Σε πτώση η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη

Πτώση είχε η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, σύμφωνα με την έκθεση με τίτλο «Η φαρμακευτική αγορά στην Ελλάδα: γεγονότα και στοιχεία», που παρουσίασε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος.

Την έκθεση επιμελήθηκε το Παρατηρητήριο Οικονομικών της Υγείας του ΙΟΒΕ σε συνεργασία με την αρμόδια επιτροπή του ΣΦΕΕ και παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2015.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει η έκθεση, ο στόχος της φαρμακευτικής δαπάνης καθορίστηκε στα 2 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 2,37 το 2013, γεγονός που μεταφράζεται σε συνολική μείωση της τάξης του 60,8% την περίοδο 2009-2014.

Πιο αναλυτικά, η κατά κεφαλήν δημόσια φαρμακευτική δαπάνη στη χώρα μας, από τα 456 ευρώ που αντιστοιχούσαν ανά κάτοικο το 2009, μειώθηκε στα 183 το 2014, γεγονός που οδηγεί την Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε.  

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με στοιχεία που αφορούν 22 χώρες, προκύπτει ότι η κατά κεφαλήν φαρμακευτική δαπάνη από 284 ευρώ το 2009 υποχώρησε στα 260 το 2013.

Αντίστοιχα στην ευρωζώνη (τα στοιχεία αφορούν 17 χώρες), η κατά κεφαλήν φαρμακευτική δαπάνη υποχώρησε το 2013 στα 295 σε σχέση με τα 323 ευρώ που αντιστοιχούσαν στο 2009.

Σημαντικό ρόλο, επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης, προς αυτή την κατεύθυνση έχει παίξει και η υπολογίσιμη συμμετοχή της βιομηχανίας στην κάλυψη των αναγκών των Ελλήνων ασθενών μέσα από τους μηχανισμούς των επιστροφών (rebates) και του clawback.

Για το 2014, η φαρμακευτική βιομηχανία απέδωσε σε μηχανισμούς επιστροφών 226,4 εκατομμύρια ευρώ και 201,8 εκατομμύρια σε clawback και συμμετείχε έτσι σε ποσοστό 21,6% στην πραγματική φαρμακευτική δαπάνη. Το ποσοστό της συμμετοχής της κατά τα 2 προηγούμενα χρόνια ήταν 13,9 και 9,4%.

Η καθαρή δημόσια φαρμακευτική δαπάνη είναι το τελικό ποσό που πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία μετά την αφαίρεση όλων των επιστροφών και του clawback.

Το 2014 η δαπάνη άγγιξε τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι των 5,1 δισ. το 2009, ωστόσο κατά την περίοδο 2009-2014 μειώθηκε κατά 60,8%, καθώς ο στόχος που είχε τεθεί από τον μηχανισμό στήριξης ήταν κοντά στα 2 δισ. ευρώ.

Οπως επισημαίνεται από τους συντάκτες της έκθεσης, από το 2012, η φαρμακευτική δαπάνη έχει μειωθεί τόσο ώστε να μην επιτρέπει την κάλυψη των αναγκών των ασθενών από το κράτος.

Η παραπάνω μείωση έχει ως συνέπεια τη μεγάλη μετατόπιση κάλυψης των αναγκών στον ιδιωτικό τομέα και συγκεκριμένα στη φαρμακευτική βιομηχανία.

Οι επιστροφές με τις οποίες επιβαρύνονται οι φαρμακευτικές εταιρείες συνεχώς αυξάνονται, με αποτέλεσμα η συμμετοχή τους στην πραγματική δημόσια φαρμακευτική δαπάνη να αυξηθεί από 9,4% το 2012 στο 21,5% για το 2014.

Παράλληλα, οι δαπάνες υγείας αποτελούν το 7,2% των συνολικών δαπανών των νοικοκυριών που πραγματοποιούνται μέσα από συναλλαγές στην αγορά για το 2014, ενώ το 2009 κυμάνθηκαν στο 6,5%.

Παρά το γεγονός ότι και ο μέσος όρος μηνιαίας δαπάνης ανά νοικοκυριό για την υγεία το 2014 παρουσίασε μείωση κατά 21% σε απόλυτα μεγέθη σε σχέση με το 2009 (κινήθηκε στα 105,8 ευρώ έναντι 134,4 ευρώ που ήταν το 2009), καταγράφεται αύξηση του ποσοστού των δαπανών αυτών, γεγονός που καταδεικνύει τη μειωμένη αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών αλλά και την αυξημένη συμμετοχή των ασθενών στη δαπάνη του φαρμάκου.

Η συνολική δαπάνη υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 15,7 δισεκατομμύρια ευρώ το 2013 (δηλαδή ποσοστό 8,6% του ΑΕΠ), εκ των οποίων τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ αφορούν τη δημόσια δαπάνη υγείας (5,5% του ΑΕΠ). Από το σύνολο των δαπανών, η φαρμακευτική δαπάνη ανήλθε στα 4,6 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η νοσοκομειακή δαπάνη, αντίστοιχα, μειώθηκε κατά 9,4%, σε σχέση με το 2013, φτάνοντας τα 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Μεγαλύτερη μείωση στις επιμέρους κατηγορίες της νοσοκομειακής δαπάνης παρατηρήθηκε στη δαπάνη για τις υπηρεσίες (-18,2%) αλλά και στην αντίστοιχη φαρμακευτική δαπάνη (-13,7%).

Το 2014, οι συνολικές πωλήσεις των φαρμακευτικών εταιρειών προς τις φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία ανήλθαν στα 3,88 δισεκατομμύρια. Το παραπάνω ποσό αντιστοιχεί σε μείωση κατά 2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Την ίδια περίοδο, οι πωλήσεις προς τα νοσοκομεία και τον ΕΟΠΥΥ παρουσίασαν αύξηση κατά 4,5% αντίστοιχα.

Αντίθετα, ο αριθμός των συσκευασιών που πουλήθηκαν στα νοσοκομεία μειώθηκε κατά 3,6% ενώ αντίθετα στα φαρμακεία και στις φαρμακαποθήκες παρουσιάζεται αυξημένος κατά 2,8%.

Αύξηση κατά την ίδια περίοδο παρουσίασε και ο όγκος των προστατευμένων φαρμάκων (πατέντες), καθώς ανήλθε στο 11,2% για το 2014.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το παραπάνω ποσοστό ξεπερνά τον αντίστοιχο μέσο όρο των χωρών της Ευρώπης όπου κινείται στο 7% και συνδέεται με τη σημαντικά χαμηλότερη τιμή τους στη χώρα μας (η έκθεση επισημαίνει ότι οι τιμές τους είναι 52% πιο χαμηλές).

Παράλληλα, αύξηση σημείωσε και το μερίδιο αγοράς των μη προστατευμένων φαρμακευτικών προϊόντων το οποίο για το 2014 ανήλθε στο 64,2%.

Σε ό,τι αφορά την παραγωγή φαρμάκων στην Ελλάδα, παρουσιάζει σταθερή συμμετοχή στην εγχώρια βιομηχανική παραγωγή και κατατάσσεται στη 10η θέση μεταξύ των 24 κλάδων της μεταποίησης για το 2014.