Η ανεπάρκεια στα φάρμακα και στο... υπουργείο Υγείας

Μαίνεται ο «πόλεμος» του φαρμάκου, ενόσω επανέρχεται ο φόβος να ξαναζήσουμε τις τρομακτικές ελλείψεις του περασμένου διαστήματος, που στην κορύφωσή τους άγγιξαν τους 450 κωδικούς!

Τις τελευταίες μέρες παρακολουθούμε μια σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ των εκλεγμένων εκπροσώπων των φαρμακαποθηκών και των φαρμακείων, η οποία αφήνει την κυβέρνηση –τον αδιαμφισβήτητα βασικό ρυθμιστή του χώρου του φαρμάκου– στο απυρόβλητο! Την ίδια ώρα, ο υπουργός Υγείας, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, σαν να ζει σε μια παράλληλη πραγματικότητα, δήλωσε ότι η χώρα μας είναι στην καλύτερη θέση από πλευράς επάρκειας σε φάρμακα αρχικά σε ευρωπαϊκό και στη συνέχεια σε παγκόσμιο επίπεδο (!), χωρίς όμως να δίνει κανένα επιπλέον στοιχείο.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: ενώ η Ν.Δ. είχε... αυτοαναγορευτεί στην κυβέρνηση που θα δώσει τέλος στην ταλαιπωρία των πολιτών για την προμήθεια των φαρμάκων τους, οι ελλείψεις την τελευταία πενταετία άγγιξαν –στην κορύφωσή τους– τους 450 κωδικούς. Οι ελλείψεις αφορούν όλες τις κατηγορίες φαρμάκων χρόνιων παθήσεων, όπως καρδιολογικά, αναπνευστικά, οφθαλμολογικά, νευροληπτικά, αντιπηκτικά, αντιεπιληπτικά και αντικαταθλιπτικά φάρμακα κ.ά., αλλά και εποχικά, αντιβιώσεις για μικρούς και μεγάλους.

Ταλαιπωρία

Λίγο πριν από τις εθνικές εκλογές και μετά την πολύμηνη έκθεση σε κίνδυνο –εκτός από ταλαιπωρία– δεκάδων χιλιάδων ασθενών, τη διαμαρτυρία των συλλόγων ασθενών και των μάχιμων συνδικαλιστών των εμπλεκόμενων κλάδων, η κυβέρνηση μέσω του πρώην υπουργού Υγείας Θάνου Πλεύρη προχώρησε στην απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών περίπου 300 κωδικών φαρμάκων.

«Η κατάσταση καλυτέρευσε λόγω της απαγόρευσης των παράλληλων εξαγωγών, αλλά σε καμία περίπτωση δεν λύθηκε», λέει μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο Γιάννης Καβαλάρης, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ). Οι ιώσεις είναι προ των πυλών, μας λέει, και οι φαρμακοποιοί φοβούνται ότι εκτός από τις ελλείψεις στα φάρμακα για τους χρόνιους ασθενείς –καρδιολογικά, διαβητολογικά κ.λπ.– σε έναν μήνα δεν θα έχουν ούτε αντιβιώσεις ούτε απλά αντιπυρετικά – για μικρούς και μεγάλους.

Σε αυτή τη δύσκολη συνθήκη για δεκάδες χιλιάδες ασθενείς στη χώρα αποφάσισε ο πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων, Θεόδωρος Σκυλακάκης, σε συνέντευξη Τύπου και στη συνέχεια με δελτίο Τύπου, να ζητήσει την άρση της απαγόρευσης εξαγωγών σε 130 φάρμακα! Συνεπής μεν ο κλάδος στο κυνήγι του επιχειρηματικού κέρδους, αλλά χωρίς καμία ντροπή απέναντι στους Ελληνες ασθενείς που έχουν ανάγκη τα φάρμακά τους.

Ανάμεσα σε άλλα ο ΠΣΦ –πάντα αφήνοντας την κυβέρνηση στο απυρόβλητο– επιτέθηκε στους φαρμακοποιούς, τη φαρμακοβιομηχανία και τη διοίκηση του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ). «Καταγγέλλουμε δημόσια την ανυπαρξία του ΕΟΦ και την παντελή αδυναμία ελέγχου της αγοράς, με συνέπεια να αναγκάζεται να υιοθετεί ατεκμηρίωτες καταγγελίες περί δήθεν ελλείψεων από συνδικαλιστικούς φορείς», ανέφερε μεταξύ άλλων ο ΠΣΦ. Οι ασθενείς δεν έβρισκαν τα απαραίτητα για την υγεία τους φάρμακα –μήνες ολόκληρους– και για τον ΠΣΦ έφταιγαν οι συνδικαλιστές που αναδείκνυαν το πρόβλημα!

Ακολούθησε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ), που έκανε λόγο για «εκτός πραγματικότητας δηλώσεις του κ. Σκυλακάκη για άρση της απαγόρευσης», αναφέροντας ότι «ματαιοπονεί ο κ. Σκυλακάκης στην προσπάθειά του από υπόλογος να καταστεί τιμητής». Και στην περίπτωση του ΠΦΣ η κυβέρνηση παραμένει στο απυρόβλητο ως εάν δεν έχει την πλήρη ευθύνη για τη ρύθμιση του χώρου. Αν δηλαδή τα έβρισκαν οι φαρμακαποθήκες με τους φαρμακοποιούς, συμφωνούσαν, για παράδειγμα, να γίνονται παράλληλες εξαγωγές, το υπουργείο Υγείας θα το αποδεχόταν;

Παραίτηση

Λίγες μέρες αργότερα ο νέος υπουργός Υγείας «παραιτούσε» δημοσίως τον πρόεδρο του ΕΟΦ Δημήτρη Φιλίππου, ο οποίος είχε ήδη παραιτηθεί καθώς είχε λήξει η θητεία του και δύο παρατάσεις που είχε λάβει, καταθέτοντας την επιθυμία να επιστρέψει στο ακαδημαϊκό έργο του. Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης όμως πήρε πάνω του την αποχώρηση Φιλίππου, λέγοντας από το βήμα της Βουλής: «Δεν αντιλαμβάνομαι τα περί παραίτησης του προέδρου του ΕΟΦ [...] Εληξε η θητεία του και δεν ανανεώθηκε».

Ομως, η κίνηση αυτή του υπουργού ήταν μία παραδοχή ότι υπήρχε πρόβλημα στη ρύθμιση του χώρου του φαρμάκου και ήταν αντίθετη με τις άλλες δηλώσεις του ότι η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ελλείψεων φαρμάκων. Τελικά τι ισχύει, κύριε υπουργέ, αντιμετωπίζει η χώρα ελλείψεις ή όχι και βάσει ποιων στοιχείων η χώρα μας έχει επάρκεια σε φάρμακα και βρίσκεται και στην καλύτερη θέση παγκοσμίως;

Τι είναι οι παράλληλες εξαγωγές

«Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι το φάρμακο αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα και όχι, όπως θα έπρεπε, ως αγαθό», εξηγεί ο Γιάννης Καβαλάρης. Οι εξαγωγές των φαρμάκων, ξεκαθαρίζει, γίνονται νόμιμα, ακολουθώντας τους κανόνες του εμπορίου, ζήτηση - προσφορά, όπως ορίζει η Συνθήκη του Μάαστριχτ για την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων.

