Tην προθυμία της να συζητήσει την αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα επιβεβαίωσε η κυβέρνηση σε πρόσφατη εκδήλωση του Ινστιτούτου Εξωτερικών Υποθέσεων, στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος».
Σε μια περίοδο που η ίδια κυβέρνηση ρίχνει όλο της το βάρος στην επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), τετραπλασιάζοντας έως το 2050 την παραγόμενη ισχύ από φωτοβολταϊκά και αυξάνοντας κατά 3,5 φορές τα αιολικά πάρκα, χερσαία και υπεράκτια, ο εκπρόσωπός της στην παραπάνω εκδήλωση μετέφερε θερμό μήνυμα του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη.
«Βρίσκω εξαιρετικά ωφέλιμο το γεγονός ότι το ζήτημα θα αρχίσει να εξετάζεται εκ νέου», ανέφερε ο Τάσος Γαϊτάνης, γενικός γραμματέας Ερευνας και Καινοτομίας, που εκπροσώπησε τον πρωθυπουργό, λέγοντας: «Εκ μέρους του πρωθυπουργού της Ελλάδος κ. Κυριάκου Μητσοτάκη θα ήθελα να συγχαρώ το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων για την πρωτοβουλία να ανοίξει τη συζήτηση για ένα τόσο σημαντικό θέμα, όπως είναι η διερεύνηση της αξιοποίησης της πυρηνικής ενέργειας στη χώρα μας. Λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις στους αντιδραστήρες σύντηξης θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν, ως Ελλάδα, αξίζει να επενδύσουμε στην επόμενη γενιά των μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων». Ο εκπρόσωπος του πρωθυπουργού δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η πυρηνική ενέργεια θα εξεταστεί με στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους, την επίτευξη ενεργειακής αυτονομίας της Ελλάδας και το ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα. Επικαλέστηκε δηλαδή τους ίδιους στόχους για τους οποίους υποτίθεται ότι στην Ελλάδα θα επενδυθούν στην επόμενη 25ετία πάνω από 400 δισεκατομμύρια ευρώ στις ΑΠΕ.
Ο κ. Γαϊτάνης μίλησε ως γενικός γραμματέας και διδάκτωρ της Ιατρικής Φυσικής, όπως ο ίδιος ανέφερε, και όχι ως εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας που ήταν έως πρόσφατα. Είναι πάντως αξιοσημείωτο ότι τη συζήτηση που επιθυμεί το πυρηνικό λόμπι διεθνώς κλήθηκαν να υπηρετήσουν εντός Ελλάδας όχι μόνον ο κ. Γαϊτάνης ως μέρος του «επικοινωνιακού λόμπι» της κυβέρνησης αλλά και ο Λουκάς Κατσώνης, επικεφαλής του Ινστιτούτου Εξωτερικών Υποθέσεων που οργάνωσε την εκδήλωση. Ο κ. Κατσώνης εξέδιδε επί χρόνια την ελληνική έκδοση του Foreign Affairs ασκώντας σκληρή κριτική στην κυβέρνηση Τσίπρα και έχοντας νομική σύμβουλο τη Σοφία Νικολάου. Η κ. Νικολάου, επίσης αγαπημένη των μέσων ενημέρωσης της «λίστας Πέτσα», εξελέγη βουλεύτρια με τη Ν.Δ. το 2019, διετέλεσε γενική γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής και κατηγορήθηκε για πλήθος σκανδάλων με αποτέλεσμα να μην είναι τελικά υποψήφια στις εκλογές του 2023.
Προλογίζοντας την εκδήλωση για την πυρηνική ενέργεια, πάντως, ο κ. Κατσώνης χαρακτήρισε «ταμπού» τη δημόσια συζήτηση επί του θέματος έως πρότινος. Είπε ότι η πυρηνική τεχνολογία «έχει υποστεί μπούλινγκ επί δεκαετίες ενώ υπάρχει σε όλες τις χώρες που περιβάλλουν την Ελλάδα και λίγο πιο μακριά». Θύμισε, τέλος, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει κατατάξει την πυρηνική ενέργεια στις «πράσινες μορφές» ενέργειας και ότι η Τουρκία «ήδη εξοπλίζεται με μεγάλο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρισμού από πυρηνικά το οποίο θα της δώσει γνώση και εμπειρία στο θέμα».
Από τη δική του πλευρά, ο Γεώργιος Νούνεσης, διευθυντής και πρόεδρος Δ.Σ. ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», μίλησε με υπερηφάνεια για τον πυρηνικό αντιδραστήρα που λειτούργησε το 1961 στο Κέντρο με χρήματα του Σχεδίου Μάρσαλ και δήλωσε υπερήφανος που στηρίζει τον διάλογο «για ένα καινούργιο πιθανό πυρηνικό πρόγραμμα», καταλήγοντας ότι «δεν χρειάζεται μπούλινγκ» διότι η Ελλάδα γνωρίζει να διαχειρίζεται πυρηνικά απόβλητα.
Διαφωνία από Κόκκαλη
«Η χώρα μας δεν έχει επιδείξει τη βέλτιστη ικανότητα διαχείρισης δημόσιου χρήματος και ελέγχου. Οταν δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια ενός σιδηρόδρομου το 2024 ποιος μας λέει ότι μπορούμε να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια μιας πυρηνικής εγκατάστασης;» ήταν ένα από τα βασικά σημεία στην ομιλία του πρώην ευρωβουλευτή Πέτρου Κόκκαλη που τοποθετήθηκε στην ίδια ημερίδα.
Ο κ. Κόκκαλης, γραμματέας του κόμματος Κόσμος, πάντως, παραδέχθηκε ότι για να μηδενιστούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου με δεδομένους τους πεπερασμένους οικονομικούς πόρους, οι επιλογές είναι είτε οι ΑΠΕ είτε η πυρηνική ενέργεια. «Τώρα θα ακούσουμε πολλά για τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες. Εχουμε στον κόσμο μόνο τέσσερις και αν ήταν τόσο καλοί και τόσο φτηνοί, φαντάζομαι, θα είχαμε περισσότερους. Από την άλλη, η χρήση ΑΠΕ έχει απογειωθεί και έχει γίνει πιο φτηνή», πρόσθεσε και κατέληξε διαφωνώντας με την ανάπτυξη των πυρηνικών λόγω ανάγκης προστασίας της βιοποικιλότητας.
Εμπόδια τα κατάλοιπα, τα κρυφά κόστη, τα όπλα και ο χρόνος
Πιο αναλυτικός για τις προκλήσεις από την επιστροφή στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας ήταν στη δική του παρουσίαση ο καθηγητής Στρατηγικής και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Αθανάσιος Πλατιάς. Για το αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια «πυρηνική αναγέννηση», ο κ. Πλατιάς είπε ότι η «σύντομη απάντηση είναι ναι». Ομως στη συνέχεια μίλησε επί μακρόν για τις πολλαπλές προκλήσεις του εγχειρήματος.
Ο στόχος για μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050 πιέζουν στο να βρεθούν πηγές ενέργειας, όπως τα πυρηνικά και ιδιαίτερα με τους «μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες» (SMR-Small Modular Reactors), είπε ο κ. Πλατιάς. Πρόσθεσε ότι τέτοιοι μικροί αντιδραστήρες λειτουργούν ήδη σε 200 πλοία, αν και λίγο αργότερα τόνισε πως αυτές οι εγκαταστάσεις δεν μπορούν να αξιολογηθούν αν δεν λειτουργήσουν σε μεγάλους αριθμούς. Μεταξύ άλλων, ο καθηγητής Αθ. Πλατιάς αναφέρθηκε:
● Στην αποτυχία της πυρηνικής τεχνολογίας να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες, αφού σήμερα έχει πέσει παγκοσμίως στο 4% ενώ τη δεκαετία του ‘90 κάλυπτε το 17,5% της ζήτησης. Σε αυτό συνέβαλαν τα μεγάλα ατυχήματα σε Τσέρνομπιλ, Three Mile Island και Φουκουσίμα που προκάλεσαν τεράστιες αντιδράσεις και «σκότωσαν την πυρηνική ενέργεια» στη Δύση, ενώ στην Ανατολή, Ρωσία και Κίνα συνεχίζουν να αναπτύσσουν τα δικά τους εργοστάσια και για λόγους στρατηγικής.
● Η διασπορά των πυρηνικών όπλων έπαιξε αρνητικό ρόλο διότι διαμορφώθηκε ένα πολύ αυστηρό και δαπανηρό πλαίσιο για την προμήθεια των πυρηνικών καυσίμων. Ενα πυρηνικό εργοστάσιο χρειάζεται τουλάχιστον 10-15 χρόνια για να χτιστεί και αυτός ο χρόνος μπορεί να επεκταθεί για πολλούς λόγους, άρα οι ιδιώτες δεν επιλέγουν μια τέτοια επένδυση με αβέβαιο και μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα.
