Εκπαιδευτικό «σκονάκι» εν όψει της επίσκεψης υποεπιτροπής του ΟΗΕ

Επικράτηση του ψυχοφάρμακου συχνά χωρίς υποστηρικτικό πλαίσιο, κλειδωμένες πόρτες, απομονώσεις και μηχανικές καθηλώσεις για μέρες ή εβδομάδες, χωρίς την τήρηση των απαραίτητων για την αποφυγή της διαδικασιών, ακόμα και διανυκτερεύσεις πασχόντων -μετά από εισαγγελική παραγγελία για νοσηλεία- σε αστυνομικά τμήματα ελλείψει διαθέσιμων κλινών σε εφημερεύοντα (!) ψυχιατρεία. Η κακομεταχείριση ασθενών πίσω από τους τοίχους των ψυχιατρικών μονάδων δεν είναι μυστικό, έχει καταγγελθεί επανειλημμένα από λήπτες των υπηρεσιών, συλλόγους οικογενειών και σωματεία υγειονομικών. Ομως είναι αυτό που επιχειρεί να αποσιωπήσει πάση θυσία η κυβέρνηση από τον ΟΗΕ και την Υποεπιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (Subcommittee on Prevention of Torture, SPT), που βρίσκεται επισήμως στη χώρα μας, προκειμένου να αποφύγει έναν νέο διασυρμό.

Το όργανο του ΟΗΕ επισκέπτεται χώρους στέρησης της ελευθερίας, όπως φυλακές, αστυνομικά τμήματα, κέντρα κράτησης και ψυχιατρεία, εξετάζει σχετικές εγκαταστάσεις και μιλά με τις αρμόδιες αρχές για συνθήκες πριν καταθέσει τις συστάσεις του. Γι’ αυτό, απ’ ό,τι φαίνεται, το υπουργείο Υγείας επιδόθηκε σε μια πρωτοφανή προσπάθεια συγκάλυψης των κατασταλτικών πρακτικών που κάνουν τον βίο αβίωτο σε ψυχικά ασθενείς, παραβιάζουν τα δικαιώματά τους, οδηγούν σε επανατραυματισμό και στο φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας».

Ο υφυπουργός Υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος, γνωστός για τις αντιεπιστημονικές του απόψεις, διαβίβασε στις 17 Σεπτεμβρίου στις διοικήσεις υγειονομικών περιφερειών «υλικό εκπαίδευσης που αφορά σε θέματα δικαιωμάτων ασθενών, αποκλιμάκωσης επιθετικής συμπεριφοράς και αυτοκτονικότητας» (υπ’ αριθμ. πρωτ.: ΔΠΑΠ/ 53920/18-09-2024). Αυτό εστάλη την επόμενη μέρα από την 2η ΥΠΕ στους διοικητές των ψυχιατρικών νοσοκομείων «Δαφνί» και «Δρομοκαΐτειο» και νοσοκομείων της περιφέρειας όπως «Αττικόν», «Τζάνειο», «Θριάσιο», Γ. Ν. Νίκαιας.

Πρόκειται για «σκονάκι» 344 σελίδων, ώστε να μάθει το προσωπικό των δομών αυτό που θα έπρεπε ήδη να γνωρίζει. Εργαζόμενοι αναφέρουν στην «Εφ.Συν.» πως ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει εκπαίδευση του νοσηλευτικού προσωπικού στις λεγόμενες «τεχνικές αποκλιμάκωσης» –μια μακροπρόθεσμη διαδικασία που συνδέεται με την κουλτούρα και τον τρόπο λειτουργίας των κλινικών.

Το υλικό περιλαμβάνει οδηγό πρακτικής για την αντιμετώπιση ασθενών με αυτοκτονική συμπεριφορά, τη σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου από το 2016 σχετικά με την εφαρμογή της σύμβασης, εγχειρίδιο από τον ΠΟΥ για τη δράση και την ενδυνάμωση στην ψυχική υγεία, εγχειρίδιο από το Συμβούλιο της Ευρώπης για τους εργαζομένους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και το προσωπικό των καταστημάτων κράτησης με αρμοδιότητα την ευημερία των κρατουμένων.

Περιλαμβάνει επίσης συστάσεις της ελληνικής Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές από το 2008, η οποία είχε λάβει υπόψη τους θανάτους καθηλωμένων νοσηλευομένων στο παρελθόν και η οποία επικαλείται μάλιστα έναν «Αντι-οδηγό» για την αντιμετώπιση της ιδρυματικής βίας (Τετράδια Ψυχιατρικής, 2007), που είναι κάθετα αντίθετος στις μηχανικές καθηλώσεις.

Σημειώνεται ότι το πρώτο εξάμηνο του 2024 η SPT βρέθηκε στην Αλβανία, την Ονδούρα, την Γκαμπόν και τη Μογγολία και ότι για το υπόλοιπο έτος προγραμμάτισε τις επισκέψεις στην Ελλάδα, τη Νιγηρία, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Βολιβία.