Δημοτικές εκλογές - κρας τεστ για την ηγεμονία του Ερντογάν

«Η ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης, του “κοσμήματος” της Τουρκίας, στις δημοτικές εκλογές της Κυριακής έχει γίνει εμμονή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, από τότε που έχασε την οικονομική πρωτεύουσα της χώρας από την αντιπολίτευση το 2019», σχολίαζε εύστοχα σε χθεσινή του ανταπόκριση από την Πόλη το Γαλλικό Πρακτορείο. Η άνοδος άλλωστε του αυταρχικού Ερντογάν στην προεδρία της Τουρκίας ξεκίνησε, ως γνωστόν, από την ίδια τη γενέτειρά του, την Κωνσταντινούπολη, όπου εξελέγη δήμαρχος το 1994. Εκτοτε, μόνο πολιτικοί σύμμαχοί του και στελέχη από το ισλαμοσυντηρητικό κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) τον διαδέχτηκαν στη δημαρχία της Πόλης, μέχρι πέντε χρόνια πριν όταν ο ανερχόμενος αστέρας του κεμαλικού / κοσμικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Εκρέμ Ιμάμογλου, έσπασε το σερί και απέσπασε τον δημαρχιακό θώκο, κλονίζοντας την παντοκρατορία του «Σουλτάνου».

Η νίκη του αντιπολιτευόμενου Ιμάμογλου το 2019 υπήρξε μάλιστα διπλή και άρα ακόμα πιο τσουχτερή, αφού κατάφερε να ξαναβγεί δήμαρχος Κωνσταντινούπολης με ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό μετά την αντιδημοκρατική ακύρωση της πρώτης του εκλογής λόγω… ερντογανικού δακτύλου και δη καταγγελιών του AKP για δήθεν παρατυπίες στη διαδικασία. Χωρίς να λέει το όνομά του, ο Τούρκος πρόεδρος βάλλει τακτικά κατά του Ιμάμογλου, αποκαλώντας τον απαξιωτικά «δήμαρχο μερικής απασχόλησης» λόγω των προεδρικών του φιλοδοξιών που αποτελούν σοβαρή απειλή για τον ίδιο τον Ερντογάν και το καθεστώς του. Διόλου τυχαία, αμέσως μόλις επανεξελέγη στην τουρκική προεδρία πέρσι τον Μάη ξεκίνησε την εκστρατεία για την επανάκτηση της Πόλης των 16 εκατομμυρίων κατοίκων. «Η Κωνσταντινούπολη είναι το κόσμημα, ο θησαυρός και το μήλο της έριδας της χώρας μας», διακήρυττε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν παραμονές των αυριανών δημοτικών εκλογών.

«Ο χειμώνας δεν έρχεται στην Τουρκία αν δεν χιονίσει στην Κωνσταντινούπολη», συνόψιζε στο Γαλλικό Πρακτορείο την κομβική σημασία της Πόλης ο Ερμαν Μπάκιρτζι, δημοσκόπος της εταιρείας Konda Research and Consultancy, υπενθυμίζοντας ότι ο Ερντογάν είχε πει κάποτε πως «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία». «Παρότι η αντιπολίτευση έχασε από τον Ερντογάν στις περσινές προεδρικές εκλογές, εξακολουθεί να υπάρχει ισχυρή σύνδεση μεταξύ της νίκης στην Κωνσταντινούπολη και της νίκης στην Τουρκία», επιβεβαίωνε στο BBC η Σεντά Ντεμιράλπ, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Işık της Πόλης. «Αν ο Ιμάμογλου καταφέρει να κρατήσει την Κωνσταντινούπολη, η αντιπολίτευση θα συνεχίσει να έχει μεγάλες ελπίδες για τις επόμενες προεδρικές εκλογές του 2028».

Απέναντι στον 52χρονο Ιμάμογλου, ο Ερντογάν κατεβάζει τον 47χρονο πρώην υπουργό του για το Περιβάλλον, Μουράτ Κουρούμ, υποσχόμενος δηλωτικά σε προεκλογική συγκέντρωση πως «η Κωνσταντινούπολη θα επιστραφεί στον πραγματικό της ιδιοκτήτη». Αιφνιδιάζοντας πολλούς, ο 70χρονος Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πρόσφατα ότι αυτές οι δημοτικές εκλογές θα είναι οι τελευταίες του, υποδηλώνοντας ότι πλησιάζει πια το τέλος των δύο και πλέον δεκαετιών του στην εξουσία, χωρίς να ανοίγει πάντως τα χαρτιά του για το ποιος θα τον διαδεχτεί. Πολιτικοί αναλυτές αναρωτιούνται αν πρόκειται όντως για αποχαιρετισμό ή για νέο ελιγμό, ώστε για να πείσει το εκλογικό σώμα να του δώσει λευκή επιταγή για άλλη μια φορά.

«Οι επικριτές του πιστεύουν ότι η επανάκτηση της Κωνσταντινούπολης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εδραίωση της ηγεμονίας του τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, με πιθανές νέες αλλαγές στο Σύνταγμα που θα του έδιναν ακόμα μια θητεία ως πρόεδρος», επισήμαινε το BBC. «Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δημοτικές εκλογές, έχει επίσης το πλεονέκτημα πως η αντιπολίτευση δεν είναι πλέον ενωμένη και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κούρσα στην Κωνσταντινούπολη μπορεί να είναι στήθος με στήθος».

Ο Ιμάμογλου είχε επικρατήσει στην Πόλη υποστηριζόμενος από εξακομματική συμμαχία εθνικιστών, κοσμικών, φιλελεύθερων, συντηρητικών, ισλαμιστών και κυρίως Κούρδων, αφού η Πόλη έχει πολύ μεγάλο κουρδικό πληθυσμό. Η συμμαχία κατέρρευσε ωστόσο μετά την περσινή ήττα στις προεδρικές εκλογές και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης -συμπεριλαμβανομένου του φιλοκουρδικού κόμματος DEM (πρώην HDP), του τρίτου μεγαλύτερου στην τουρκική Βουλή- κατεβάζουν τώρα δικούς τους υποψήφιους δημάρχους. Δημοσκόπηση πάντως της Spectrum House, που δημοσιοποιήθηκε στις 20 Μαρτίου, εμφάνιζε σχεδόν τους μισούς από τους υποστηρικτές του DEM να ψηφίζουν Ιμάμογλου. Πλήγμα δε για τον ερντογανικό αντίπαλό του Κουρούμ μπορεί να αποτελέσει η δημοσκοπική εκτίναξη του ισλαμικού Κόμματος της Νέας Ευημερίας (YRP), που απειλεί να του κόψει κρίσιμες ψήφους.

Τα περισσότερα γκάλοπ έδειχναν οριακή νίκη του αντιπολιτευόμενου CHP και στην Κωνσταντινούπολη και στην Αγκυρα και στη Σμύρνη. Ο δήμαρχος της τουρκικής πρωτεύουσας, Μανσούρ Γιαβάς, έχει επίσης προταθεί ως υποψήφιος για τις επόμενες προεδρικές εκλογές το 2028 και μια νέα επικράτησή του αύριο θεωρείτο πιο σίγουρη από εκείνη του Ιμάμογλου. «Η μοίρα της Τουρκίας είναι στα χέρια σας», διαμήνυσε ειδικά στους νεαρούς ψηφοφόρους ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης. «Μπορείτε να αλλάξετε ό,τι πάει στραβά στην Τουρκία με μία ψήφο»... «Υπάρχουν λόγοι για τη Δύση να παρακολουθήσει πώς θα εξελιχθούν οι δημοτικές εκλογές», εκτιμά ο Φραντσέσκο Σικάρντι από το Carnegie Europe. Μια νίκη του ΑΚΡ «θα εδραιώσει περαιτέρω την εξουσία του προέδρου Ερντογάν, φέρνοντάς τον ακόμα πιο κοντά στο αυταρχικό στιλ διακυβέρνησης του (Ρώσου) προέδρου Πούτιν και διευρύνοντας το χάσμα με τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ».