Τον δρόμο για τη δημιουργία «κόμβων επιστροφής» για μετανάστες άνοιξε η Κομισιόν. Βγάζοντας την… ουρά της απέξω, η Επιτροπή πετάει το μπαλάκι στα κράτη-μέλη για να κλείσουν συμφωνίες με τρίτα κράτη. Αν τα καταφέρουν!
Με τη νέα πρόταση για τις επιστροφές τα κράτη-μέλη θα μπορούν να μεταφέρουν τους απορριφθέντες αιτούντες άσυλο σε μακρινές χώρες, όπου δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους, προκειμένου να επιστραφούν στη χώρα τους. Βασική όμως προϋπόθεση αποτελεί το κάθε κράτος-μέλος να έχει συνάψει συμφωνία με τη συγκεκριμένη χώρα, αλλά και να σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα σε αυτούς τους «κόμβους» («hubs»).
Με τις ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις να εκμεταλλεύονται την παράτυπη μετανάστευση για εκλογικά οφέλη, τα κράτη-μέλη άσκησαν πιέσεις στην Επιτροπή για να υποβάλει μια αυστηρότερη πρόταση επιστροφών και να σπάσει το ταμπού των κέντρων αναχώρησης σε τρίτα κράτη-μέλη.
Φακέλωμα και οικονομικά κίνητρα
Η πρόταση των Βρυξελλών φαίνεται ότι πληροί τα κριτήρια: εκτός από τη νομοθετική κατοχύρωση της άδειας για την κατασκευή κέντρων απέλασης σε τρίτα κράτη, ο κανονισμός προβλέπει υποχρεώσεις που πρέπει να τηρούν οι απορριφθέντες αιτούντες άσυλο όπως το πλήρες «φακέλωμα»: παροχή προσωπικής ταυτότητας, βιομετρικών δεδομένων, στοιχείων επικοινωνίας και πληροφοριών σχετικά με τις χώρες από τις οποίες διήλθαν.
Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, τα κράτη-μέλη μπορούν να στέλνουν τους αιτούντες άσυλο που το αίτημά τους έχει απορριφθεί στη χώρα καταγωγής τους, σε χώρα διέλευσης που έχει συνάψει συμφωνία επανεισδοχής ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, «εθελοντικά» ή όχι.
Πλέον ο νέος κανονισμός το αλλάζει αυτό: θέτει το απαραίτητο νομικό υπόβαθρο για να επιτρέψει στις κυβερνήσεις να συνάψουν συμφωνίες με χώρες εκτός της Ε.Ε. που θα μπορούσαν να είναι πρόθυμες να φιλοξενήσουν μετανάστες με αντάλλαγμα οικονομικά ή όποια κίνητρα.
Επίσης οι μετανάστες πρέπει να παραμένουν διαθέσιμοι ανά πάσα στιγμή καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας επιστροφής και να επιτρέπουν την έρευνα των αντικειμένων τους, εφόσον αυτό είναι «αναγκαίο και δεόντως αιτιολογημένο» αναφέρει ο νόμος. Οσοι παραβιάζουν αυτές τις υποχρεώσεις μπορεί να δουν τα κοινωνικά τους επιδόματα να κόβονται, τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα να κατάσχονται και τις άδειες εργασίας να ανακαλούνται. Θα μπορούσαν επίσης να αντιμετωπίσουν παρατεταμένες απαγορεύσεις εισόδου στην Ε.Ε. στο μέλλον, ακόμη και «οικονομικές κυρώσεις», τις οποίες το κείμενο δεν περιγράφει λεπτομερώς.
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Αυστριακού επιτρόπου Μάγκνους Μπρούνερ, η φυσική μεταφορά θα γίνεται μόνο αφού ο αιτών έχει εξαντλήσει όλες τις νομικές οδούς για να λάβει διεθνή προστασία και του έχει δοθεί οριστική εντολή επιστροφής.
Τα κέντρα στην Αλβανία
Αυτό αποτελεί διαφορετική προσέγγιση από αυτό που προβλέπει η συμφωνία Ιταλίας - Αλβανίας, σύμφωνα με την οποία η Ιταλία θα εξέταζε τα αιτήματα ασύλου σε αλβανικό έδαφος, κάτι που δεν «πέρασε» από τα δικαστήρια και το Διεθνές Δίκαιο. Αλλά τώρα η Ιταλία θα μπορεί να μετατρέψει τα κέντρα στην Αλβανία σε «hubs», αφού τα Τίρανα είναι όπως φαίνεται πρόθυμα για χατίρια για τα μάτια της Μελόνι.
Πέρα από την Ιταλία, η Δανία και η Ολλανδία φαίνονται ως οι πιθανότεροι υποψήφιοι να προχωρήσουν. Ο κανονισμός ωστόσο ορίζει τα ελάχιστα κριτήρια που πρέπει να πληρούν τα κέντρα αυτά, όπως ανεξάρτητο όργανο για την παρακολούθηση της «αποτελεσματικής εφαρμογής» της συμφωνίας, εξαίρεση για τους ασυνόδευτους ανηλίκους και τις οικογένειες με παιδιά και σαφής καθορισμός των αρμοδιοτήτων για την αντιμετώπιση πιθανών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το μέγιστο παραμονής τους στα hubs θα πρέπει να είναι τα δύο χρόνια. Η πρόταση έχει ήδη συγκεντρώσει τα πυρά των οργανώσεων για τους πρόσφυγες, που λένε ότι η αποστολή μεταναστών, χωρίς τη συγκατάθεσή τους, σε μακρινά κράτη θα οδηγήσει σε ελλιπή εποπτεία και υποβαθμισμένες συνθήκες, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για ανεξέλεγκτες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που μένουν ατιμώρητες.
Μέχρι τον Ιούνιο η Κομισιόν θα φέρει και την πρόταση των ασφαλών τρίτων χωρών, που αναμένεται να συμπληρώσει τη χθεσινή της πρόταση.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας