Έκθεση της Ένωσης Πολιτικών Ελευθεριών για την Ευρώπη (Liberties) αποκαλύπτει τη βαθιά υπονόμευση του κράτους δικαίου από την κυβέρνηση της Μελόνι στην Ιταλία, με αλλαγές στο δικαστικό σύστημα και «βαριά μισαλλοδοξία στην κριτική των μέσων ενημέρωσης», που οδηγούν σε «δημοκρατική ύφεση» της Ευρώπης.
Στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι η Ιταλία «παίρνει τα ηνία», και ακολουθούν πέντε ακόμα «διαλυτικές χώρες», η Βουλγαρία, η Κροατία, η Ρουμανία και η Σλοβακία, οι οποίες «υπονομεύουν σκοπίμως το κράτος δικαίου σε όλε σχεδόν τις πτυχές του».
Στην Ουγγαρία, που από καιρό κατατάσσεται ως «εκλογική απολυταρχία», οι ερευνητές εντόπισαν «σημαντική οπισθοδρόμηση» του κράτους δικαίου το 2024. Η πίεση στις μη κυβερνητικές ομάδες και τα μέσα ενημέρωσης εντάθηκε μετά την έναρξη λειτουργίας του γραφείου προστασίας της κυριαρχίας της Ουγγαρίας, το οποίο έχει ευρείες εξουσίες να ερευνά Ούγγρους που δραστηριοποιούνται στη δημόσια ζωή.
«Η δημοκρατική ύφεση της Ευρώπης έχει βαθύνει το 2024», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Liberties. Η έκθεση τόνισε τα δικαστικά συστήματα που υπόκεινται σε πολιτική χειραγώγηση, την αδύναμη επιβολή του νόμου κατά της διαφθοράς, την υπερβολική χρήση ταχέων νομοθετικών διαδικασιών, την παρενόχληση δημοσιογράφων και τους αυξανόμενους περιορισμούς στις ειρηνικές διαδηλώσεις. «Χωρίς αποφασιστική δράση, η ΕΕ κινδυνεύει με περαιτέρω δημοκρατική διάβρωση», καταλήγει η έκθεση – που συντάχθηκε από 43 οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε 21 κράτη μέλη της ΕΕ.
Το Liberties ξεκίνησε τις ετήσιες εκθέσεις το 2019 για να ελέγξει τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος δικαίου, οι οποίες προορίζονται να χρησιμεύσουν ως δημοκρατικός έλεγχος υγείας στα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι έξι εκθέσεις της ΜΚΟ έδειξαν «την ανησυχητική εμμονή των παραβιάσεων του κράτους δικαίου σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση », δήλωσε ο Βίκτορ Καζάι, ανώτερος εμπειρογνώμονας κράτους δικαίου στο Liberties. «Όλες οι θεμελιώδεις πτυχές του κράτους δικαίου αντιμετώπισαν όλο και πιο σοβαρά προβλήματα τα τελευταία χρόνια», πρόσθεσε, ενώ οι προσπάθειες της ΕΕ να αναστρέψει την παρακμή ήταν «απογοητευτικά περιορισμένες».
«Η πιο ανησυχητική κατηγορία χωρών ήταν οι κυβερνήσεις που έπαιρναν μέτρα για να υπονομεύσουν το κράτος δικαίου», δήλωσε ο Καζάι.
Αντιδημοκρατικές τάσεις
Στην Ιταλία οι ερευνητές τόνισαν πώς η κυβέρνηση της Giorgia Meloni είχε συντάξει προτάσεις για να δώσει «ανοιχτές εξουσίες» στο υπουργείο Δικαιοσύνης έναντι των εισαγγελέων, κάτι που θα αύξανε τον πολιτικό έλεγχο στο δικαστικό σώμα. Οι Ιταλοί συνεισφέροντες επισήμαναν επίσης «πρωτοφανή επίπεδα παρέμβασης στα δημόσια μέσα ενημέρωσης», όπως η ακύρωση του «αντιφασιστικού μανιφέστου» του συγγραφέα Antonio Scurati και η πειθαρχική υπόθεση που άνοιξε κατά του παρουσιαστή του talkshow στο οποίο επρόκειτο να πραγματοποιηθεί η ομιλία.
