Το 2023 το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ

Ηταν ήδη σχεδόν βέβαιο και χθες επαληθεύτηκε επίσημα από το παρατηρητήριο Copernicus, την υπηρεσία της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή (C3S). Το 2023 όχι απλά έσπασε αλλά συνέτριψε με μεγάλη διαφορά το ρεκόρ του θερμότερου έτους που έχει καταγραφεί ποτέ, καταδεικνύοντας δραματικά πόσο πιο ζεστό και συνάμα επικίνδυνο είναι το απορρυθμισμένο κλίμα σήμερα, συγκριτικά με το ψυχρότερο στο οποίο αναπτύχθηκε ο ανθρώπινος πολιτισμός.

Σε μέσο όρο, λοιπόν, ο πλανήτης μας ήταν κατά 1,48 βαθμό Κελσίου θερμότερος την περσινή χρονιά σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο (1850-1900), την οποία ακολούθησε η μαζική εκβιομηχάνιση, η συστηματική χρήση ορυκτών καυσίμων και οι εκτεταμένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, πυροδοτώντας την κλιματική κρίση. Η απόκλιση αυτή αγγίζει τον στόχο του 1,5°C που τέθηκε στη Συμφωνία του Παρισιού το 2015, όταν οι χώρες της υφηλίου συναίνεσαν να προσπαθήσουν να κρατήσουν την παγκόσμια υπερθέρμανση κάτω από αυτό το ορόσημο, ώστε να αποφευχθούν οι δριμύτατες επιπτώσεις της.

Ο στόχος, επομένως, δεν έχει καταπατηθεί, κάτι που θα προϋπέθετε συνεχόμενη υπέρβαση του 1,5°C σε βάθος δεκαετιών. Το γεγονός όμως ότι το όριο ξεπεράστηκε τις μισές σχεδόν μέρες του 2023 δημιουργεί κακό προηγούμενο. Πέρσι, «ήταν επίσης η πρώτη χρονιά με όλες τις μέρες να είναι τουλάχιστον κατά 1°C θερμότερες από την προβιομηχανική περίοδο», υπογράμμισε η αναπληρώτρια διευθύντρια της C3S, Σαμάνθα Μπέρτζες.

Σημειώθηκε μάλιστα ακόμα ένα δυσοίωνο ρεκόρ: στη διάρκεια δύο ημερών του περασμένου Νοεμβρίου, ξεπεράστηκε το προβιομηχανικό όριο αναφοράς κατά 2°C και πλέον. «Τα κλιματικά ρεκόρ πέφτουν σαν ντόμινο. Οι θερμοκρασίες το 2023 πιθανότατα υπερβαίνουν εκείνες οποιασδήποτε περιόδου τα τελευταία 100.000 χρόνια τουλάχιστον», συμπλήρωσε χαρακτηριστικά η Μπέρτζες, με τη C3S να προβλέπει ότι το 2024 θα είναι ακόμα πιο ζεστό, θεωρώντας πολύ πιθανό το ορόσημο του 1,5°C να ξεπεραστεί για πρώτη φορά τους επόμενους 12 μήνες.

Ο αριθμός-κλειδί

Η μέση θερμοκρασία, το 2023, ήταν αυξημένη κατά 0,17°C από εκείνη του 2016, της προηγούμενης θερμότερης χρονιάς που είχε καταγραφεί ώς τώρα. Αν και μοιάζει αμελητέα, πρόκειται για πολύ μεγάλη άνοδο σε κλιματικούς όρους. Βασική αιτία είναι η συνεχιζόμενη χρήση ορυκτών καυσίμων και τα απανωτά ρεκόρ στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου, χωρίς η περσινή χρονιά να αποτελεί εξαίρεση. Ειδικά η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ανήλθε, το 2023, στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ.

Εκτός από την επιστροφή του φυσικού κλιματικού φαινομένου «Ελ Νίνιο», που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αύξηση της θερμοκρασίας πέρσι και θα κορυφωθεί φέτος, η C3S επισήμανε μια σειρά από άλλα «αξιοπρόσεκτα» γεγονότα τη χρονιά που πέρασε, συμπεριλαμβανομένων των τεράστιων πυρκαγιών στον Καναδά που συνέβαλαν στην άνοδο των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από φωτιές κατά 30%, καθώς και των θερμοκρασιών-ρεκόρ στους ωκεανούς, που προκάλεσαν θαλάσσιους καύσωνες σε πολλές περιοχές, απειλώντας τη θαλάσσια ζωή και ενισχύοντας την ένταση των καταιγίδων. «Τέτοια γεγονότα θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται, μέχρι να απομακρυνθούμε από τα ορυκτά καύσιμα και να φτάσουμε σε καθαρές μηδενικές εκπομπές», δήλωσε ο καθηγητής κλιματικής αλλαγής του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ, Εντ Χόκινς. «Θα συνεχίσουμε να υποφέρουμε από τις συνέπειες της σημερινής μας αδράνειας για πολλές γενιές ακόμα».