Φυλακή που έχει σκοπό «να διευκολύνει και να προαγάγει την προσωπική ευημερία κάθε κρατούμενου», κι ας είναι δράστης υψηλού κινδύνου; Που δίνει προτεραιότητα στην ενθάρρυνση και την ανάπτυξη της ατομικής ευθύνης και σε μηχανισμούς διαμεσολάβησης έναντι της πειθαρχικής διαδικασίας για την επίλυση των αντιπαραθέσεων; Και όμως...
Στον αντίποδα των φυλακών ασφαλείας, για τις οποίες οι απερχόμενες κυβερνήσεις στη χώρα μας δαπανούν πολύτιμους χρηματικούς πόρους, και σε πείσμα της κατασταλτικής λογικής, ήδη λειτουργεί μια τέτοια φυλακή στην Αγγλία ως ζωντανή απόδειξη ότι η ανθρώπινη μεταχείριση των κρατουμένων -και μάλιστα των πιο «αντικοινωνικών» εξ αυτών- είναι αποτελεσματική και ενισχύει την ασφάλεια αποτελεί η φυλακή Grendon που λειτουργεί ως «δημοκρατική θεραπευτική κοινότητα» από το 1962, εποχή ακμής του «προνοιακού τύπου» της ποινικής καταστολής.
Κατόπιν αίτησης
Σ’ αυτήν γίνεται κάποιος δεκτός, αφού υποβάλει αίτηση και αποδείξει ότι είναι αποφασισμένος να αλλάξει. Χωρίζεται σε πέντε πτέρυγες που θεωρούνται ημιαυτόνομες θεραπευτικές κοινότητες και αναπτύσσουν το δικό τους κανονιστικό πλαίσιο. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Οι κρατούμενοι, που αποκαλούνται «κάτοικοι», έχουν το δικαίωμα να ψηφίζουν σχετικά με όλες τις όψεις της ζωής στη φυλακή, ακόμη και να τροποποιούν τους κανόνες της, εκτός από αυτούς που απαγορεύουν τα ναρκωτικά, τη βία και τις ερωτικές επαφές. Ψηφίζουν για το ποιος θα αναλάβει αμειβόμενη εργασία, αποφασίζουν τι κυρώσεις θα επιβληθούν, όταν δεν γίνονται σεβαστοί οι κανόνες και αν κάποιος πρέπει να συνεχίσει ή να σταματήσει τη θεραπεία - με το δικαίωμα του προσωπικού στην αρνησικυρία.
Κομβικό ρόλο στη ζωή των κατοίκων παίζουν οι τακτικές συναντήσεις και συζητήσεις που τους επιτρέπουν να αναλαμβάνουν ευθύνες, να συνειδητοποιούν ότι είναι μέλη μιας κοινότητας και να αποκτά η διαβίωσή τους ουσιαστικό νόημα κανονικής ζωής. Στις συναντήσεις αναπτύσσονται εναλλακτικοί τρόποι για θέματα ασφαλείας, συζητούν για τα προβλήματα που ανακύπτουν και συσκέπτονται για την επίλυση των αντιπαραθέσεων: προτιμούνται συνήθως οι μηχανισμοί αυτοελέγχου έναντι των κυρώσεων.
Ο διάλογος και η συζήτηση που ενθαρρύνονται μεταξύ των κατοίκων αποτελεί ζήτημα-κλειδί για τη θεραπεία τους, αφού αγγίζει όλους τους τομείς της ζωής τους, καλλιεργώντας την προσωπική ευθύνη, επιτρέποντάς τους να μιλήσουν, χωρίς να ντρέπονται, σε ανθρώπους που τους καταλαβαίνουν, ενδεχομένως και λόγω παρόμοιων εμπειριών, κάτι που τελικά λειτουργεί αποτρεπτικά στην αναπαραγωγή του εγκλήματος. Και φυσικά, στην Grendon οι κρατούμενοι περνούν συγκριτικά περισσότερες ώρες έξω από τα κελιά τους, συμμετέχουν σε ποικίλες δραστηριότητες, ενώ αναπτύσσονται οι επαφές με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον καθώς κάθε έξι μήνες οι κάτοικοι μπορούν να περάσουν μία μέρα με την οικογένειά τους.
Χωρίς... δεσμώτες
Οσο για τις σχέσεις με το προσωπικό; Εκπλήσσουν: «Να σου μιλούν σαν να είσαι άνθρωπος...», όπως χαρακτηριστικά μαρτυρεί ένας κάτοικος. Εξίσου εντυπωσιακά είναι και τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης φυλακής: Συγκεντρώνει την υψηλότερη βαθμολογία σε ό,τι αφορά την ποιότητα ζωής στη φυλακή στους περισσότερους τομείς, έχει τον μικρότερο αριθμό αυτοτραυματισμών, η βία μεταξύ των κρατουμένων είναι σπάνια και παρ’ όλο που η «φιλία» δύσκολα αναγνωρίζεται, οι κρατούμενοι δηλώνουν ότι έχουν δημιουργήσει «θετικές σχέσεις». Επιπλέον οι κάτοικοι παρουσιάζουν μείωση στους δείκτες υποτροπής κατά ένα πέμπτο έως ένα τέταρτο, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου γενικά στις φυλακές και ας μην είναι αυτός ο πρωταρχικός σκοπός της.
Αυτό το παράδειγμα αντλήσαμε από την πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Φυλακών «από τις εθνικές πρακτικές στις ευρωπαϊκές οδηγίες: ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες για τη διοίκηση των φυλακών» που παρουσιάζεται σήμερα το πρωί (στις 10, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου, Ακαδημίας 18) μαζί με 10 χρήσιμες συστάσεις προς τους κρατούντες.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας