θεολογία και τη φιλοσοφία και εντάχθηκε στο Τάγμα των Ιησουιτών. Χειροτονήθηκε ιερέας το 1969, έπαρχος των Ιησουιτών της Αργεντινής το 1973, βοηθός επίσκοπος στην Αρχιεπισκοπή του Μπουένος Αϊρες το 1992, αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Αϊρες το 1998 και καρδινάλιος το 2001. Ως αρχιεπίσκοπος, επέλεξε να ζει σε ένα απλό διαμέρισμα, να κυκλοφορεί με λεωφορείο και να μαγειρεύει μόνος του — στοιχεία που καθόρισαν την εικόνα ενός Πάπα κοντά στον λαό.
Κατά τη διάρκεια της παποσύνης του, ο Φραγκίσκος τάχθηκε ανοιχτά υπέρ των φτωχών, των μεταναστών και των κοινωνικά αδύναμων. Ανέδειξε ζητήματα κοινωνικής ανισότητας, προσφυγικού, κλιματικής αλλαγής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κλονίζοντας συχνά τις παραδοσιακές ισορροπίες στο εσωτερικό της Εκκλησίας. Η εγκύκλιος Laudato Si' (2015) υπήρξε μια από τις πιο εμβληματικές παρεμβάσεις του Πάπα στα περιβαλλοντικά ζητήματα και την κλιματική αλλαγή. Καταγγέλλοντας την καταναλωτική κουλτούρα, προέτρεψε σε παγκόσμια δράση για την προστασία «του κοινού μας σπιτιού», απευθύνοντας έκκληση για τη σωτηρία του πλανήτη.
Παράλληλα, ο Πάπας Φραγκίσκος προσπάθησε να ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με κοινωνικές ομάδες που διαχρονικά είχαν περιθωριοποιηθεί από την Εκκλησία. Οι δηλώσεις του υπέρ της συμπεριληπτικότητας -με χαρακτηριστικότερη τη φράση «Ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;»- έστειλαν ηχηρό μήνυμα ανεκτικότητας και έφεραν την Καθολική Εκκλησία πιο κοντά σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται.
Ο Ποντίφικας δεν δίστασε να τοποθετηθεί δυναμικά και σε διεθνή ζητήματα. Επαιξε μεσολαβητικό ρόλο στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κούβα το 2015, ενώ επανειλημμένα απηύθυνε εκκλήσεις για ειρήνη σε εμπόλεμες ζώνες όπως η Συρία, η Ουκρανία και η Παλαιστίνη. Παρέμεινε σταθερός υπερασπιστής των προσφύγων, ακόμη και φιλοξενώντας οικογένειες μεταναστών στο Βατικανό.
Η καθημερινότητά του αποτέλεσε σημείο αναφοράς. Ο Πάπας Φραγκίσκος προτίμησε να ζει σ’ ένα μικρό δωμάτιο στον ξενώνα του Βατικανού, στον Οίκο της Αγίας Μάρθας, όπου και απεβίωσε. Κρατούσε πάντοτε χαμηλούς τόνους, αποφεύγοντας κάθε είδους επιτήδευση και δίνοντας έμφαση στην απλότητα και την άμεση επαφή με τον κόσμο. Παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας, παρέμεινε ενεργός, επιλέγοντας να συνεχίσει να ασκεί τα καθήκοντά του. Η εικόνα του στο αναπηρικό αμαξίδιο να ευλογεί πλήθη την ημέρα του Πάσχα είναι ήδη σύμβολο πίστης και αφοσίωσης.
Στην αυτοβιογραφία του (που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Gutenberg), είχε σημειώσει τα εξής: «Μια αυτοβιογραφία δεν μιλά μόνο για τη δική μας ζωή, αλλά κυρίως για τα όσα μεταφέρουμε στις αποσκευές μας. Και η μνήμη δεν είναι μόνο αυτά που ανακαλούμε, αλλά και αυτά που μας περιβάλλουν. Δεν μιλά μόνο για τα όσα έγιναν, αλλά και για όσα θα γίνουν. Μοιάζει σαν χθες, και όμως πρόκειται για το αύριο. Ολα γεννήθηκαν για να ανθίσουν σε μια αιώνια άνοιξη. Στο τέλος το μόνο που θα πούμε είναι: Δεν θυμάμαι τίποτα που να μην περιλαμβάνει Εσένα».
Η κληρονομιά του εντοπίζεται κυρίως στο ήθος, στο παράδειγμα ζωής και στην αγάπη του για τον άνθρωπο. Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο υπήρξε άνθρωπος της προσευχής, της διακονίας και της απλότητας. Ως Πάπας ήταν ένας ξεχωριστός προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Θα παραμείνει ως μια από τις πιο φωτεινές μορφές του 21ου αιώνα: ένας ανθρώπινος Ποντίφικας που μίλησε για την ειρήνη, τις ανισότητες, τη φτώχεια και τον άνθρωπο, με απλότητα και βαθύτατο σεβασμό. Και έτσι θα τον θυμόμαστε.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας