Πέντε χρόνια τώρα, σχεδόν από την αρχή της πρώτης θητείας της, η κυβέρνηση Μητσοτάκη υποσχόταν να καταθέσει έναν νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), διοχετεύοντας κατά καιρούς σε ΜΜΕ στοιχεία για τη σοβαρότητα του περιεχομένου του. Κατέληξε να βγάλει τον «νέο ΚΟΚ» σε διαβούλευση, παραμονή των Θεοφανίων του 2025, χωρίς όμως το κείμενο που δημοσιεύτηκε να διαπνέεται από «πνεύμα φωτός», αλλά να περιορίζεται σε έναν εξαντλητικό κατάλογο προστίμων που αυξάνονται ή μειώνονται.
Ακόμη και μέτρα που είχαν επίσημα εξαγγελθεί, όπως η μείωση του ορίου ταχύτητας από τα 50 στα 30 χιλιόμετρα ανά ώρα στις κατοικημένες περιοχές, δεν καθιερώνονται αλλά προωθούνται περισσότερο ως εξαίρεση παρά ως κανόνας, μετά τις αφόρητες πιέσεις που ασκήθηκαν από το λόμπι των εισαγωγέων οχημάτων. Μέσα στην κυκλοφορία των εκατομμυρίων οχημάτων με το θεωρητικό όριο των 50 χιλιομέτρων, θα συνεχίσουν να κινούνται ολοένα περισσότερα ηλεκτρικά πατίνια και ποδήλατα από οδηγούς ανεκπαίδευτους και ανήλικους. Ακόμη και ρυθμίσεις που προβλήθηκαν ιδιαίτερα, όπως εκείνη για τις επιτρεπόμενες «σφήνες» από τα χιλιάδες δίκυκλα (διήθηση κυκλοφορίας), μένουν χωρίς αντίκρισμα και κινδυνεύουν να προκαλέσουν περισσότερη σύγχυση από εκείνη που υποτίθεται ότι λύνουν.
Λογιστικές αλλαγές
Για «ένα βασίλειο της υποκρισίας», με αλλαγές στον ΚΟΚ του 1999, «φιλολογικού και λογιστικού χαρακτήρα», μιλά στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος του πανελλαδικού συλλόγου «SOS-Τροχαία Εγκλήματα», Γιώργος Κουβίδης. Ο κ. Κουβίδης τονίζει ότι ο «νέος ΚΟΚ» δεν επιφέρει καμία αυστηροποίηση ποινών για όσους εγκαταλείπουν θύμα τροχαίου ατυχήματος, όπως επίμονα ζητά ο σύλλογος. Επίσης, καταγγέλλει ότι δεν υιοθετεί τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για «μηδενική ανοχή» στο αλκοόλ, όπως εφαρμόζεται σε άλλες χώρες, ούτε και προβλέπει κάτι για τη «νέα μάστιγα», δηλαδή την οδήγηση υπό την επήρεια άλλων τοξικών ουσιών.
Για ένα νομικό κείμενο που προκαλεί σύγχυση και δείχνει να μην επιθυμεί να αλλάξει τα δεδομένα μιλά ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης, Αρης Ζωγράφος. «Νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας θα είναι μόνον εκείνος που θα μπορεί να διδάσκεται στα σχολεία», τονίζει ο κ. Ζωγράφος, σημειώνοντας ότι δεν μπορεί ο διαπαιδαγωγητικός του ρόλος να εξαντλείται σε πρόστιμα που αυξάνονται ή μειώνονται, ενώ υπόσχεται δραστικές παρεμβάσεις στη διάρκεια της διαβούλευσης.
Με νέα πρόστιμα δεν προσεγγίζεται ο στόχος μιας νέας πόλης, βιώσιμης και ανθρώπινης στην παγκόσμια προσπάθεια απέναντι στην κλιματική κρίση, τονίζει ο ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, συγκοινωνιολόγος-πολεοδόμος, Θάνος Βλαστός. Οπως αναλυτικότερα αναφέρει ο καθηγητής και σε άρθρο που δημοσιεύεται στην efsyn.gr, το νέο κυρωτικό πλαίσιο παρακάμπτει μια σειρά από πολύ σοβαρά θέματα, «όπως είναι οι επιλογές μέσων και τρόπων μετακίνησης πολύ πιο φιλικών στο αστικό περιβάλλον και πιο αποτελεσματικών στον περιορισμό της κατανάλωσης χώρου και ενέργειας».
Το μειωμένο όριο των 30 χιλιομέτρων εισάγεται πολύ διστακτικά διότι περιορίζεται σε μονόδρομους με μια μόνο λωρίδα κυκλοφορίας, ενώ σε μονόδρομους με περισσότερες των δύο λωρίδων και αμφίδρομους θα εξακολουθήσει να ισχύει το όριο των 50χλμ/ώρα
«Το περπάτημα, το ποδήλατο, η δημόσια συγκοινωνία, η κοινή χρήση του δημόσιου χώρου, η προστασία του πράσινου, η απόδοση χώρου για την κίνηση ατόμων με κινητικές δυσκολίες και για παιχνίδι των παιδιών, η κοινωνική συναίνεση σε πολεοδομικές διαμορφώσεις και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που θα υποστηρίξουν την κοινωνική συνοχή, όλα τα παραπάνω αποτελούν μεγάλες προκλήσεις για το αύριο της ελληνικής κοινωνίας», λέει ο κ. Βλαστός, τονίζοντας ότι τα πρόστιμα δεν βοηθούν, εάν δεν υπάρχουν διαβάσεις για να κινούνται οι πεζοί.
Οριο 30 χιλιομέτρων
Για το μειωμένο όριο των 30 χιλιομέτρων, ο καθηγητής Βλαστός τονίζει ότι «εισάγεται πολύ διστακτικά, διότι περιορίζεται σε μονόδρομους με μόνο μία λωρίδα κυκλοφορίας, ενώ σε μονόδρομους με περισσότερες των δύο λωρίδων και αμφίδρομους θα εξακολουθήσει να ισχύει το όριο των 50χλμ./ώρα».
Αρα, «τίποτα δεν αλλάζει σε ένα υψηλό ποσοστό των δρόμων των ελληνικών πόλεων, αν και στις ευρωπαϊκές πόλεις, όρια ταχύτητας 30, 20 και 10 χλμ./ώρα εφαρμόζονται ακόμη και σε μεμονωμένες λωρίδες δρόμων περισσοτέρων της μίας λωρίδων» και χάνεται η ευκαιρία για ένα μέτρο που θα οδηγούσε σε περιορισμό της χρήσης του αυτοκινήτου προς όφελος των ποδηλάτων και άλλων μέσων, φιλικότερων στο περιβάλλον. Υπενθυμίζεται ότι η μείωση του ορίου ταχύτητας στα 30 χλμ./ώρα είχε εξαγγελθεί επίσημα από την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη στις 3/2/2021.
Δίκυκλα
Ο ΚΟΚ που τέθηκε σε διαβούλευση κινδυνεύει να προκαλέσει πρόσθετη σύγχυση και στη ρύθμιση της κυκλοφορίας των δικύκλων, για τα οποία επιτρέπει επίσημα να κινούνται κατά μήκος των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στα υπόλοιπα οχήματα που είναι σχεδόν σταματημένα. Η εικόνα των δικύκλων που ελίσσονται ανάμεσα στα σταματημένα αυτοκίνητα μπροστά από ένα φανάρι είναι εξαιρετικά συνηθισμένη, αν και πρόκειται για παράνομη πράξη. Οπως λέει ο κ. Κουβίδης, έως σήμερα, εάν συνέβαινε κάποιο ατύχημα ως αποτέλεσμα αυτών των ελιγμών-σφήνας, το δικαστήριο επέρριπτε ευθύνη στον δικυκλιστή. Το νομοσχέδιο για τον νέο ΚΟΚ επιτρέπει τους ελιγμούς, αλλά βάζει προϋποθέσεις που θα είναι δύσκολο να διαπιστωθούν εκ των υστέρων. Να πρόκειται άραγε για «κλείσιμο του ματιού» της κυβέρνησης ειδικά στους εργαζόμενους του ντελίβερι, που διαμαρτύρονται για τις συνθήκες εργασίας τους;
Το μέτρο είναι σωστό και το προτείναμε χρόνια τώρα, λέει ο καθηγητής Βλαστός, γιατί δεν γίνεται ένα δίκυκλο να αντιμετωπίζεται ως αυτοκίνητο. Παραδέχεται όμως ότι η ρύθμιση είναι ελλιπής, διότι, όταν τα δίκυκλα περάσουν ανάμεσα από τα σταματημένα αυτοκίνητα σε κάποιο φανάρι, καταλήγουν μπροστά από αυτά. «Ομως, όταν φτάνουν μπροστά από τα αυτοκίνητα, πού θα σταματούν περιμένοντας το πράσινο;», αναρωτιέται ο Θ. Βλαστός, καθώς δεν υπάρχει ξεχωριστός χώρος για τα δίκυκλα από εκείνον που διέρχονται οι πεζοί.
Που προβλέπονται αυξήσεις προστίμων
● Για παραβίαση των πινακίδων γενικής απαγόρευσης εισόδου ή επιβολής ορίων, ανάλογα με το ύψος-πλάτος-βάρος-μήκος οχημάτων, αυξάνεται από 80 σε 150 ευρώ, με επιπλέον αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 20 μέρες.
● Για παραβίαση της πινακίδας STOP, διατηρείται το πρόστιμο των 700 ευρώ και επιπλέον επιβάλλεται η επιτόπου αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 30 ημέρες.
● Για οχήματα που εκπέμπουν ουσίες ή προϊόντα βλαπτικά για την υγεία του ανθρώπου ή που ρυπαίνουν το περιβάλλον και που προκαλούν από την κίνηση και λειτουργία τους θόρυβο, αυξάνεται από τα 200 στα 350 ευρώ με αφαίρεση αδείας για 60 ημέρες.
● Για αντικανονικό προσπέρασμα, παραμένει στα 700 ευρώ και επιπλέον αφαιρείται άδεια για 30 ημέρες.
● Για παραβίαση προτεραιότητας σιδηροδρομικών οχημάτων ή τραμ, το πρόστιμο παραμένει στα 350 ευρώ και επιβάλλεται αφαίρεση αδείας 30 ημερών.
● Για κίνηση στην αντίθετη κατεύθυνση αυξάνεται από τα 200 στα 350 ευρώ, με αφαίρεση άδειας και στοιχείων κυκλοφορίας για 30 μέρες.
● Για αντικανονικό προσπέρασμα, αυξάνεται από 80 σε 150 ευρώ, με αφαίρεση άδειας για 20 μέρες.
● Για μη χρήση ζώνης ασφαλείας και προστατευτικού κράνους από τον οδηγό παραμένει στα 350 ευρώ και αυξάνεται η ποινή αφαίρεσης της άδειας οδήγησης από 10 σε 30 ημέρες. Για μη χρήση προστατευτικών μέσων από επιβάτες αυξάνεται από 100 στα 150 ευρώ.
● Για παραβάσεις αναβατών, συνοδών και οδηγών ζώων αυξάνεται από τα 20 στα 30 ευρώ.
● Για οδηγούς που συναγωνίζονται σε ταχύτητα αυξάνεται από 100 σε 700 ευρώ, συν την αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες.
● Για υπέρβαση ορίου ταχύτητας, το ελάχιστο πρόστιμο αυξάνεται από τα 40 στα 150 ευρώ και κλιμακώνεται έως τα 700 ευρώ, με αφαίρεση της άδειας για 30 μέρες.
