Δεν είναι BOAK, είναι κροταλίας και καταπίνει οδηγούς

Θα αποτελούσε το πιο σύντομο ανέκδοτο αν δεν ήταν η μεγαλύτερη οδική καρμανιόλα της χώρας. Ο λόγος για τον ΒΟΑΚ, τον βόρειο οδικό άξονα της Κρήτης, στον οποίο μόνον την περασμένη χρονιά καταγράφηκαν 291 τροχαία με 56 νεκρούς και 92 σοβαρά τραυματισμένους.

Το σύγχρονο «γιοφύρι» της... Κρήτης ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1968 και σήμερα μόνον το 35% της διαδρομής των 300 χλμ. διαθέτει προδιαγραφές σύγχρονου αυτοκινητόδρομου! Στα περισσότερα τμήματά του παραμένει ένας επαρχιακός δρόμος με μία λωρίδα κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και χωρίς ενδιάμεσο στηθαίο ασφαλείας, ενώ ούτε λόγος να γίνεται για φωτισμό και αντιπλημμυρικά συστήματα. Κι αυτό σε ένα νησί με πάνω από 600.000 μόνιμους κατοίκους και πολλαπλάσιους τουρίστες σχεδόν ολόκληρο τον χρόνο.

Από το 1994, μέσω των τριών κοινοτικών πλαισίων, έχουν διατεθεί περίπου 380 εκατ. και στα είκοσι χρόνια που πέρασαν κατασκευάστηκαν λιγότερα από 120 χλμ. αυτοκινητόδρομου με δύο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση και προδιαγραφές ασφαλείας. Αλλά και αυτά είναι σκόρπια στους τέσσερις νομούς του νησιού, καθώς στην κατασκευή τους κυριάρχησαν οι ανάγκες των... τοπικών κομματαρχών. Για την ολοκλήρωση του οδικού άξονα, σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, θα χρειαστούν περισσότερα από 1,5 δισ. ευρώ.

Η «συνταγή» των αυτοκινητόδρομων έχει αποκλειστεί όχι γιατί αποδείχθηκε αποτυχημένη αλλά γιατί δεν συμφέρει τους «εθνικούς» εργολάβους! Λόγω του προβλεπόμενου κυκλοφοριακού φόρτου, τα έσοδα από τα διόδια δεν είναι ελκυστικά παρά μόνον αν οι τιμές τους φτάσουν στα ύψη ή αν προβλεφθούν στις συμβάσεις γενναίες επιδοτήσεις προς τους αναδόχους, όπως άλλωστε έχει γίνει με τον Ε-65, τον εντελώς περιττό νέο οδικό άξονα της δυτικής Θεσσαλίας. Επιπλέον, απαιτούνται τεράστια κονδύλια ώστε να εξασφαλιστεί παράπλευρο δίκτυο χωρίς διόδια όπως επιβάλλει η κοινοτική νομοθεσία.

Δεν υπάρχουν κονδύλια ούτε για τις άμεσες παρεμβάσεις στα πιο μελανά σημεία του άξονα όπου καταγράφονται τα περισσότερα τροχαία. Στο ΣΕΣ, το νέο κοινοτικό πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020, έχουν εξασφαλιστεί μόνον 162 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν για τα τμήματα Γούρνες-Χερσόνησος, Πάνορμος-Εξάντη και Χανιά-Μουρνιές. Δεν υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα για τη δημοπράτηση των έργων.

Αμελέτητα τα έργα

Από εκεί και πέρα το... χάος. Για το υπόλοιπο κομμάτι των 185 χλμ. δεν υπάρχουν κονδύλια ούτε καν για μελέτες! Χρειάζεται να εξασφαλιστούν άμεσα περίπου 8 εκατ. για την ολοκλήρωση της προετοιμασίας για άλλα 65 χλμ. και να μπορέσουν να δημοπρατηθούν τα έργα στις αρχές του 2016, με την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλιστούν κονδύλια άνω των 640 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για συνολικά 10 τμήματα κοντά στην Κίσσαμο Χανίων, καθώς και στους άξονες Ρέθυμνο-Χανιά και Ηράκλειο-Χερσόνησος.

Με βάση το επικρατέστερο σενάριο, προβλέπεται να δημοπρατηθεί το σύνολο των έργων, μαζί με αυτά που έχουν εξασφαλίσει κοινοτική «προίκα». Ο ανάδοχος, ο οποίος θα επιλεγεί μετά από διεθνή διαγωνισμό που προγραμματίζεται για τα τέλη του 2015, θα αναλάβει να εξασφαλίσει δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), αλλά με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Το τελευταίο θα αποπληρώσει σε βάθος 20ετίας τους εργολάβους, οι οποίοι θα πετύχουν απόδοση από 11 έως και 13% για τα κονδύλια που θα εξασφαλίσουν από το δάνειο της ΕΤΕπ και ίδια κεφάλαια. Θα αναλάβουν επίσης τη συντήρηση για όλον τον ΒΟΑΚ, αλλά και το δικαίωμα να κατασκευάσουν υποδομές, όπως πρατήρια βενζίνης, χώρους εστίασης και ξενοδοχεία σε επιλεγμένες θέσεις του οδικού δικτύου όπου υπάρχουν ακίνητα του Δημοσίου.