Τρεις επί σκηνής για ένα υπερθέαμα-ρετρό, «με ελαφριά καρδιά»

Για το πρώτο τριήμερο-τετραήμερο-weekend της χρονιάς, αυτό των Φώτων, από την Παρασκευή 3 έως και τη Δευτέρα 6 Ιανουαρίου δηλαδή, σας έχω ωραία πρόταση για παράσταση. Στο «Half Note». «Με ελαφριά καρδιά», με τους Μανώλη Φάμελλο και Δώρο Δημοσθένους, αλλά και τον Χρήστο Φερεντίνο. Ενα πρόγραμμα με διασκευές σε παλιά κομμάτια του λεγόμενου ελαφρού τραγουδιού που βασίζεται στα δύο άλμπουμ του Φάμελλου, με τον ίδιο τίτλο («Με ελαφριά καρδιά»), που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2024.

«Ενα πολύ μεγάλο μέρος από το υλικό του άλμπουμ θα δοκιμαστεί πρώτη φορά επί σκηνής, διανθισμένο βέβαια με τα απαραίτητα φιλολογικά μας σχόλια», λέει στην «Εφημερίδα των Συντακτών», ο Μανώλης Φάμελλος. «Με λίγα λόγια, θα είναι ένα υπερθέαμα-ρετρό σε οικονομική συσκευασία, ένα τρίο στην τιμή των δύο. Θα συμπρωταγωνιστεί ο Δώρος Δημοσθένους, γνώστης σε βάθος του συγκεκριμένου ρεπερτορίου που θα αναπληρώσει ως ελαφρός αλλά δεινός ερμηνευτής τα δικά μου κενά και στον ρόλο του κομπέρ θα συμμετέχει φιλικώς ο Χρήστος Φερεντίνος που με την ευκαιρία θα απολογηθεί κι αυτός για τις δικές του ελαφρότητες».

● Πώς σου ήρθε η ιδέα για τα δύο άλμπουμ;

Το αποτέλεσμα έτσι όπως προέκυψε είναι κάτι που δεν το είχα καθόλου στον νου μου. Ξεκίνησα με μια διάθεση να παίξω περισσότερο απλά, επειδή ένιωθα όμορφα να ακούω και να δοκιμάζω στη φωνή μου αυτά τα τραγούδια. Τα τελευταία χρόνια με τις ψηφιακές πλατφόρμες, απέκτησα πρόσβαση σε ένα αρκετά μεγαλύτερο κομμάτι της δισκογραφίας κι αισθάνθηκα σαν να άνοιξα μια κρύπτη και να ανακάλυψα έναν ξεχασμένο θησαυρό.

● Ναι, εντάξει, αλλά δύο άλμπουμ;

Σκέφτηκα να ηχογραφήσω 4 με 5 τραγούδια αρχικά, αλλά μου φάνηκαν λίγα. Αποφάσισα λοιπόν να φτιάξω ένα ολόκληρο άλμπουμ, αλλά και αυτό μου φαινόταν αρκετά περιοριστικό. Ετσι, άρχισα να παίζω με την ιδέα του διπλού άλμπουμ, όπως και έγινε. Αλλά τώρα κι αυτό λίγο μου φαίνεται.

● Πώς αλήθεια μπορούν κάποια τραγούδια να αντέχουν έναν ολόκληρο αιώνα;

Τα τραγούδια μπορούν να αντέχουν όπως μπορούν και να εξαντλούνται και να μας αποχαιρετούν αλλά και να επιστρέφουν κάποτε επίσης. Είναι μυστήρια πλάσματα όπως άλλωστε κι εμείς, οι ξενιστές τους. Εμένα με απασχολεί περισσότερο η αντιστροφή αυτού του ερωτήματος. Πώς είναι δυνατόν τόσο σπουδαία τραγούδια να ξεχάστηκαν ολότελα; Ισχύει αυτό που λέγεται γενικότερα, πως ο χρόνος δικαιώνει τελικά μια καλλιτεχνική προσπάθεια; Εγώ αμφιβάλλω…

● Υπάρχουν κάποιοι λόγοι που συμβαίνει αυτό;

Ιστορικοί λόγοι, τους οποίους δεν παραγνωρίζω, όπως η ιδιαίτερη ελληνική αστικοποίηση τα μεταπολεμικά χρόνια, ο μετασχηματισμός του ρεμπέτικου που οδήγησε στην άνοδο του λαϊκού και τη μετέπειτα παντοδυναμία του, αλλά το ερώτημα παραμένει. Είναι ελάχιστα τα τραγούδια του ελαφρού, εκείνου του καιρού τουλάχιστον, που παραμένουν στον αφρό και τα αναγνωρίζει ακόμη το ευρύ κοινό. Υπάρχουν ευτυχώς ακόμη κάποιες σποραδικές εστίες ενδιαφέροντος που σιγοκαίνε, κάποιοι νέοι άνθρωποι με μια ζωντανή ευαισθησία που ανταποκρίνεται στο κάλεσμα από το υπερπέραν.