● Για αντικανονική χρήση κόρνας και αλάρμ και αδήλωτη αλλαγή χρώματος οχήματος, το πρόστιμο αυξάνεται από τα 20 στα 30 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 10 μέρες.
● Για κυκλοφορία οχήματος χωρίς άδεια, το πρόστιμο αυξάνεται από τα 200 στα 500 ευρώ, με αφαίρεση αδείας (που έχει ήδη αφαιρεθεί;) για 30 μέρες και ποινή φυλάκισης 6-12 μηνών.
● Για κυκλοφορία αγροτικού μηχανήματος ή μηχανήματος έργων χωρίς άδεια, καταργείται η ποινή της φυλάκισης 1-3 μηνών και αυξάνεται το πρόστιμο από 200 σε 700 ευρώ, με αφαίρεση άδειας για 30 μέρες.
● Για έλλειψη εγγράφων οδηγού και σήματος αναγνώρισης νέου οδηγού, αυξάνεται από τα 20 στα 30 ευρώ.
Που μειώνονται τα πρόστιμα
● Για παραβίαση πινακίδων που θέτουν όριο ταχύτητας, απαγορεύουν στάση-στάθμευση, επιβάλλουν συγκεκριμένη πορεία ή υποχρεωτική τοποθέτηση αντιολισθητικών αλυσίδων, μειώνεται στα 30 ευρώ, αλλά αφαιρείται άδεια για 10 μέρες.
● Για αντικανονική αλλαγή κατεύθυνσης, μειώνεται από 80 σε 30 ευρώ, με αφαίρεση αδείας για 10 έως 30 μέρες.
● Για μη τήρηση των κανόνων κυκλοφορίας πεζών μειώνεται από 200 σε 150 ευρώ με αφαίρεση αδείας για 30 ημέρες.
● Για παραβιάσεις που αφορούν τα συστήματα τροχοπέδησης των οχημάτων μειώνεται το πρόστιμο από 200 στα 150 ευρώ με αφαίρεση αδείας για 20 μέρες.
● Για παραβίαση πινακίδων που απαγορεύουν είσοδο ή στροφή αριστερά-δεξιά, μείωση προστίμου από τα 200 στα 150 ευρώ, με αφαίρεση αδείας για 20 μέρες.
● Για μη συμμόρφωση πεζών σε φωτεινή σηματοδότηση, μείωση από 40 στα 30 ευρώ.
● Για μη ορθή εγκατάσταση μέσων σήμανσης και σηματοδότησης (από αρμόδιες αρχές-εργολάβους), μείωση από 2.000 στα 1.500 ευρώ, αλλά διατήρηση πρόβλεψης για φυλάκιση έως 12 μήνες.
● Για απόθεση ή εγκατάλειψη ή απόρριψη οποιουδήποτε αντικειμένου ή ύλης στις οδούς, παρακωλύοντας την κίνηση των πεζών και των οχημάτων, μειώνεται από 400 στα 350 ευρώ.
● Για κίνηση σε οδόστρωμα που προορίζεται για την κυκλοφορία των πεζών, μειώνεται το πρόστιμο από τα 200 στα 150 ευρώ, αλλά αφαιρείται άδεια για 30 μέρες.
● Για μη επιτρεπτή κίνηση προς τα πίσω, μείωση από 80 στα 30 ευρώ.
● Για επιβράδυνση οχήματος όπου δεν επιτρέπεται, μείωση από τα 40 στα 30 ευρώ.
● Για τη μη διακοπή της κίνησης προ ισόπεδης σιδηροδρομικής διάβασης, μειώνεται το πρόστιμο από 700 σε 350 ευρώ και η αφαίρεση της άδειας από 60 σε 30 ημέρες, αλλά επιβάλλεται η αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας για 30 ημέρες.
● Για παράβαση των πινακίδων που αφορούν την καταβολή διοδίων σε αυτοκινητοδρόμους, μειώνεται από τα 200 στα 150 ευρώ.
