Eνας χρόνος συμπληρώνεται αυτές τις μέρες από την καταστροφικότερη πυρκαγιά που γνώρισε τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη και παρότι οι αριθμοί συνήθως λένε την αλήθεια, ο ανατριχιαστικός απολογισμός της τραγικής απώλειας 13 ανθρώπων και του ενός εκατ. στρεμμ. καμμένης γης στην ευρύτερη περιοχή του Εβρου, μεταξύ των οποίων και μεγάλο μέρος του Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς–Λευκίμμης–Σουφλίου, δεν φτάνει για να περιγράψει τις διαχρονικές και βαθιές βλάβες που έχει υποστεί ο τόπος.
Με την Αλεξανδρούπολη να βιώνει ίσως το θερμότερο καλοκαίρι των τελευταίων ετών, μια όχι και τόσο απτή συνέπεια της πρωτοφανούς καταστροφής, καθώς η έλλειψη πρασίνου και η ερημοποίηση μεγάλου μέρους της περιοχής που καταλάμβανε το περιαστικό δάσος πέριξ της πόλεως έχουν συμβάλει στην αύξηση των θερμοκρασιών, τα λιγοστά (;) κορμοδέματα που τοποθέτησαν στις καμένες περιοχές οι αρμόδιοι που έχουν αναλάβει το έργο της αποκατάστασης και οι αντιδιαβρωτικές εργασίες φαίνεται πως δεν κατάφεραν με την πρώτη βροχή του καλοκαιριού να προστατέψουν και τις παραλίες της περιοχής, καθώς τα φερτά υλικά και η καμένη ζωική και φυτική ύλη που παρέσυρε η βροχή ανάγκασαν στις αρχές του Αυγούστου την Περιφέρεια ΑΜΘ να απαγορέψει για μερικές μέρες το κολύμπι στους λουόμενους του παραλιακού μετώπου της Αλεξανδρούπολης, επιφέροντας σημαντικές συνέπειες στην τουριστική κίνηση της περιοχής και στον οικονομικό τζίρο των παραλιακών καταστημάτων.
Οι δεσμεύσεις
Η βιοποικιλότητα στη Δαδιά παραμένει πληγωμένη, ενώ μελισσοκόμοι, κτηνοτρόφοι και άλλα επαγγέλματα που έχουν άμεση σχέση με τη ζωή στο δάσος περιμένουν ακόμη να υλοποιηθούν οι κυβερνητικές δεσμεύσεις. Βέβαια μπορεί η περσινή μεγα-πυρκαγιά να συγκλόνισε το πανελλήνιο, αυτό όμως δεν εμπόδισε τους αρμόδιους φορείς να αναλωθούν μόνο σε ευχολόγια και στη συγκρότηση της γνωστής Επιτροπής Ανασυγκρότησης του Εβρου, με τις ταχύτητες υλοποίησης του έργου της να μην ικανοποιούν ούτε τον γνωστό πολιτικό Σταύρο Μπένο που κατέχει βασικό ρόλο στην επιτροπή ανασυγκρότησης.
Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά το ξέσπασμα του κ. Μπένου τον περασμένο μήνα, όταν και βρήκε την ευκαιρία από το βήμα του συνεδρίου με θέμα «Κλιματική Ανθεκτικότητα και τοπική κοινωνία», που πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη, να «καρφώσει» την κυβέρνηση λέγοντας πως, παρά τις διαρκείς δεσμεύσεις, συσκέψεις και επισκέψεις κυβερνητικών στελεχών, ούτε καν ο ίδιος δεν γνωρίζει το ύψος της χρηματοδότησης που θα διατεθεί για την ανασυγκρότηση του Εβρου!
Μάλιστα απηύθυνε έκκληση στην κυβέρνηση και στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να ξεκαθαρίσουν γρήγορα το τοπίο στον Εβρο, ώστε να προχωρήσει το πρόγραμμα αποκατάστασης. «Το πρώτο που πρέπει να γίνει άμεσα είναι να ξεκαθαρίσει η κυβέρνηση τις προθέσεις της με τις πολιτικές στις υποδομές και τη χρηματοδότηση, διότι δεν μπορούμε να φτάσουμε στη συγκρότηση του Προγράμματος αν δεν γίνει αυτό. Είναι δύσκολο να γίνει η πρόσκληση χωρίς αυτήν την κυβερνητική δέσμευση», υπογράμμιζε τότε ο κ. Μπένος.
Ακόμη, τόνιζε ότι αυτή τη στιγμή έχουμε δύο όπλα στα χέρια μας, που είναι η πρώτη φάση του master plan, έπειτα από δημόσια διαβούλευση, και η εγκεκριμένη Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (ΟΧΕ), και σημείωνε: «Πρέπει να ξέρουμε τους πόρους του Προγράμματος. Η Περιφέρεια θα δώσει περίπου 15.000.000 ευρώ, δεν μπορεί να δώσει παραπάνω, δεν έχει να δώσει παραπάνω, ούτε μπορούμε να στερήσουμε πόρους από άλλα προγράμματα».
Πράγματι, εάν επισκεφτεί κανείς ακόμη και σήμερα την ιστοσελίδα της επιτροπής, μπορεί να διαπιστώσει και μόνος του πως στην πρώτη σελίδα παραμένει «καρφιτσωμένη» από τον περασμένο Απρίλιο η είδηση της ολοκλήρωσης του Master Plan Α.
Το «ευχολόγιο»
Eνα master plan που, όπως ομολόγησε ο κ. Μπένος, χωρίς συγκεκριμένη χρηματοδότηση παραμένει κατ’ ουσίαν ένα ευχολόγιο. Η α' φάση του master plan, κατά ένα μεγάλο μέρος, περιλαμβάνει μια σειρά από διαπιστώσεις και περιγραφές της υφιστάμενης κατάστασης στο περιβάλλον, στην οικονομία, στον κοινωνικό ιστό του Εβρου, καθώς και κάποιες γενικόλογες προτάσεις.
Αξίζει να σημειωθεί πως η «Εφ.Συν.» από την πρώτη στιγμή είχε επισημάνει τον κίνδυνο των καθυστερήσεων, καθώς, όπως είχαμε γράψει, η μελέτη της α' φάσης του στρατηγικού σχεδίου για την ανασυγκρότηση του Εβρου, που μάλιστα εκτείνεται σε 140 σελίδες, περιλαμβάνει 90 έργα, η πλειονότητα των οποίων προέρχεται από το «σκονισμένο», πια, πόρισμα της διακομματικής επιτροπής για την ανάπτυξη της Θράκης, από τις (ξεχασμένες) εξαγγελίες της κυβέρνησης, το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ της περιφέρειας, τα τεχνικά προγράμματα των δήμων και τα μεγαλόπνοα σχέδια του ΔΠΘ.
Τη μελέτη έχουν αναλάβει ο Σταύρος Μπένος και η ομάδα του, με επικεφαλής από την κυβέρνηση τον υφυπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστο Τριαντόπουλο.
Οπως αναφέρεται, τα έργα και οι δράσεις του αρχικού καταλόγου είναι αντικείμενο διαρκούς διαλόγου με τους συναρμόδιους δημόσιους φορείς. Στον κατάλογο των 90 έργων μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται μελέτες αναδάσωσης και διαχειριστικών κατευθύνσεων για την αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων της περιοχής, έργα Forest monitoring, προγράμματα τουριστικής προβολής και προγράμματα εκπαίδευσης-κατάρτισης στον αλιευτικό τουρισμό.
Η περσινή τρομακτική εμπειρία θα μείνει ανεξίτηλη στη συλλογική μνήμη όχι μόνο για την απώλεια των ανθρώπινων ζωών και την τεράστια οικολογική καταστροφή που προκάλεσε, αλλά κυρίως για το πόσο επικίνδυνη για την κοινωνική συνοχή μπορεί να αποβεί η επιλογή μιας απελπισμένης απέναντι στη λαϊκή δυσαρέσκεια κυβέρνησης να διαχειριστεί επικοινωνιακά την κρίση, συντηρώντας τις ψευδείς ειδήσεις που εξαπλώθηκαν τις μέρες εκείνες ακόμη πιο γρήγορα και από τη φωτιά για δήθεν μετανάστες εμπρηστές.
Οι... εμπρηστές
Ενα βολικό αφήγημα που έδωσε τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να ξεφύγει προσωρινά από τις ευθύνες της, αλλά ταυτόχρονα ενεργοποίησε και ένα άνευ προηγουμένου πογκρόμ εναντίον συλλήβδην όλων των μεταναστών που ακόμη και σήμερα έχει αφήσει ανοιχτές πληγές στην τοπική κοινωνία.
Βέβαια η κυβέρνηση δεν επινόησε το συγκεκριμένο προπαγανδιστικό αφήγημα, απλά φρόντισε να το αφήσει να εξαπλωθεί. Αρχιτέκτονες της συγκεκριμένης προπαγάνδας δεν ήταν άλλοι από τον πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκο Βελόπουλο, και τον βουλευτή του στον Εβρο, Πάρη Παπαδάκη, οι οποίοι είχαν υιοθετήσει για μικροπολιτικούς λόγους άκριτα το κατηγορητήριο, ρίχνοντας περισσότερο λάδι στη φωτιά της οργής που είχε ξεσπάσει στον ακριτικό νομό. Ο Παπαδάκης, μέσα από τους λογαριασμούς του στα κοινωνικά δίκτυα, δημιουργούσε πολεμικό κλίμα, που στηριζόταν κυρίως στη διασπορά ψευδών ειδήσεων.
Λίγες ώρες μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς, ήταν ο πρώτος που κάλεσε τους πολίτες σε... δράση, ισχυριζόμενος ότι στο πλαίσιο οργανωμένου σχεδίου εμπρησμών με στόχο την καταστροφή της πατρίδας μας, μετανάστες εμπόδιζαν το έργο των πυροσβεστικών αεροσκαφών πετώντας πέτρες στα ελικόπτερα και τα Καναντέρ.
Μικρή λεπτομέρεια αλήθειας, οι 13 μετανάστες που οδηγήθηκαν ως δήθεν εμπρηστές στο δικαστήριο αθωώθηκαν ομόφωνα και η τοπική κοινωνία συνεχίζει να μετρά τις πληγές της πιο διχασμένη από ποτέ.
Η ανασυγκρότηση του Εβρου σε αναζήτηση
Του Μενέλαου Μαλτέζου*
Ενας χρόνος έχει περάσει από την τεράστια καταστροφή στον Εβρο, με τις γνωστές συνέπειες στην απώλεια ανθρώπινων ζωών και την οικολογική καταστροφή. Παρά τη συγκρότηση ειδικής επιτροπής ανασυγκρότησης του νομού, η διαδικασία παραμένει στάσιμη, καθώς, όπως ομολόγησε μέλος της επιτροπής, ούτε οι ίδιοι δεν γνωρίζουν τον ακριβή προϋπολογισμό που θα διατεθεί για τον σκοπό αυτό. Ο σχεδιασμός ανασυγκρότησης φαίνεται να γίνεται χωρίς σαφείς κατευθύνσεις.
Αυτή τη στιγμή, χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα στηρίξουν το εγχείρημα, η επιτροπή έχει δημοσιοποιήσει την πρώτη φάση του master plan, που περιλαμβάνει κυρίως διαπιστώσεις και περιγραφές της τρέχουσας κατάστασης στο περιβάλλον, την οικονομία και τον κοινωνικό ιστό του Εβρου, καθώς και κάποιες γενικόλογες προτάσεις. Γενικόλογες αναφορές και θολό τοπίο επικρατούν επίσης στη μελέτη για τις επιχειρήσεις του Εβρου, καθώς γίνεται μνεία γνωστών και πάγιων χρηματοδοτικών εργαλείων, στα οποία οι επιχειρήσεις του νομού είχαν ήδη πρόσβαση.
Υπάρχει, για παράδειγμα, πρόταση έργου με τίτλο «Χρηματοδότηση επενδύσεων» με προϋπολογισμό 10 εκατ. ευρώ από τον αναπτυξιακό νόμο, «Εξυπνη μεταποίηση» με 5 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ της ΑΜΘ, καθώς και «Μεταφορικό κόστος-Ισοδύναμο» με 10 εκατ. ευρώ και χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους.
Ας κάνουμε όμως μια υπόθεση εργασίας. Ακόμη και αν η υλοποίηση του προγράμματος ανασυγκρότησης ήταν ταχεία και οι πηγές χρηματοδότησης επαρκείς, ανταποκρίνεται ο συγκεκριμένος σχεδιασμός στις απαιτήσεις που έχουν προκύψει από τη μεγάλη καταστροφή; Πολύ φοβάμαι πως η απάντηση είναι όχι. Η συγκεκριμένη μελέτη δεν απαντά στα διαχρονικά και δομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το παραγωγικό μοντέλο της περιοχής.
Η περιοχή έχει επιτακτική ανάγκη έναν ολιστικό σχεδιασμό που όχι μόνο θα μετασχηματίσει το παραγωγικό μοντέλο, επιτρέποντας παράλληλα σε δεκάδες επαγγέλματα, όπως οι μελισσοκόμοι, οι κτηνοτρόφοι και οι ελαιοπαραγωγοί που είχαν άμεση σχέση με τη ζωή στο δάσος, να αποκτήσουν ξανά παραγωγικές δυνατότητες, αλλά κυρίως θα προσδώσει στην τοπική οικονομία την απαραίτητη ανθεκτικότητα απέναντι στις επερχόμενες κρίσεις που κανείς ακόμη δεν μας έχει εξασφαλίσει πως δεν θα έρθουν.
Οι ελαιοπαραγωγοί, ιδιαίτερα, αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις λόγω των κλιματικών αλλαγών, όπως οι ακραίες θερμοκρασίες και η ξηρασία, που απειλούν την παραγωγή τους και, κατά συνέπεια, την οικονομική τους βιωσιμότητα. Η ανάγκη για προσαρμογή σε νέες καλλιεργητικές πρακτικές και βελτίωση των υποδομών είναι επιτακτική για την επιβίωση του κλάδου.
Υπάρχει ακόμη χρόνος, καθώς η β' φάση του master plan είναι ανοιχτή, ώστε να μεταβληθούν η φυσιογνωμία, οι στόχοι και οι επιδιώξεις του κρατικού σχεδιασμού, για να υπηρετήσουν τις πραγματικές ανάγκες του τόπου χωρίς προχειρότητα και μικροκομματικές επιδιώξεις.
*Πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Εβρου, οικονομολόγος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας