Πυρά ομαδόν για το άρον άρον «κλείσιμο» του Κτηματολογίου

Tο φάντασμα της αβεβαιότητας για την τελική επίτευξη των «ορόσημων» και την είσπραξη της επόμενης δόσης από τα 35 δισεκατομμύρια ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, έκανε την παρουσία του προχθές Τετάρτη στην επιτροπή της Βουλής που συζητούσε το νομοσχέδιο για το άρον άρον «κλείσιμο» του Κτηματολογίου, χωρίς να έχουν επιλυθεί εκατομμύρια εκκρεμότητες και λάθη που θα αναλάβουν να λύσουν χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων.

Τα «ορόσημα»

Οπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενα δημοσιεύματα, η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να θέσει σε λειτουργία το Κτηματολόγιο σε ολόκληρη τη χώρα, παρά το γεγονός ότι οι προβλεπόμενες διαδικασίες ελέγχου δεν έχουν ολοκληρωθεί με συνέπεια εκατομμύρια ακίνητα να εμφανίζονται με λάθη, τα οποία θα πρέπει να διορθωθούν από τους ιδιοκτήτες τους, κυρίως μέσα από χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες.

Υπενθυμίζεται ότι το έργο της κτηματογράφησης ξεκίνησε στην Ελλάδα πριν από σχεδόν 30 χρόνια και πέρασε από τα «σαράντα κύματα», αλλά σε πολλές περιοχές ακολουθήθηκαν οι διαδικασίες αναρτήσεων και ελέγχων που επέτρεψαν στους ιδιοκτήτες να προβούν στις απαραίτητες διορθώσεις και συμπληρώσεις ώστε να μην κινδυνεύει η περιουσία τους.

Ομως αυτό που δεν τελείωσε μέσα στις τρεις δεκαετίες, αποφάσισε τώρα η κυβέρνηση να το «κλείσει» με συνοπτικές διαδικασίες προκειμένου να επιτευχθούν τα «ορόσημα» του Ταμείου Ανάκαμψης και να συνεχίσει η καταβολή των επόμενων δόσεων.

Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο αλλάζει τα δεδομένα προηγούμενων νόμων και δέχεται ότι η κτηματογράφηση ολοκληρώθηκε παρά τη «βόμβα» των εκκρεμοτήτων που κρύβεται στα θεμέλια, προκειμένου να πει η κυβέρνηση ότι τα σχετικά «ορόσημα» για το Ταμείο Ανάκαμψης επιτεύχθηκαν.

Κυνική παραδοχή

Ο Ορέστης Καβαλάκης, διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης, το παραδέχθηκε ανοιχτά στην προχθεσινή συνεδρίαση της επιτροπής που συζητά για το νομοσχέδιο, λέγοντας ότι «η ολοκλήρωση του Κτηματολογίου είναι μια από τις μεταρρυθμίσεις» που απαιτεί το Αναθεωρημένο Ελληνικό Σχέδιο, όπως συμφωνήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023, οπότε και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της Ενωσης.

«Το σχέδιο ορίζει ότι με τη μεταρρύθμιση θα ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση σε ολόκληρη την Ελλάδα, μέσω της δημόσιας ανάρτησης των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, που βρίσκονται σε στάδιο συλλογής ή επεξεργασίας», είπε ο κ. Καβαλάκης.

Χαρακτήρισε, λοιπόν, μεταρρύθμιση και μάλιστα «πολύ σημαντική» τη βάπτιση μιας ημιτελούς διαδικασίας ως ολοκληρωμένης, υποστηρίζοντας ότι στο νομοσχέδιο υπάρχουν πρόνοιες για την επιτάχυνση της διαδικασίας κτηματογράφησης μέσω της χρήσης νέων ψηφιακών εργαλείων.

Και τόνισε ότι αυτό θα συμβάλει «καθοριστικά στην έγκαιρη και αποτελεσματική εκπλήρωση των προαπαιτούμενων ορόσημων, στην εισροή κρίσιμων ευρωπαϊκών πόρων στην ελληνική οικονομία και στη βελτίωση του επενδυτικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος στη χώρα».

Η αντιπολίτευση

Οπως ήταν φυσικό, ο κ. Καβαλάκης δέχθηκε σειρά ερωτήσεων όταν ήρθε η ώρα να μιλήσουν οι βουλευτές της αντιπολίτευσης. Ο Γιώργος Καραμέρος από τον ΣΥΡΙΖΑ τον ρώτησε αν είναι ευχαριστημένος ειδικά στο θέμα της στελέχωσης του προσωπικού, επικαλούμενος πληροφορίες από την Κοινωνία των Πολιτών και από την αγορά, ότι υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις που πάνε πίσω τα έργα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Στην δική του παρέμβαση εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ ο βουλευτής Ιλχάν Αχμέτ υπήρξε πιο αναλυτικός: «Οπως ξέρετε», είπε στον Ορ. Καβαλάκη, «έχει υπογραφεί μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ελλάδας μια σύμβαση, στην οποία ρητά ορίζεται ότι θα ολοκληρωθεί το Κτηματολόγιο βάσει των διατάξεων του νόμου 2308 του 1995 και του 4821 του 2021, ενώ αυτό το νομοσχέδιο καταργεί όλες αυτές τις διατάξεις, τη διαδικασία που προβλέπεται σε αυτές τις διατάξεις, διότι πλέον η περαίωση του Κτηματολογίου, της κτηματογράφησης, δεν γίνεται με τη συμμετοχή όλων, αλλά γίνεται αιφνίδια, αμέσως, διακόπτοντας τη διαδικασία».

Κατέληξε λοιπόν στην ερώτηση: «Αυτό δεν θα θέσει σε κίνδυνο τις πληρωμές των δόσεων, τρίτης, τέταρτης, πέμπτης, αφού η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να πει ότι δεν μας νοιάζει μόνο ο τρόπος περαίωσης του Κτηματολογίου, αλλά και η ποιότητα σύνταξης που θα ερευνηθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση;».

Οι δεσμεύσεις

«Οι μελέτες κτηματογράφησης, όντως, έχουν λάθη. Αρα, χρειάζεται απαραίτητα έλεγχος πριν πάνε στο Κτηματολόγιο», ξεκίνησε τη σχετική τοποθέτηση η Πέτη Πέρκα από τη Νέα Αριστερά. «Μέχρι τώρα είχαμε το στάδιο της προανάρτησης, της ανάρτησης και σε τρίτο βαθμό στον έλεγχο των πολιτών.

Με αυτό το νομοσχέδιο όλα αυτά καταργούνται», συνέχισε και ρώτησε τον κ. Καβαλάκη: «Το νομοσχέδιο παραβιάζει τις δεσμεύσεις της χώρας μας έναντι του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο επιδιώκει, εκτός από το να κλείσει άρον άρον, φαντάζομαι, ένα αποτελεσματικό, πραγματικό και πλήρες σύστημα κτηματογράφησης; Μπορούν να αλλάξουν τα ορόσημα και οι δεσμεύσεις της συμφωνίας, δεδομένου ότι η κυβέρνηση δεν κατάφερε να τις υλοποιήσει;

»Η ανάρτηση των Κτηματολογικών Πινάκων και Διαγραμμάτων, στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Κτηματολογίου, ανεξαρτήτως τρόπου και ποιότητας σύνταξής τους, καλύπτει τις απαιτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας; Πληρούνται οι προϋποθέσεις εκταμίευσης των δόσεων, όταν το νομοσχέδιο προσπαθεί να καταργήσει ό,τι συμφωνήθηκε με το Ταμείο;

»Η εισαγωγή διατάξεων με παραπλανητικό χαρακτήρα, ο οποίος παρουσιάζεται ως δήθεν ολοκλήρωση της διαδικασίας κτηματογράφησης, με σκοπό να παρακαμφθούν οι υποχρεώσεις προς το Ταμείο Ανάκαμψης, ενέχει τον κίνδυνο να μεταδοθεί το μήνυμα προς το Κοινοβούλιο και προς όλους τους διαχειριστές των προγραμμάτων να μην ανησυχούν, καθώς κοινοβουλευτικά θα επικυρωθεί η ολοκλήρωση των έργων, ακόμα και αν δεν έχουν ολοκληρωθεί στην πραγματικότητα; Εχετε αυτή την αγωνία;», κατέληξε η κ. Πέρκα.

Η ψηφιοποίηση

Εκ μέρους της Πλεύσης Ελευθερίας, η βουλεύτρια Ελένη Καραγεωργοπούλου ρώτησε αρχικά για το έργο της ψηφιοποίησης των υποθηκοφυλακείων το οποίο, όπως είπε, «αφορά μέχρι στιγμής το στάδιο της φωτογράφισης των αρχείων των υποθηκοφυλακείων».

Η βουλεύτρια επικαλέστηκε καταγγελίες ότι τα αρχεία αυτά δεν έχουν αντιγραφεί όπως πρέπει, «ότι έχουν απολεσθεί δημόσια έγγραφα και αυτό θα έπρεπε να αφορά και το Ταμείο Ανάκαμψης, γιατί βρίσκεται σε μια διαδικασία υλοποίησης ενός έργου που δεν γίνεται με διαφανή τρόπο, ορθά και αφορά την περιουσία των Ελλήνων πολιτών, αλλά και του ελληνικού Δημοσίου».

Επικαλέστηκε επίσης καταγγελίες συμβολαιογράφων σχετικά με άλλο έργο για τον «ηλεκτρονικό φάκελο μεταβίβασης ακινήτων», σύμφωνα με τις οποίες πρόκειται για «μια πλατφόρμα του τύπου «Σκόιλ Ελικίκου», κάτι αντίστοιχο με τα κέντρα διά βίου μάθησης της κυρίας Κεραμέως, ότι δεν υπάρχει διαλειτουργικότητα και αναγκάζονται να σκανάρουν πάρα πολύ συχνά τα έγγραφα που αφορούν τον ΕΝΦΙΑ, τις φορολογικές ενημερότητες, γιατί το σύστημα πέφτει».

Οταν ήρθε η ώρα να απαντήσει, πάντως, ο Ορέστης Καβαλάκης δεν έδειξε να ανησυχεί αλλά ούτε και να είναι απόλυτα βέβαιος για το αν οι αλλαγές στην όλη διαδικασία θα γίνουν δεκτές από την Κομισιόν. Ξεκίνησε με την επίδραση που μπορεί να έχει στα ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης η κατάργηση των προβλέψεων των νόμων 2308/1995 και 4821/2021 που αναφέρονταν στη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ενωση:

«Μικρές αποκλίσεις»

«Εφόσον οι νέες διατάξεις, όπως φαίνεται, ουσιαστικά επιταχύνουν τη διαδικασία της ανάρτησης, θεωρούμε ότι η αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν επηρεάζεται», είπε. Χαρακτήρισε την κατάργηση των συμφωνημένων διατάξεων «μικρές αποκλίσεις τεχνικού χαρακτήρα» και πρόβλεψε ότι ως τέτοιες «γίνονται δεκτές από την Επιτροπή, με βάση και τις κατευθυντήριες γραμμές που έχει εκδώσει για το θέμα αυτό και είναι δημοσιευμένες».

Οσον αφορά τώρα τα ορόσημα του Ταμείου, ο κ. Καβαλάκης υποστήριξε ότι «αφορούν αφ’ ενός την ολοκλήρωση της δημόσιας ανάρτησης των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και αφ’ ετέρου τη μετάβαση -όπως είπαμε- στη νέα οργανωτική δομή».

«Τα ορόσημα αυτά υλοποιούνται με βάση τα οριζόμενα στο συγκεκριμένο σχέδιο και όπως είπα, η σχετική τεκμηρίωση υποβάλλεται στην επιτροπή, την ελέγχει, μας δίνει το πράσινο φως και προχωράμε στην κατάθεση του αιτήματος». Για τις υπόλοιπες καταγγελίες απάντησε με γενικότητες και αναφορές σε ελέγχους από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) και ευρωπαϊκούς φορείς.

Τα προβλήματα και οι παθογένειες της κτηματογράφησης σε όλη την επικράτεια μέσα από τις τοποθετήσεις των φορέων

Την κατάσταση που επικρατεί στο Κτηματολόγιο, που κλείνει παρά το πλήθος των εκκρεμοτήτων, περιέγραψαν αναλυτικότερα ομιλητές στη διάρκεια της ίδιας συνεδρίασης της Βουλής εν όψει της ψήφισης του νομοσχεδίου.

«Εχουμε συλλέξει, επεξεργαστεί και καταχωρίσει 31 εκατομμύρια δικαιώματα σε όλη την επικράτεια από την αρχή των πρώτων πιλοτικών προγραμμάτων. Το 35% εξ αυτών πέρασε στο λειτουργούν Κτηματολόγιο αναδεικνύοντας 334.000 άγνωστα γεωτεμάχια», ανέφερε μιλώντας για προηγούμενες διαδικασίες ο Νίκος Ραμπαούνης, πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Γεωπληροφορικής και Κτηματολογίου (ΣΕΓΕΚ) που εκπροσωπεί τους αναδόχους της κτηματογράφησης.

Πρόσθεσε, όμως, ότι στο τελευταίο πρόγραμμα κτηματογράφησης που ολοκληρώνεται και αφορά την περιφέρεια, έχουν συλλεγεί έως τώρα 20 εκατομμύρια δικαιώματα (ιδιοκτητών ακινήτων) και παραμένουν άγνωστα περίπου 3 εκατομμύρια γεωτεμάχια, τα οποία εμπεριέχουν πάνω από 5 εκατομμύρια άγνωστα δικαιώματα». Αρα, πρόσθεσε ο κ. Ραμπαούνης, το Κτηματολόγιο ολοκληρώνεται με σημαντικές παραδοχές και εκκρεμότητες, με ακίνητα δασικά, με ενστάσεις, με «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Τόνισε ότι έχει μειωθεί καθέτως ο ρυθμός υποβολής δηλώσεων, ότι τα τελευταία χρόνια είχε καλλιεργηθεί η κουλτούρα των παρατάσεων και ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις ειδικά σε περιοχές όπου δεν υφίστανται τίτλοι ή γίνονταν μεταβιβάσεις «διά λόγου», τονίζοντας ότι πολλές δηλώσεις έχουν εκκρεμότητες και γι’ αυτό απαιτούνται συμπληρωματικές.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, ο κ. Ραμπαούνης πρότεινε στο λειτουργούν Κτηματολόγιο να προβλεφθούν διαδικασίες που θα δίνουν δικαίωμα υποβολής εύκολα και χωρίς υπερβολικό κόστος ώστε να συμπληρωθεί το παζλ και να κλείσει σιγά σιγά το ιδιοκτησιακό της χώρας, τονίζοντας ότι «ο όγκος των εκκρεμοτήτων που θα έχουν συσσωρευτεί θα φανεί την επόμενη μέρα, ενώ σ’ αυτές θα προστεθούν νέα στοιχεία από διοικητικές πράξεις, απαλλοτριώσεις και πολεοδομικά σχέδια».

Υπενθυμίζεται ότι τα ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη» κινδυνεύουν να περάσουν στην ιδιοκτησία του Δημοσίου επειδή και μόνο εκείνοι που έχουν δικαιώματα επάνω τους δεν κατάφεραν να ακολουθήσουν τις διαδικασίες και να τα δηλώσουν. Εκτός από τα μη δηλωθέντα ακίνητα, προκύπτει και μεγάλο πλήθος λαθών στα παλαιότερα προγράμματα κτηματογράφησης. Οπως ανέφερε ο Μιχάλης Νικολάου, μέλος της συντονιστικής επιτροπής προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, υπάρχουν χιλιάδες ακίνητα για τα οποία οι ιδιοκτήτες δεν έχουν προβεί σε διορθώσεις λόγω άγνοιας:

«Για παράδειγμα στη Ζάκυνθο, η οποία έχει κτηματογραφηθεί από παλιά, παρατηρούμε ότι οι συντεταγμένες διαφέρουν από το σημερινό γεωδαιτικό σύστημα με αποτέλεσμα πολλά ακίνητα κτηματογραφημένα να εντοπίζονται... μέσα στη θάλασσα. Αν δεν δοθεί παράταση, θα πρέπει να γίνει τροποποίηση της νομοθεσίας και το τεκμήριο του Δημοσίου να είναι μαχητό, να αρθεί. Είναι καλή η θέσπιση, αλλά ακόμα δεν την έχουμε δει. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει μέχρι τότε», ανέφερε.

Από την πλευρά του ο Στράτος Παραδιάς, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), ανέφερε πως «το αύριο του Κτηματολογίου είναι πολύ σκληρό για τους ιδιοκτήτες που δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τη διαδικασία», καθώς, όπως εξήγησε, με το αμάχητο τεκμήριο του Δημοσίου θα χάσουν περιουσιακά στοιχεία. Για τον λόγο αυτό ζήτησε με πρωτοβουλία του υπουργείου να ανοίξει η συζήτηση ώστε να βρεθεί μια λύση μέσα από την ίδια την υπηρεσία, χωρίς να χρειαστεί να καταφύγουν στα δικαστήρια όπου οι διαδικασίες θα κρατήσουν χρόνια με εντελώς αμφίβολα αποτελέσματα.

Ο πρόεδρος των εργαζομένων στο Κτηματολόγιο, Θωμάς Καντερές, ανέφερε ότι κάθε χρόνο προστίθενται περί τις 60.000 νέες εκκρεμότητες, την ώρα που «ο φορέας υποφέρει από υποστελέχωση, με τους υπαλλήλους να δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στον ολοένα αυξανόμενο όγκο δουλειάς». «Ο στόχος είναι να επιβιώσει ο φορέας, αλλά πώς θα γίνει αυτό όταν δεν έρχεται προσωπικό κι αυτό που υπάρχει φεύγει, ενώ δεν είμαστε καθόλου ελκυστικοί ούτε στην κινητικότητα», αναρωτήθηκε κάνοντας λόγο για «διαρκείς πειραματισμούς» με τη λειτουργία του φορέα.

Πριν από λίγες ημέρες, οι εργαζόμενοι απηύθυναν επιστολή υπογεγραμμένη από 400 υπαλλήλους προς τον πρωθυπουργό και την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ., την οποία κοινοποίησαν και στην ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου, περιγράφοντας αναλυτικά τα προβλήματα λειτουργίας.

Σε σχέση με την κυβερνοεπίθεση που δέχθηκε το Κτηματολόγιο το περασμένο καλοκαίρι, ο πρόεδρος του φορέα, Στέλιος Σακαρέτσιος, που δέχθηκε σχετικές ερωτήσεις, υποστήριξε ότι δεν παραβιάστηκαν βάσεις δεδομένων, ούτε τέθηκαν σε κίνδυνο ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα πολιτών και ιδιοκτησιών. Υποβάθμισε μάλιστα το περιστατικό σημειώνοντας πως «αντλήθηκαν 1,2 GB υπηρεσιακών, αδιαβάθμιστων εγγράφων άνευ σημασίας, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι αναρτημένα και στη Διαύγεια».