Πώς θα αποτραπεί το άλμα της Aκροδεξιάς στην εξουσία

Βιέννη

Η ανακοίνωση του επίσημου προσωρινού αποτελέσματος των βουλευτικών εκλογών της περασμένης Κυριακής στην Αυστρία δυστυχώς επιβεβαίωσε πλήρως τις ανταποκρίσεις, τις αναλύσεις και τα σχόλια των τελευταίων μηνών της «Εφημερίδας των Συντακτών» από τη Βιέννη για επέλαση της Ακροδεξιάς και την επίτευξη μιας πρώτης στην ιστορία «πρωτιάς» της σε εθνικές κάλπες στη χώρα αυτή, με ταυτόχρονη, πλέον, διεκδίκηση, από μέρους της, της ανάληψης της εξουσίας με επικεφαλής την ίδια τη νέα κυβέρνηση.

Τα τέσσερα άλλα κόμματα της νέας Βουλής εμφανίζονται, τουλάχιστον προς το παρόν, να απορρίπτουν μια κυβερνητική συνεργασία τους με τον νικητή των εκλογών, το ακροδεξιό εθνικιστικό Κόμμα των Ελευθέρων και ειδικότερα με τον θεωρούμενο ως τον «πλέον ακραίο», τον αρχηγό του, τον Χέρμπερτ Κικλ, ο οποίος διεκδικεί με επίταση το αξίωμα τού –αποκαλούμενου από τον ίδιο– «λαϊκού καγκελάριου».

Την προεκλογική υπόσχεσή του ότι δεν θα συμμετάσχει σε κυβερνητικό συνασπισμό με αυτό το κόμμα και με τον συγκεκριμένο αρχηγό του τηρεί και επαναλαμβάνει μετεκλογικά ο αρχηγός του δεύτερου σε δύναμη Λαϊκού Κόμματος και νυν ομοσπονδιακός καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ, ο οποίος, όμως, σε περίπτωση μη συμμετοχής του Χέρμπερτ Κικλ σε αυτόν, δεν αποκλείει μία συγκυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος με τους Ελευθέρους, όπως συνέβαινε μεταξύ 2000 και 2006, όπως επίσης μεταξύ 2017 και 2019.

Μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου 1999, ως τότε αρχηγός τού, τρίτου σε δύναμη, Λαϊκού Κόμματος, ο Βόλφγκανγκ Σιούσελ, πέραν των διερευνητικών επαφών με τον νικητή τους, τον αρχηγό των Σοσιαλδημοκρατών και έως τότε καγκελάριο, τον Βίκτορ Κλίμα, διεξήγαγε παράλληλες και μυστικές συνομιλίες με τον αρχηγό του δευτέρου, του Κόμματος των Ελευθέρων, τον διαβόητο τότε στην Ευρώπη Γεργκ Χάιντερ. Ελέω Χάιντερ, ο Σιούσελ, παρόλο που είχε έρθει τρίτος στις εκλογές, καθιστώντας του «σαλονιού» την Ακροδεξιά, προχώρησε σε συνασπισμό μαζί της, αναλαμβάνοντας τον Φεβρουάριο 2000 καγκελάριος για να αναδειχθεί (και να παραμείνει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2006) ο πρώτος πανευρωπαϊκά επικεφαλής δεξιάς-ακροδεξιάς κυβέρνησης, στην οποία η Ευρωπαϊκή Ενωση, με τις τότε αρχές και τις αξίες της, είχε επιβάλει κυρώσεις.

Κάτι που βέβαια δεν συνέβη πλέον το 2017, όταν ο θεωρούμενος λαϊκιστής –και κατά άλλους «παιδί θαύμα»– ο αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Σεμπάστιαν Κουρτς σχημάτισε τη δεύτερη κυβέρνηση με το Κόμμα των Ελευθέρων του Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, του οποίου η εμπλοκή ως αντικαγκελάριος στην «Υπόθεση Ιμπιζα», το πρωτοφανές σκάνδαλο διαφθοράς και πολιτικής διαπλοκής, οδήγησε στη διάλυσή της τον Μάιο του 2019.

Τα επόμενα βήματα

Μετά τις προχθεσινές εκλογές, ο Αυστριακός ομοσπονδιακός πρόεδρος, ο προερχόμενος από τους Πράσινους Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν, προτίθεται να έχει, ίσως από αύριο, διερευνητικές συνομιλίες με τους αρχηγούς των πέντε κομμάτων της νέας Βουλής για τον σχηματισμό κυβέρνησης, οι οποίες παραδοσιακά διαρκούν δύο ή, κάποιες φορές, και τρεις μήνες.

Ο ίδιος είχε αναφέρει πως δεν θα έδινε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό ενός κόμματος –ακόμη και εάν αυτό ερχόταν πρώτο στις εκλογές– με αντιευρωπαϊκό προσανατολισμό, που δεν καταδικάζει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ή που τάσσεται εναντίον των κυρώσεων κατά της Ρωσίας – δηλαδή στον Χέρμπερτ Κικλ και στους Ελευθέρους. Εξάλλου, το αυστριακό Σύνταγμα δεν προβλέπει ότι μια τέτοια εντολή δίνεται υποχρεωτικά στο πρώτο κόμμα.

Το Λαϊκό Κόμμα, παρά τις μεγάλες απώλειες –έχασε πάνω από έντεκα μονάδες– φαίνεται να έχει (έπειτα από αποκλεισμό συνεργασίας με τον Χέρμπερτ Κικλ) τις περισσότερες επιλογές σχηματισμού κυβέρνησης, είτε επικεφαλής ενός δικομματικού συνασπισμού με τους Σοσιαλδημοκράτες, με οριακή όμως πλειοψηφία μίας έδρας, είτε ενός τρικομματικού με τους Σοσιαλδημοκράτες και το μικρό, νεοφιλελεύθερων τάσεων ΝΕΟΣ (Νέα Αυστρία) ή τους Πράσινους, με το οποίο συγκυβερνά από τον Ιανουάριο του 2020 έως σήμερα. Με ένα ποσοστό 29,2% στις προχθεσινές εκλογές το Κόμμα των Ελευθέρων θα διαθέτει στη νέα Βουλή 56 έδρες (μετά τις εκλογές του 2019 είχε 31 έδρες) στο σύνολο των 183 εδρών, το Λαϊκό Κόμμα 26,5 % και 52 έδρες (71 το 2019), οι Σοσιαλδημοκράτες 21% και 41 έδρες (μία λιγότερη), το ΝΕΟΣ 9% (18 έδρες) και οι Πράσινοι 8% (16 έδρες), ενώ το εκλογικό μέτρο του 4% δεν πέτυχαν τόσο το Κομμουνιστικό Κόμμα (2,4%) όσο και το Κόμμα της Μπίρας (2%).