● Στις ΗΠΑ τα εργοστάσια που χτίστηκαν τη δεκαετία του ‘70 σταματούν την παραγωγή, ενώ οι λίγες νέες μονάδες που δημιουργούνται αντιμετωπίζουν προβλήματα με «κρυφά κόστη», καθυστερήσεις και αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο. Ενδεικτικό το παράδειγμα μονάδας που κατασκευάζεται στην Αγγλία, ξεκίνησε με κόστος 18 δισεκατομμυρίων ευρώ και όταν λειτουργήσει θα έχει φτάσει στα 46 δισ.!
● Σοβαρή λύση δεν έχει βρεθεί για τα πυρηνικά κατάλοιπα, τα οποία συνεχίζουν να αποθηκεύονται γύρω από τις εργοστασιακές μονάδες. Δοκιμάζονται λύσεις όπως η αποθήκευση σε μεγάλα βάθη 350 μέτρων (Φινλανδία) αλλά δημιουργούν τεράστια κόστη και αντιδράσεις στις κοινωνίες.
● Πρωταθλήτρια στην παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου είναι η Ρωσία, από την οποία προμηθεύονται και οι ΗΠΑ, παρά το εμπάργκο. Παρά τις περίφημες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η πολεμική μηχανή Πούτιν συνεχίζει να χρηματοδοτείται από την ενέργεια, είπε ο κ. Πλατιάς. Η Ρωσία παράγει διεθνώς το 45% του εμπλουτισμένου ουρανίου και η Κίνα θα παράγει το 17% έως το 2040. Σημειώνεται ότι το εμπλουτισμένο ουράνιο είναι το βασικό υλικό και για τα πυρηνικά όπλα.
«Πυρηνικά τσέπης»
Ο κ. Πλατιάς σημείωσε ότι ένας από τους βασικούς λόγους που ευνοούν μια επαναφορά της πυρηνικής τεχνολογίας είναι οι νέοι μικροί αντιδραστήρες (SMR) που υποτίθεται ότι θα λειτουργούν με μεγαλύτερη ασφάλεια. Οπως ανέφερε, τη μεγαλύτερη πίεση για τη λειτουργία τέτοιων διατάξεων ασκούν εταιρείες-κολοσσοί (Google, Amazon, Microsoft) που έχουν τεράστιες ενεργειακές ανάγκες για να λειτουργήσουν τα Data Centers και τα δίκτυα τεχνητής νοημοσύνης σε τοπικό επίπεδο.
«Τέτοιες μονάδες απαιτούν τρομακτική παραγωγή ενέργειας σε τοπικό επίπεδο και άρα η βιομηχανία θα προχωρήσει ούτως ή άλλως γιατί δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά της αλλιώς», είπε ο καθηγητής. Ομως, αμέσως μετά εξέφρασε επιφυλάξεις δηλώνοντας ότι παραμένει άγνωστο εάν αυτά τα μικρά πυρηνικά θα έχουν όντως και μικρότερο κόστος και μικρότερο ύψος αρχικής επένδυσης. «Εμπειρία δεν έχουμε, πρόσθεσε, καθώς υπάρχουν μόνο 200 σε πλοία και ένα πλωτό στη Ρωσία. [...] Υποτίθεται ότι η νέα τεχνολογία είναι πιο ασφαλής, αλλά για να φανεί αυτό θα έπρεπε να λειτουργήσουν 10.000-15.000 μονάδες», τόνισε.
● Τα πανεπιστήμια δεν παράγουν μετά το Τσέρνομπιλ πυρηνικούς επιστήμονες και τεχνικό προσωπικό, ενώ στις ΗΠΑ υπολογίζουν ότι μέχρι το 2050 θα πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί 375.000 νέοι σε αυτούς τους τομείς.
● Μείζον πρόβλημα για την επαναφορά των πυρηνικών είναι η χρήση του καυσίμου σε όπλα. Στα πυρηνικά όπλα χρησιμοποιείται ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 90% και το καύσιμο στα «μικρά πυρηνικά» είναι πιο κοντά σε αυτόν τον στόχο (20%), ενώ τα κλασικά εργοστάσια λειτουργούν με εμπλουτισμό 5%. Ο κ. Πλατιάς τόνισε ότι θα είναι πολύ μεγαλύτερο το ρίσκο για χρήση από τρομοκράτες, αφού θα είναι πολύ δύσκολη η εποπτεία όταν φτάνει εμπλουτισμένο ουράνιο σε 20.000 μονάδες διάσπαρτες ανά την Υφήλιο. ● Ενα ακόμη πρόβλημα είναι εκείνο των μεγάλων ποσοτήτων νερού που χρειάζονται αυτές οι μονάδες για να ψυχθούν, την ώρα που στον κόσμο εμφανίζεται λειψυδρία. Εδώ ο κ. Πλατιάς σημείωσε ότι η Ελλάδα μπορεί να μην έχει πρόβλημα λόγω «μεγάλης ακτογραμμής»…
● Στη Δύση οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν θα ενδιαφερθούν για πυρηνικά εάν δεν εξασφαλίσουν κρατικές επιχορηγήσεις αλλά και εγγυήσεις ότι θα πωλούν την ενέργεια σε συγκεκριμένη τιμή για μεγάλα χρονικά διαστήματα προκειμένου να αποσβεστεί η επένδυση. Ο κ. Πλατιάς θεώρησε δεδομένο ότι στην πράξη, οι καταναλωτές θα πρέπει να πληρώνουν για τα πυρηνικά δέκα χρόνια πριν τεθούν σε λειτουργία.
Πάντως, στο πλήθος των άλλων ομιλητών οι περισσότεροι μίλησαν υπέρ των πυρηνικών. Ενδεικτικά όσα ανέφερε ο Γεώργιος Μποροβάς, Head of Hunton Andrews Kurth’s Nuclear practice και Managing Partner στο Tokyo Οffice: «Γιατί ένα κοινό είναι εναντίον της πυρηνικής ενέργειας; Γιατί δεν έχει σωστή πληροφόρηση. Εχω δει να αλλάζει η κοινή γνώμη. Δεύτερον, πρέπει να υπάρχει μια κοινή πολιτική αποδοχή, από όλα τα κόμματα. Στα Εμιράτα το 2007 δεν υπήρχε εκεί καμιά εμπειρία αλλά υπήρχε κοινό όραμα. Ακολούθησαν τις οδηγίες, έφεραν τους σωστούς ανθρώπους και σήμερα, το 2024, έχουν τέσσερις πυρηνικούς αντιδραστήρες που λειτουργούν και είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα του πώς να ξεκινήσει κανείς ένα πυρηνικό πρόγραμμα», ανέφερε.
Αμηχανία από Σκυλακάκη
Με διπλωματικό τρόπο απάντησε για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, όταν πρόσφατα δέχθηκε σχετική ερώτηση κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Η παρουσίαση για το ΕΣΕΚ έγινε την περασμένη Παρασκευή (11/10) στο κεντρικό κτίριο της Τραπέζης της Ελλάδος και η ερώτηση για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας ήταν και η μοναδική που επετράπη να γίνει από δημοσιογράφο. Στο ΕΣΕΚ δεν υπήρχε αναφορά για την αξιοποίηση της πυρηνικής τεχνολογίας, αλλά η κυβέρνηση μίλησε για ένα «ευέλικτο σχέδιο». Ομως, εμφανώς, ο κ. Σκυλακάκης δεν θέλησε να τοποθετηθεί ευθέως την ώρα που έχει ρίξει όλο το βάρος στο να αναπτυχθούν ακόμη περισσότερο τα ηλιακά και αιολικά πάρκα και έτσι είπε:
«Κάθε χώρα αξιοποιεί τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα. Η Ελλάδα έχει πάρα πολύ ισχυρά πλεονεκτήματα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», τόνισε ο κ. Σκυλακάκης, προσθέτοντας όμως ότι «δεν θα έχει κανένα πρόβλημα, με τις ισχυρές διασυνδέσεις που χτίζει, να αξιοποιεί άλλες πηγές ενέργειας οι οποίες θα προστίθενται από τις γειτονικές μας χώρες, που δεν έχουν το δικό μας πλεονέκτημα». Η αναφορά παραπέμπει ευθέως στα πυρηνικά Τουρκίας και Βουλγαρίας, αν και δεν είναι εμφανές γιατί οι γειτονικές χώρες δεν μπορούν να αναπτύξουν και εκείνες αιολικά και φωτοβολταϊκά. Αμφιβολίες εκφράζονται για τις «ισχυρές διασυνδέσεις» μετά τα φαινόμενα που παρατηρήθηκαν το περασμένο καλοκαίρι, όταν αυξήθηκε η ζήτηση στην Ουκρανία και η Δυτική Ευρώπη δεν μπόρεσε να την καλύψει, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν με απογείωση των τιμών Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας