To... εισαγόμενο κυνήγι γκιουλενιστών στη Θράκη

Η είδηση του θανάτου του 83χρονου Τούρκου ιμάμη και ηγέτη του θρησκευτικού και κοινωνικού κινήματος FETO, Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος «φόβισε» όσο κανένας άλλος τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προκάλεσε περισσότερη αβεβαιότητα παρά ανακούφιση στην τουρκική κυβέρνηση. Με αφορμή τον θάνατο ίσως της πιο αμφιλεγόμενης πολιτικής προσωπικότητας της γειτονικής χώρας, η «Εφ.Συν.» θα επιχειρήσει μια αναδρομή για τη δράση του ιδίου αλλά και της οργάνωσής του στη μειονότητα και για το πώς αυτή επηρέαζε κάθε φορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η δράση του ξεκινά πίσω στο μακρινό 1959. Παρότι δεν διέθετε ακαδημαϊκό προφίλ, είχε τελειώσει μόνο το δημοτικό σχολείο, κατάφερε να πάρει δίπλωμα ιεροκήρυκα και άρχισε να εργάζεται με αυτόν τον ρόλο σε διάφορες τουρκικές επαρχίες, όπου ύστερα από μερικά χρόνια πέτυχε να δημιουργήσει ένα μικρό οικοτροφείο για φτωχά παιδιά που ήθελαν να διδαχθούν από το κήρυγμά του. Η οργάνωση FETO μερικά χρόνια αργότερα, χάρη κυρίως στην πρόσβαση που είχε σε τεράστια ποσά που εξασφάλιζαν οι ιδιωτικές δωρεές, θα αποκτήσει ένα τεράστιο δίκτυο από πανεπιστήμια, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια σε πάνω από 100 χώρες, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ.

Γύρω στη δεκαετία του 2000 ζήτησε ανεπιτυχώς άδεια από το ελληνικό κράτος για τη δημιουργία ανάλογων σχολείων και στην περιοχή της Θράκης, αλλά, όπως είναι φυσικό, η άδεια δεν δόθηκε ποτέ και έτσι αρκέστηκε στη λειτουργία κάποιων φροντιστηρίων και την ενίσχυση των μαθημάτων Κορανίου που διοργανώνονταν από τις ψευτομουφτείες, τα λεγόμενα Κουράν-Κουρσού.

Βέβαια, τότε όλα αυτά συνέβαιναν με τις ευλογίες της τουρκικής κυβέρνησης, καθώς Γκιουλέν και Ερντογάν ήταν κάτι παραπάνω από φίλοι και σύμμαχοι στα πρώτα χρόνια της ανάδειξης του δεύτερου στην εξουσία. Ο Γκιουλέν υπήρξε ουσιαστικά ο «θεωρητικός» του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) που ίδρυσαν το 2001 μαζί με άλλους πολιτικούς ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Αμπντουλάχ Γκιουλ.

Ο «θεωρητικός» της ισλαμοδημοκρατίας της ανοχής και του ήπιου Ισλάμ του διαλόγου δεν είχε μόνο στο μυαλό του να αλλάξει σταδιακά τη φυσιογνωμία της κοσμικής Τουρκίας αλλά και της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, που κατά τα πρότυπα του κεμαλισμού παρέμενε κατά ένα μεγάλο μέρος της πιστή στις αρχές και τις αξίες της κοσμικότητας. Ομως οι κοινές πεποιθήσεις και επιδιώξεις των δύο ανδρών άλλαξαν άρδην.

Η κορύφωση

Αιτία, η αμετροεπής εξάπλωση της επιρροής του Γκιουλέν στην κοινωνική, πολιτική, οικονομική και θρησκευτική ζωή της Τουρκίας μέσω των οπαδών του που κατείχαν πλέον σημαντικές θέσεις στην κρατική και κοινωνική ιεραρχία, διαμορφώνοντας έτσι μια νέα πολιτική πραγματικότητα που έπαιρνε αποστάσεις από την κυβέρνηση Ερντογάν και έφερε σταδιακά τη ρήξη ανάμεσα στις δύο πλευρές, με αποκορύφωμα το ανεπιτυχές πραξικόπημα του 2016, το οποίο οδήγησε τον Ερντογάν στο να επικηρύξει τον Γκιουλέν ως υπεύθυνο και «υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο για το τουρκικό έθνος». Κάπως έτσι και η μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη από πεδίο σύγκλισης για τους δύο άνδρες μετατράπηκε σε θέατρο του σκληρού ανταγωνισμού τους.

Από το ίδιο βράδυ του πραξικοπήματος, όταν οι οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί που φέρεται ότι μετείχαν στην απόπειρα στις 15 Ιουλίου 2016 έφτασαν στο αεροδρόμιο της Αλεξανδρούπολης με ελικόπτερο UH-60 Black Hawk, όλα προμήνυαν πως στο μέλλον θα ήταν πολύ δύσκολο για την περιοχή της Θράκης να μείνει έξω από τη διαμάχη που είχε ξεκινήσει ανάμεσα στους πάλαι ποτέ συμμάχους. Και παρότι η άφιξη των οκτώ Τούρκων αξιωματικών, αιτούντων άσυλο, έστω και συμβολικά έβαζε στο επίκεντρο της υπόθεσης τη Θράκη, η γεωγραφία της περιοχής, που αποτελεί αναπόφευκτα σημείο-πέρασμα για τους Τούρκους πολιτικούς πρόσφυγες οι οποίοι εγκαταλείπουν τη γειτονική χώρα για να αποφύγουν τις συνέπειες του γενικευμένου πογκρόμ που εξαπέλυσε τότε η τουρκική κυβέρνηση, και η παρουσία οπαδών του Γκιουλέν στη μειονότητα (αυτό τουλάχιστον πιστεύει σθεναρά η Τουρκία) επέκτειναν και στη μειονότητα το κυνήγι μαγισσών κατά των οπαδών του πρώην ιμάμη, με την επίδραση της πολιτικής αυτής σύγκρουσης να επηρεάζει ανεξίτηλα τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη για χρόνια.

Μάλιστα, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2016, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τουρκίας, Ομέρ Τσελίκ, είχε φτάσει στο σημείο να προειδοποιήσει την ελληνική κυβέρνηση για δράση γκιουλενιστών στη «Δυτική» Θράκη και πιθανώς και στην Αθήνα, που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη μουσουλμανική μειονότητα.

Φυσικά αυτή η πρακτική της Αγκυρας είχε αποτέλεσμα να διχάσει όσο ποτέ άλλοτε τη μειονότητα. Οπως παρατηρεί και ο έγκυρος τοπικός ενημερωτικός ιστότοπος «η Φωνή της Ροδόπης», σύμφωνα με επώνυμες καταγγελίες μειονοτικών, από το πραξικόπημα και για τα επόμενα τουλάχιστον τρία χρόνια, περίπου 200 Ελληνες μουσουλμάνοι της Θράκης είχαν στοχοποιηθεί από το καθεστώς Ερντογάν ως «γκιουλενιστές» και τους είχε επιβληθεί το μέτρο απαγόρευσης εισόδου στην Τουρκία.

Ανάμεσα στους ανθρώπους που στοχοποιήθηκαν από το καθεστώς Ερντογάν, όπως αναφέρει η τοπική ιστοσελίδα, είναι οι μειονοτικοί δημοσιογράφοι του περιοδικού «Azinlikca», ιμάμηδες από τη Θράκη αλλά και ο βουλευτής Ροδόπης Ιλχάν Αχμέτ, ο οποίος έπεσε θύμα συκοφαντικών δημοσιευμάτων στην Τουρκία, χαρακτηριζόμενος ως δήθεν «προστάτης της FETO». Μάλιστα, κατά την περασμένη προεκλογική περίοδο του 2023 ο Ιλχάν Αχμέτ είχε καταγγείλει ευθέως το τουρκικό προξενείο της Κομοτηνής για απόπειρα επηρεασμού του εκλογικού σώματος της μειονότητας εναντίον του.

Ο παραλογισμός και το κυνήγι μαγισσών έφτασαν όμως σε τέτοιο σημείο που δεν θα πρέπει να λησμονηθεί και το τραγελαφικό επεισόδιο με την απόλυση εργαζομένων στον Δήμο Ιάσμου και την ανάκληση όλων των αντιδημάρχων του ίδιου δήμου από τον τότε δήμαρχο, Μουμίν Οντέρ, υποστηρίζοντας πως πρόκειται για… «γκιουλενιστές» ή μέλη της «εγκληματικής οργάνωσης ΕΥΡ-ΑΚΗ, αποκύημα της ταραχώδους εποχής στην οποία εισήλθε η μειονότητα εξαιτίας της πολιτικής κόντρας Γκιουλέν-Ερντογάν, που οδήγησε φυσικά στην παραίτηση του δημάρχου.