● Πόσο ελαφριά (δεν) ήταν η ελαφρά μουσική εκείνων των δεκαετιών;

Πολύ σωστή παρατήρηση και αυτή είναι η ειρωνεία του πράγματος. Συνηθίζω να αστειεύομαι, επειδή τα τραγούδια αυτά χαρακτηρίστηκαν μεν ελαφρά, αλλά σε κάποιους σήμερα (μάλλον αρκετούς) ίσως να πέσουν βαριά. Σχετικά είναι όλα, από τη σκοπιά του καθενός και ο παράγοντας χρόνος επαναπροσδιορίζει τα πάντα. Οι προτιμήσεις του κοινού αναπλάθονται, οι αισθητικοί κανόνες ξαναγράφονται κι εμείς έχουμε βαρύνει τόσο πολύ και το εύρος της κατανόησής μας έχει στενέψει απελπιστικά.

● Τι σημαίνει «ελαφρά μουσική»;

Η μουσική που απευθύνεται σε ένα ευρύτερο ακροατήριο, περίπου δηλαδή ό,τι και η ποπ μουσική στις μέρες μας, πλην όμως η πρόθεση δεν χαρακτηρίζει το αποτέλεσμα. Αυτό είναι το συναρπαστικό με το τραγούδι και την κάθε ανοιχτή τέχνη. Ο κόσμος εκφραζόταν και διασκέδαζε με τον Αττίκ και παράλληλα όσοι πιστοί και γενναίοι εθελοντές είχαν πρόσβαση προαιρετικά στο βάθος και τη μαγεία της τέχνης του.

● Χρειάζεται να ζούμε σε ρομαντική εποχή για να βγουν ανάλογα τραγούδια;

Ηταν μια ρομαντική αλλά ταυτόχρονα και πολύ σκληρή εποχή που επιφύλασσε πολλές δοκιμασίες στους ανθρώπους της. O έρωτάς τους ήταν τρόπον τινά ένα από τα ελάχιστα καταφύγια, ένα σεπαρέ από την πραγματικότητα για να αναφέρω και μια πολύ διαδεδομένη συνθήκη για τους εραστές που αναζητούσαν μια ιδιωτικότητα τα χρόνια του Μεσοπολέμου. Αυτό που ισχύει πάντα, για να απαντήσω στην ερώτηση, είναι ότι δημιουργούμε για να αναπληρώνουμε και να γιατρεύουμε το κενό. Αλλά από την άλλη, η καλλιτεχνική παραγωγή στο σύνολό της δημιουργεί μια νέα «παράσταση» που, ακόμα και αν είναι μακριά από τη στενή αντικειμενική συνθήκη (και συχνά είναι), χαρακτηρίζει την κοινωνία και εποχή της.

● Τι πιστεύεις, τα τραγούδια που βγαίνουν σήμερα θα ακούγονται σε έναν αιώνα;

Δεν έχω ιδέα. Ας φτάσουμε με το καλό πρώτα εκεί και βλέπουμε. Δεν βλέπω πάντως τα σημερινά να τα απασχολεί ιδιαίτερα το μέλλον στη συντριπτική πλειονότητά τους.

● Δηλαδή;

Τα τραγούδια έχουν την ικανότητα να βγαίνουν από μια εποχή, αλλά την κρατάνε πάντα μέσα τους και μιλούν για την ουσία της περισσότερο από οτιδήποτε άλλο μπορώ να φανταστώ.

♦ Πληροφορίες: Παρασκευή 3 έως Δευτέρα 6 Ιανουαρίου. «Half Note Jazz Club», Τριβωνιανού 17, Μετς. Εναρξη Παρασκευή & Σάββατο 22.30, Κυριακή & Δευτέρα 21.30. Τηλ. 210 9213310. Τιμές εισιτηρίων από 15 ευρώ.