Στη Βουλγαρία η έκθεση εξέτασε τον τρόπο με τον οποίο ξεκίνησαν έρευνες κατά της διαφθοράς εναντίον επιφανών πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης, ενώ συνεχίστηκαν τα μακροχρόνια σχέδια – όπως η απόρριψη οικοδομικών απορριμμάτων στον δήμο της Σόφιας. Στη Σλοβακία , έχουν υψωθεί κόκκινες σημαίες σχετικά με πολλές αλλαγές που εισήγαγε η κυβέρνηση του εθνικιστή λαϊκιστή Robert Fico , συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης του γραφείου του κεντρικού εισαγγελέα και ενός νομοσχεδίου ξένων πρακτόρων “ρωσικού τύπου” που θα απαιτούσε από τις ΜΚΟ να φέρουν τη ετικέτα “οργανισμού που υποστηρίζεται από το εξωτερικό” εάν λάβουν περισσότερα από 40€ από τη Ρωσία.
Στην Κροατία η ακεραιότητα του δικαστικού συστήματος θεωρήθηκε ότι έχει καταστραφεί, μετά την ανάδειξη στη θέση του γενικού εισαγγελέα του Ιβάν Τουρούντιτς, δικαστή με στενούς δεσμούς με το κυβερνών κόμμα Κροατική Δημοκρατική Ένωση (HSZ). Η ευρωπαϊκή εισαγγελία διαμαρτυρήθηκε για «τις συστημικές προκλήσεις της Κροατίας όσον αφορά την τήρηση του κράτους δικαίου» , αφού το γραφείο του Turudić φάνηκε να αμφισβητεί το δικαίωμα της EPPO να διερευνήσει μια ύποπτη υπόθεση απάτης κατά του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Στη Ρουμανία οι πρόσφατες προεδρικές εκλογές αποκάλυψαν πώς το TikTok θα μπορούσε να επιτρέψει σε έναν ελάχιστα γνωστό υπερεθνικιστή να φτάσει στη νίκη , ενώ ένα νομοσχέδιο για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της δημόσιας υπηρεσίας τηλεόρασης και ραδιοφώνου είναι σε αχρηστία στο κοινοβούλιο από το 2021.
Οι συντάκτες της έκθεσης προειδοποίησαν επίσης ότι οι «δημοκρατίες-πρότυπα», συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, στη βορειοδυτική Ευρώπη δεν ήταν άτρωτες στα προβλήματα.
Στη Γαλλία οι ερευνητές προειδοποίησαν για την αυξανόμενη χρήση της διαδικασίας του άρθρου 49.3 για την προώθηση αποφάσεων χωρίς ψήφο, καθώς και για τους αυξανόμενους περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης, που εισήχθησαν πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες ή για την αντιμετώπιση ξένων παρεμβάσεων.
Στη Γερμανία οι ερευνητές επαίνεσαν τους ισχυρότερους κανόνες που έχουν σχεδιαστεί για την καταπολέμηση των «περιστρεφόμενων θυρών», όπου ανώτεροι αξιωματούχοι αναλαμβάνουν θέσεις εργασίας σε τομείς που ρύθμισαν πρόσφατα. Ωστόσο, εξέφρασαν ανησυχίες για «υπερβολικές και δυσανάλογες» απαντήσεις σε φιλοπαλαιστινιακά γεγονότα, συμπεριλαμβανομένης της λογοκρισίας των φιλοπαλαιστινιακών φωνών ή της άρνησης εισόδου στη χώρα στον Έλληνα πρώην υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος είχε προσκληθεί να μιλήσει σε μια τέτοια εκδήλωση. Τον περασμένο Απρίλιο η αστυνομία απαγόρευσε μια τριήμερη παλαιστινιακή διάσκεψη στο Βερολίνο φοβούμενη ότι θα έδινε μια πλατφόρμα σε αντισημιτικές απόψεις.
Η Πολωνία η οποία προσπαθεί να ανατρέψει την επίθεση σε ανεξάρτητους θεσμούς, περιγράφηκε ως προειδοποιητική ιστορία. Η κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Ντόναλντ Τουσκ προσπάθησε να αποκαταστήσει τη δικαστική ανεξαρτησία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης , αλλά έχει έρθει σε σύγκρουση με τον πρόεδρο Αντρέι Ντούντα, ο οποίος είναι ευθυγραμμισμένος με το προηγούμενο κυβερνών κόμμα, καθώς και την πολυπλοκότητα της απομάκρυνσης των παραβιασμένων θεσμών . Η Πολωνία «καταδεικνύει ότι η αντιμετώπιση της διακυβευμένης ανεξαρτησίας των θεσμών είναι μια εξαιρετικά προκλητική και εύθραυστη προσπάθεια», ανέφερε η Liberties.
Η ΜΚΟ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να σκληρύνει την άσκηση παρακολούθησης των χωρών συνδέοντάς την με την αποδέσμευση κονδυλίων της ΕΕ, καθώς και με την επιτάχυνση της νομικής δράσης για παραβιάσεις του κράτους δικαίου.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας