Ανεμος αλλαγής στη Βόρεια Ιρλανδία

Ιστορικές στιγμές ζει η Βόρεια Ιρλανδία στον απόηχο και της πολυαναμενόμενης ορκωμοσίας της πρώτης τοπικής πρωθυπουργού προερχόμενης από το Sinn Féin, Μισέλ Ο’Νιλ – ορκωμοσία που έγινε με καθυστέρηση δύο ετών, το περασμένο Σάββατο, κάνοντας «την αντίστροφη μέτρηση για μια δυνητική επανένωση [της Ιρλανδίας] να ηχεί πιο δυνατά», όπως σχολίαζε ο βρετανικός Observer.

Παρότι το αριστερό εθνικιστικό κόμμα της κέρδισε για πρώτη φορά στα χρονικά τις βουλευτικές εκλογές στη Βόρεια Ιρλανδία το 2022, η 47χρονη Ο’Νιλ εμποδίστηκε να αναλάβει καθήκοντα από το αντίπαλο –κυβερνών ώς τότε– υπερσυντηρητικό ενωτικό κόμμα DUP, το οποίο μετά την ήττα του έσπευσε να μποϊκοτάρει τον υποχρεωτικό διαμοιρασμό της εξουσίας (κοινώς τη συγκυβέρνηση της βρετανικής επαρχίας), όπως προβλέπει η ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής. To DUP επικαλέστηκε την κάθετη διαφωνία του με τους εμπορικούς κανόνες που συμφώνησαν Λονδίνο και Βρυξέλλες μετά το Brexit, υποστηρίζοντας ότι υπέσκαπταν την ένωση Βρετανίας - Βόρειας Ιρλανδίας. Το μποϊκοτάζ επέφερε διετή ακυβερνησία σε τοπικό επίπεδο και παράλυση των βορειοϊρλανδικών δημόσιων υπηρεσιών, προκαλώντας δημοσιονομική κρίση, σωρεία προβλημάτων ειδικά στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και σειρά απεργιών.

Λίγο πριν λήξει η διορία που είχε δώσει η βρετανική κυβέρνηση για συγκρότηση του νέου κυβερνητικού σχήματος στη Βόρεια Ιρλανδία, φοβερίζοντας πρακτικά το DUP με προκήρυξη πρόωρων εκλογών, το ενωτικό κόμμα ανακοίνωσε ξαφνικά την προηγούμενη βδομάδα ότι τα βρήκε τελικά με τους κυβερνώντες Τόρις (έπειτα από μυστικές διαπραγματεύσεις) και άρει πλέον το μποϊκοτάζ. Σε αντάλλαγμα, η κυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ συμφώνησε να νομοθετήσει για να απλοποιήσει τους κανόνες μεταφοράς εμπορικών προϊόντων από τη Βρετανία στη Βόρεια Ιρλανδία (χωρίς, παραδόξως, να προκύψουν ενστάσεις από πλευράς Ε.Ε.). Κι έτσι άνοιξε ο δρόμος για να αναλάβει επιτέλους η Ο’Νιλ πρωθυπουργός της Βόρειας Ιρλανδίας – θέση που μοιράζεται τώρα με την 44χρονη Εμα Λιτλ-Πένγκελι από το DUP, η οποία ορκίστηκε αναπληρώτρια πρωθυπουργός, έχοντας τυπικά τις ίδιες εξουσίες αλλά λιγότερο πρεστίζ και συμβολικό βάρος.

Με αφορμή την αποκατάσταση της συγκυβέρνησης, τόσο ο Σούνακ όσο και ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Λίο Βαράντκαρ, ταξίδεψαν χθες στο Μπέλφαστ και συναντήθηκαν με τις δύο Βορειοϊρλανδές πρωθυπουργούς και το νέο υπουργικό τους συμβούλιο, ζητώντας από όλες και όλους να επικεντρωθούν στα φλέγοντα ζητήματα διαχείρισης της καθημερινότητας και όχι στον… ελέφαντα στο δωμάτιο: την προοπτική διεξαγωγής δημοψηφίσματος με το ερώτημα της επανένωσης της διχοτομημένης ιρλανδικής νήσου και μάλιστα μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, όπως είπε ευθαρσώς σε κυριακάτικη συνέντευξή της η Ο’Νιλ ότι αναμένει να συμβεί, αμφισβητώντας ευθέως την πάγια θέση της βρετανικής κυβέρνησης ότι η ιρλανδική επανένωση είναι ένα πολύ μακρινό ενδεχόμενο που απέχει δεκαετίες από σήμερα.

Φοβούμενο μελλοντική διάσπαση του Ηνωμένου Βασιλείου (λόγω και των τάσεων ανεξαρτητοποίησης της Σκοτίας), το Λονδίνο επικαλείται μόνιμα ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπει η συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής για διεξαγωγή δημοψηφίσματος αφού η πλειονότητα των Βορειοϊρλανδών ψηφοφόρων δεν τάσσεται σθεναρά υπέρ της επανένωσης με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας.

Ενωτικό μήνυμα

Η χαρισματική Ο’Νιλ φρόντισε χθες να αποφύγει τις θριαμβολογίες και τις αναφορές στο διχαστικό ζήτημα, στέλνοντας μήνυμα ενότητας στους Προτεστάντες ενωτικούς και στους εθνικιστές Καθολικούς που εκπροσωπεί. Ο δε Σούνακ ανήγγειλε το ξεκλείδωμα οικονομικής βοήθειας προς τη Βόρεια Ιρλανδία, ύψους 3,3 δισεκατομμυρίων λιρών, υποβαθμίζοντας την πιθανότητα δημοψηφίσματος, όπως εξάλλου κι ο Βαράντκαρ, μολονότι έχει παραδεχτεί ότι αναμένει να υπάρξει ενωμένη Ιρλανδία στη διάρκεια της ζωής του. Για βαθιά αλλαγή και «ιστορικό γύρισμα του τροχού» μίλησε πάντως τις προάλλες η εξίσου χαρισματική πρόεδρος του Sinn Féin και ηγέτιδα της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Ιρλανδία, Μέρι Λου ΜακΝτόναλντ, υποστηρίζοντας ότι η ιρλανδική επανένωση βρίσκεται πια «σε απόσταση αφής».