Παράδειγμα: εισάγεται ένα φάρμακο στη χώρα μας όπου κοστίζει 1-2 ευρώ, παραμένει για μία νύχτα σε μια φαρμακαποθήκη και την άλλη μέρα επανεξάγεται στη Γερμανία, όπου η τιμή του είναι 25 ευρώ. Τη διαφορά μοιράζονται οι φαρμακαποθήκες (Ελλάδας και Γερμανίας), το κράτος φαίνεται ότι κάνει «εξαγωγές» και ωφελείται πολιτικά, ενώ και οι φαρμακοβιομηχανίες εξυπηρετούνται, αφού γνωρίζουν ότι ένα φάρμακο δεν μπορεί να είναι βιώσιμο ταυτόχρονα στην Ελλάδα που κάνει 50 ευρώ και στη Γερμανία που κάνει 200.

Who Is Who: Θεόδωρος Σκυλακάκης

O πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων, Θεόδωρος Σκυλακάκης, είναι συνιδρυτής της ΠΡΟΦΑΡΜ A.E. που το 2020 εξαγοράστηκε από το τσεχικών συμφερόντων επενδυτικό κεφάλαιο EMMA Capital του Jiri Smejc, γνωστό από τη μακρόχρονη παρουσία του στον ΟΠΑΠ. Τι δουλειά έχει ένα μεγάλο fund στον ελληνικό κλάδο των φαρμακαποθηκών όπου δραστηριοποιούνται πολλές μικρές εταιρείες αλλά καμία μεγάλη; Ο Θ. Σκυλακάκης, πάντως, δεν έχει αποχωρήσει, παραμένει διαχειριστής της εταιρείας που ίδρυσε.

Η Profarm (Προφάρμ Α.Ε.) ιδρύθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990 από τους Θεόδωρο Σκυλακάκη και Α. Καλλιβρούση. Εφοδιάζει περισσότερα από 650 φαρμακεία και 100 φαρμακαποθήκες στην Ελλάδα και επιπλέον συμμετέχει με 29% στη Pharmanet A.E. (φαρμακαποθήκη στο Αγρίνιο) και με 13% στη Stargen Ltd (φαρμακευτική εταιρεία με δραστηριότητα στα generics). To 2018 εξαγόρασε τη φαρμακαποθήκη «Τσίτσας Β.» για να ενισχύσει την παροχή υπηρεσιών διανομής για λογαριασμό τρίτων και την παροχή υπηρεσιών logistics management και οργάνωσης αποθήκης. Το 2019 η Profarm εξαγόρασε και το 50% της εταιρείας Medworld O.E. που δραστηριοποιείται στην αποκλειστική εισαγωγή και εμπορία παραφαρμακευτικών προϊόντων.

Ολα τα ανωτέρω οδηγούν σε κύκλο εργασιών της τάξης των 90 εκατομμυρίων ευρώ και σε κέρδη προ φόρων, τόκων, αποσβέσεων και δικαιώματα μειοψηφίας περίπου 3 εκατ. ευρώ.

Ο ΕΟΦ επί κυβέρνησης Ν.Δ.

Ο ΕΟΦ τα πέντε χρόνια διακυβέρνησης της Ν.Δ. υπήρξε πρωταθλητής των ελλείψεων, αγγίζοντας τους 450 κωδικούς και σπάζοντας τα ρεκόρ της σύγχρονης ιστορίας. Φάρμακα κρίσιμα, που δεν υπάρχει αντιπροσώπευσή τους στην Ελλάδα και που ο ΕΟΦ και η θυγατρική του, ΙΦΕΤ, έχουν την υποχρέωση να εισάγουν σε ικανές ποσότητες, σημειώνουν τρομακτικές ελλείψεις.

Η βιασύνη του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη να ανακοινώσει ότι έπαυσε τον πρόεδρο του ΕΟΦ είναι άλλη μία επιχείρηση κάλυψης της αναποτελεσματικότητας και της παρακμής στην οποία η κυβέρνησή του έχει επιδιώξει να περιέλθει ο Οργανισμός. Ενας οργανισμός που, αντί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο παρακολούθησης και παρέμβασης όταν παρουσιάζονται προβλήματα, είχε τον ρόλο του ισορροπιστή ανάμεσα στα επιχειρηματικά συμφέροντα του χώρου του φαρμάκου.