Τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία

Νέα πολιτική θύελλα προκαλούν στην Τουρκία οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εκκένωσης και μετεγκατάστασης του τάφου του Σουλεϊμάν Σαχ: του μαυσωλείου που –βάσει διμερούς συνθήκης του 1921 με τη Γαλλία– αποτελεί τουρκικό θύλακα σε βάθος περίπου 35 χλμ. στο εσωτερικό της βόρειας Συρίας και φρουρούνταν από τιμητικό άγημα 38 Τούρκων στρατιωτών.

Το μαυσωλείο, το οποίο φιλοξενούσε τον –ιερό για τους Τούρκους– τάφο του παππού του ιδρυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Οσμάν του πρώτου, βρισκόταν από τον Μάρτιο του 2014 σε κλοιό πολιορκίας από τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, με τη νεο-οθωμανική ηγεσία της Τουρκίας να ορκίζεται επανειλημμένως πως θα το υπερασπιζόταν απέναντι σε οποιαδήποτε απειλή.

Ωστόσο, η στάση αυτή άλλαξε άρδην μέσα στο Σαββατοκύριακο, προκαλώντας εύλογα ερωτήματα και οξύτατες αντιδράσεις από την τουρκική αντιπολίτευση. Πάνω από 570 στρατιώτες, συνοδευόμενοι από τανκς, τεθωρακισμένα οχήματα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη εισέβαλαν τη νύχτα του περασμένου Σαββάτου σε συριακό έδαφος και το μεσημέρι της Κυριακής ολοκλήρωσαν την επιχείρηση εκκένωσης του μαυσωλείου, φυγαδεύοντας στην Τουρκία σύσσωμο το άγημα αλλά και τα λείψανα του Σουλεϊμάν Σαχ.

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, το μνημείο καταστράφηκε από άνδρες του τουρκικού στρατού, χωρίς να ξεσπάσουν μάχες, με έναν φαντάρο να σκοτώνεται σε «δυστύχημα». Ταυτόχρονα, όμως, μια δεύτερη επιχείρηση βρισκόταν σε εξέλιξη για την ανακατάληψη άλλης περιοχής εντός Συρίας (!), όπου θα δημιουργηθεί τόπος προσωρινής ταφής των λειψάνων.

Η τοποθεσία φέρεται να βρίσκεται στη δικαιοδοσία των Μονάδων Προστασίας του Κουρδικού Λαού (YPG) –των Κούρδων μαχητών δηλαδή που εκδίωξαν το Ι.Κ. από το Κομπάνι– και να φυλάσσεται πλέον από ισχυρές τουρκικές δυνάμεις. Αίσθηση προκάλεσε η δήλωση του βουλευτή Χασίπ Καπλάν του φιλοκουρδικού Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP) της Τουρκίας πως μαχητές του YPG –συριακό παρακλάδι του PKK– συνεργάστηκαν πρώτη φορά με τον τουρκικό στρατό στην επιχείρηση, χαρακτηρίζοντάς την μάλιστα «εξέλιξη-ορόσημο».

Επιβλέποντας προσωπικά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, ο Ταγίπ Ερντογάν έκανε λόγο για «επιτυχή» έκβαση και υπερασπίστηκε την ξαφνική αλλαγή τακτικής της κυβέρνησης, υποστηρίζοντας πως δεν πρόκειται για υποχώρηση από τα κυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας, αλλά για «προσωρινή κίνηση» με στόχο την προστασία της ασφάλειας των 38 εγκλωβισμένων στρατιωτών.

«Η Τουρκία έχασε εδάφη πρώτη φορά, χωρίς καν να διεξαγάγει μάχες» κατήγγειλε ο Γκιουρσέλ Τεκίν, αντιπρόεδρος του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP), ενώ έτερος βουλευτής έκανε λόγο για εγκατάλειψη του τάφου ζητώντας την παραίτηση του πρωθυπουργού. «Οι πρόγονοί μας θα στριφογυρίζουν στους τάφους τους» δήλωσε ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Ερτουγκρούλ Γκιουνάι, πνέοντας μένεα όπως και άλλοι πολιτικοί για την πλήρη αποτυχία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στη Συρία.

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου ισχυρίστηκε πως οι τουρκικές δυνάμεις κινήθηκαν με βάση το διεθνές δίκαιο και την πρόσφατη κοινοβουλευτική εξουσιοδότηση για στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά εξτρεμιστικών οργανώσεων σε Συρία και Ιράκ. «Κατάφωρη επίθεση» αποκάλεσε τις επιχειρήσεις η Δαμασκός, που βρίσκεται στα μαχαίρια με την τουρκική κυβέρνηση κατηγορώντας την για υποστήριξη «τρομοκρατών» (φανατικών ισλαμιστών και «μετριοπαθών» ανταρτών συλλήβδην), που επιδιώκουν την ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ.

Στις φωνές (και δυτικών χωρών), που εγκαλούν την Αγκυρα για υπόθαλψη της ισλαμιστικής τρομοκρατίας, ήρθε χθες να προστεθεί και η –αναγνωρισμένη από τη διεθνή κοινότητα– κυβέρνηση της εμπόλεμης Λιβύης. Σε μια κίνηση, που πλήττει ευθέως τα οικονομικά συμφέροντα της Τουρκίας, αποφασίστηκε –μεταξύ άλλων– ο πλήρης αποκλεισμός όλων των τουρκικών επιχειρήσεων που έχουν αναλάβει δημόσια έργα στη λιβυκή επικράτεια, ορισμένα εκ των οποίων κλείστηκαν από την εποχή Καντάφι.