● Για χρήση της λωρίδας έκτακτης ανάγκης, μειώνεται από τα 200 στα 150 ευρώ, με αφαίρεση της άδειας για 30 ημέρες.
● Για μη επιτρεπτό άνοιγμα θυρών οχημάτων, μείωση από τα 40 στα 30 ευρώ.
● Για αντικανονική χρήση φώτων οχημάτων, μείωση από 80 σε 30 ευρώ. Σε περίπτωση θάμβωσης, μειώνεται από τα 200-700 ευρώ στα 350.
● Για παραβάσεις κατάληψης οδού-πεζοδρόμου, από 400 στα 350 ευρώ.
● Για παραβάσεις στα συστήματα τροχοπέδησης, μειώνεται από τα 200 στα 150 ευρώ, με αφαίρεση άδειας για 20 μέρες. Αν αφορά πατίνια και οχήματα μικροκινητικότητας (ΕΠΗΟ), μείωση από 40 στα 30 ευρώ.
● Για αντικανονικά φώτα ομίχλης, οπισθοπορείας ή φώτα ποδηλάτων και ΕΠΗΟ, μείωση από 40 στα 30 ευρώ.
● Για μη χρήση γυαλιών οράσεως ενώ προβλέπονται στην άδεια, μείωση από τα 200 στα 150 ευρώ.
Τα θλιβερά στατιστικά της Ελλάδας στα τροχαία και την οδική ασφάλεια
Ο νέος ΚΟΚ έρχεται με σκοπό την υλοποίηση του φιλόδοξου στόχου για τη μείωση των νεκρών και των σοβαρών τραυματισμών από τροχαία κατά 30% στη δεκαετία 2021 - 2030. Ομως τα στοιχεία προκαλούν έντονο προβληματισμό και συνεχίζουν να μας δίνουν μία από τις «μαύρες» πρωτιές ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Το 2022, 654 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην άσφαλτο, το 2023, 637 και, έως τον Οκτώβριο του 2024, που υπάρχουν στοιχεία, έχουν σημειωθεί άλλα 569 θανατηφόρα τροχαία. Αξίζει ακόμα να αναφερθεί ότι το διάστημα Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2024 καταγράφονται περισσότερα ατυχήματα και περισσότεροι νεκροί από ό,τι τα αντίστοιχα διαστήματα των 2022 και 2023.
Οι διαπιστώσεις της Κομισιόν
Αποκαρδιωτικά είναι και διάφορα ευρήματα από την ετήσια έκθεση της Κομισιόν για την οδική ασφάλεια στη χώρα μας. Σταχυολογούμε ορισμένα από αυτά:
♦ Η Ελλάδα είναι 6η ανάμεσα στις 27 χώρες της Ε.Ε., όσον αφορά τον υψηλότερο αριθμό νεκρών σε τροχαία ανά εκατομμύριο κατοίκων (68 έναντι 51 νεκρών ανά εκατομμύριο κατοίκων, που είναι ο μέσος όρος στην Ε.Ε.)
♦ Υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι τα τροχαία δυστυχήματα, με θύματα δικυκλιστές, όπως και εκείνα εντός αστικών περιοχών.
♦ Τα ποσοστά χρήσης ζώνης ασφαλείας στα επιβατικά Ι.Χ. (71% στα μπροστινά καθίσματα έναντι 93%) και κράνους στα δίκυκλα (80% στους οδηγούς έναντι 97%) είναι αρκετά χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
♦ Η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, όπως δηλώνουν οι ίδιοι οι οδηγοί, εμφανίζεται υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (12,5% έναντι 11,8%).
♦ Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. με τους πιο γερασμένους στόλους επιβατικών Ι.Χ. (μέσος όρος ηλικίας στα 16,6 χρόνια έναντι 11,8 στην Ε.Ε.)
Μιχαήλ - Αγγελος Κωνσταντόπουλος
Πηγή: European Commission (2023), Country Profile Greece. Road Safety Observatory. Brussels, European Commission, Directorate General for Transport
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας