Οι διασώστες της ανθρωπιστικής κρίσης

Μια ηλικιωμένη γυναίκα κατάκοιτη στο πεζοδρόμιο. Τα μαύρα, παλιά, φθαρμένα ρούχα που φοράει μαρτυρούν ότι βρίσκεται στον δρόμο καιρό. Δίπλα της σκορπισμένο στο έδαφος το φαγητό που είχε μόλις πάρει από το συσσίτιο κάποιας κοντινής ενορίας. Μπορεί να είναι άστεγη, σίγουρα πάντως ζει μόνη. Μοναδική της συντροφιά ένα σκυλί, που στέκεται κοντά της όσο παραμένει λιπόθυμη.

Η λιποθυμία της μπορεί να οφείλεται σε παθολογικά αίτια ή απλώς στην ασιτία. Συνέρχεται όταν οι δύο διασώστες του ΕΚΑΒ σπεύδουν να τη βοηθήσουν, αλλά δεν θέλει να μπει στο ασθενοφόρο. Δεν θέλει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο. Φοβάται ότι θα χάσει το σκυλί. Τελικά οι διασώστες καταφέρνουν να την πείσουν ότι είναι για το καλό της υγείας της και τη μεταφέρουν με φορείο στο ασθενοφόρο. Είναι πολλοί οι ανασφάλιστοι ασθενείς που αρνούνται να νοσηλευτούν. Ξέρουν ότι θα πρέπει να πληρώσουν και δεν έχουν τη δυνατότητα.

Στους δρόμους της Αθήνας

Οι διασώστες του ΕΚΑΒ ζουν καθημερινά στους δρόμους της Αθήνας την ανθρωπιστική κρίση που γέννησε η ακραία λιτότητα. Δίνουν διαρκή μάχη με τα κοινωνικά προβλήματα, αλλά και με την κατάρρευση των νοσοκομείων και του εθνικού συστήματος υγείας, τις περικοπές στο ίδιο το ΕΚΑΒ, την έλλειψη ασθενοφόρων και πληρωμάτων-διασωστών, τώρα και τη διαθεσιμότητα των οδηγών των νοσοκομείων και τις συνέπειες που αυτές δημιουργούν. Βρεθήκαμε μέσα στο ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ και παρακολουθήσαμε αυτή τη μάχη από κοντά. Το πλήρωμά μας αποτελείται από τον Γιώργο Καλτσούδα, αντιπρόεδρο του σωματείου των εργαζομένων, και από τον Φίλιππο Μπέρτραμ.

Η κρίση έχει αυξήσει τις κλήσεις που δέχεται το ΕΚΑΒ και άρα και τον φόρτο εργασίας των διασωστών. «Βλέπουμε αύξηση στις αυτοκτονίες, στα εγκεφαλικά, στις ανακοπές και στα εμφράγματα σε νεαρές ηλικίες. Πολλοί βρίσκονται σε μόνιμη κατάσταση στρες, ενώ δεν πάνε εύκολα πια στον γιατρό για προληπτικές εξετάσεις», μας λέει ο Γ. Καλτσούδας. Στις 100 κλήσεις που δέχεται το ΕΚΑΒ, περίπου οι 20 είναι επείγοντα περιστατικά. Από τη μία η τεράστια αναμονή στα νοσοκομεία λόγω της έλλειψης προσωπικού ωθεί τους πολίτες να απευθυνθούν στο ΕΚΑΒ προκειμένου να παρακάμψουν έτσι την ουρά και από την άλλη η ανέχεια τους στερεί την πρόσβαση στο σύστημα υγείας, αφού δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να μετακινηθούν, ενώ η ανεργία τούς στερεί την ασφάλιση.

«Πριν από ένα μήνα μάς κάλεσαν να πάρουμε μια γυναίκα που ήταν νεκρή πολλές ώρες. Η οικογένειά της ήθελε να τη μεταφέρουμε στο νοσοκομείο προκειμένου να πάρουν δύο μέρες παράταση μέχρι να βρουν τα χρήματα για την ταφή», μας λέει ο Φίλιππος, ο οποίος στη συνέχεια μας διηγείται και δεύτερο περιστατικό.

Με κομμένο το ρεύμα

«Πήραμε έναν παππού με εξιτήριο από τον Ευαγγελισμό, για να τον μεταφέρουμε σπίτι του. Μπαίνουμε στο σπίτι και είναι στο σκοτάδι. Λέω στη γιαγιά να ανάψει το φως και μου απαντάει ότι ζουν με 300 ευρώ σύνταξη και το ρεύμα είναι κομμένο. Και μετά μου λέει: «Γιατί τον φέρατε εδώ; Τι θα φάει τώρα;».

Το πρώτο περιστατικό της ημέρας που αναλαμβάνει το ασθενοφόρο μας είναι να διασώσει τραυματισμένη σε τροχαίο στην Πεύκη. Η περιοχή της Πεύκης βρίσκεται εκτός του δικού μας τομέα, που είναι το Γαλάτσι, αλλά πρέπει να σπεύσουμε εκεί. Μία αιτία που τα ασθενοφόρα αναγκάζονται να διασώζουν περιστατικά εκτός του τομέα τους είναι η αύξηση των κλήσεων για μη επείγοντα περιστατικά που προαναφέραμε. Σημαντική αιτία όμως είναι και η μεγάλη έλλειψη ασθενοφόρων και πληρωμάτων-διασωστών.

«Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα αναπτυγμένα κράτη έχουν 1 ασθενοφόρο για 25-30 κατοίκους, μόνο για τα επείγοντα. Στην Αττική όμως έχουμε περίπου 65 ασθενοφόρα για 5 εκατομμύρια κατοίκους, τα οποία δεν είναι μόνο για τα επείγοντα αλλά κάνουν και διακομιδές ασθενών», τονίζει ο Γ. Καλτσούδας.

Οι διακομιδές είναι ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα για το ΕΚΑΒ, καθώς η έλλειψη οδηγών στα νοσοκομεία επιφορτίζει τo EKAB και με τη μεταφορά ασθενών από ένα νοσοκομείο σε ένα άλλο για επανεξέταση ή με την επιστροφή των ασθενών στο σπίτι. Οι ελλείψεις λοιπόν και η αύξηση των κλήσεων δημιουργούν κενά στην εξυπηρέτηση των ασθενών. Τα ασθενοφόρα πασχίζουν να καλύψουν τα κενά αυτά διανύοντας μακρινές αποστάσεις εκτός του τομέα τους, με αποτέλεσμα να καθυστερούν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον κίνδυνο της ζωής του ασθενή. Έτσι όμως δημιουργούνται και νέα κενά στον δικό τους τομέα, τα οποία καλούνται να καλυφθούν από άλλα ασθενοφόρα, διαιωνίζοντας τον φαύλο κύκλο.

Κλέβουν τα ασθενοφόρα

Το τροχαίο στην Πεύκη δεν είναι πολύ σοβαρό. Μια ηλικιωμένη γυναίκα όμως, έχει τραυματιστεί στο κεφάλι έπειτα από πρόσκρουση στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου -το οποίο έχει ραγίσει- και πρέπει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.

Την πηγαίνουμε στο ΚΑΤ. Ο Φίλιππος κλειδώνει το όχημα. «Παλιά το ασθενοφόρο θεωρούνταν άβατο. Το άφηνες ξεκλείδωτο. Τώρα αν το αφήσεις ανοιχτό το κλέβουν», αναφέρει. Στην είσοδο του νοσοκομείου ένας πολίτης μάς πλησιάζει. Μας ζητάει να τον πάμε σπίτι του. «Δεν έχω λεφτά», μας λέει κι έπειτα στρέφεται σε άλλο ασθενοφόρο. Εμείς όμως πρέπει να φροντίσουμε την ασθενή που μεταφέρουμε γιατί, όπως συχνά συμβαίνει στα νοσοκομεία, έτσι κι εδώ, δεν υπάρχει τραυματιοφορέας να υποδεχτεί το περιστατικό, ούτε γιατρός για να κάνει τη διαλογή, να διακρίνει δηλαδή τα επείγοντα περιστατικά από εκείνα που μπορούν να περιμένουν. Δεν υπάρχει ούτε φορείο. Ψάχνοντας βρίσκουμε μόνο μια αναπηρική καρέκλα και μεταφέρουμε την ηλικιωμένη γυναίκα με αυτήν. Είναι τυχερή όμως γιατί θα εξεταστεί γρήγορα. Αν είχε έρθει μόνη της και όχι με το ασθενοφόρο, θα περίμενε ώρες.

Το δεύτερο περιστατικό είναι ψυχιατρικό. Βρισκόμαστε στο μικρό ισόγειο μιας πολυκατοικίας στην περιοχή του Γαλατσίου. Ανοίγει η πόρτα και στο χολ βλέπουμε έναν άνδρα ξαπλωμένο στο ράντσο που χρησιμοποιεί ως κρεβάτι. Η αιμορραγία του είναι ακατάσχετη, ενώ τα χέρια του είναι δεμένα. Του τα έχουν δέσει οι συγγενείς του για να μη συνεχίσει να αυτοτραυματίζεται. Η ψυχική του νόσος διαγνώστηκε πριν από πέντε χρόνια. Στο σπίτι μένει με τη μητέρα του, η οποία έχει τη νόσο του Αλτσχάιμερ, και τον πατέρα του, ο οποίος είναι στον αναπνευστήρα με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Ο αδερφός του είναι άνεργος με τρία παιδιά και με τη σύζυγό του απλήρωτη για 10 μήνες από την εταιρεία όπου εργάζεται.

Μεταφέρουμε τον άνδρα στο Λαϊκό Νοσοκομείο. Θα χρειαστεί χειρουργό, ουρολόγο και ψυχίατρο. Αν δεν βρει εκεί όλες τις ειδικότητες θα πρέπει να ξαναμεταφερθεί αργότερα σε άλλο νοσοκομείο. Αυτές οι δεύτερες μεταφορές ασθενών λόγω της έλλειψης ειδικοτήτων στα νοσοκομεία αφενός πυκνώνουν τα περιστατικά του ΕΚΑΒ και αφετέρου ταλαιπωρούν τους ίδιους τους ασθενείς. Την προηγούμενη εβδομάδα βγήκαν σε διαθεσιμότητα οι οδηγοί των νοσοκομείων, που είχαν τέτοιες αρμοδιότητες. Μένει να δούμε αν και πόσοι θα μεταφερθούν στο ΕΚΑΒ.

«Ζεις τον ανθρώπινο πόνο»

Οι ανάγκες των νοσοκομείων αναμένεται να καλυφθούν σε επίπεδο διακομιδών και μεταφοράς αιμοδοσίας από τους ήδη υπερφορτωμένους εργαζόμενους του ΕΚΑΒ, οι οποίοι χάνουν άδειες και ρεπό, ενώ οι υπόλοιπες μεταφορές, από εργαζόμενους των κέντρων υγείας, των Περιφερειών και των δήμων ή από υπαλλήλους με άλλα καθήκοντα που θα εκτελούν χρέη οδηγού. «Η κυβέρνηση ρίχνει το μπαλάκι στο ΕΚΑΒ, ενώ στα Κέντρα Υγείας, παίρνοντας τους οδηγούς, δεν θα υπάρχει προσωπικό και θα θρηνήσουμε θύματα», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Σάββας Σίνογλου, εργαζόμενος στο τηλεφωνικό κέντρο του ΕΚΑΒ.

Στο τηλεφωνικό κέντρο η στέγη μπάζει νερά. Εδώ και ένα χρόνο το πρόβλημα δεν έχει αποκατασταθεί, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να δέχονται τις κλήσεις για βοήθεια σε έναν πολύ μικρότερο χώρο, ο ένας πάνω στον άλλο. Την ίδια ώρα ο στόλος του ΕΚΑΒ είναι απαρχαιωμένος και έχει βασικές ελλείψεις σε εξοπλισμό και υλικά ενώ η έλλειψη ανταλλακτικών λόγω λιτότητας υποχρεώνει πολλά οχήματα σε αχρηστία.

«Η αποτελεσματική φροντίδα στον προνοσοκομειακό χώρο απαιτεί εκπαιδευμένους διασώστες, των οποίων οι ενέργειες είναι κρίσιμες για το επείγον περιστατικό. Δυστυχώς η κυβέρνηση δεν δίνει την πρέπουσα σημασία στην αναβάθμιση των υπηρεσιών του ΕΚΑΒ, ώστε να υπάρχει όφελος για τον ασθενή και μειωμένο κόστος για το Δημόσιο», επισημαίνει ο Γ. Καλτσούδας.

«Ο μόνος λόγος που κάνεις αυτή τη δουλειά είναι γιατί βοηθάς τους ανθρώπους. Ζεις τον ανθρώπινο πόνο, αλλά και τη γέννα. Είμαστε μέσα στη δυστυχία και στη χαρά τους», λέει ο Φίλιππος.