Κατάρ 2022: Το Μουντιάλ των ερωτηματικών

Ολα τα σκοτεινά και... φωτεινά σημεία της πιο αμφιλεγόμενης ποδοσφαιρικής διοργάνωσης όλων των εποχών.

Στις 2 Δεκεμβρίου 2010 έγινε γνωστό ότι το Κατάρ θα διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου το 2022. Από τη στιγμή που το αποτέλεσμα της σχετικής ψηφοφορίας ανακοινώθηκε από τον πρόεδρο της FIFA, Ζεπ Μπλάτερ, οι αμφιβολίες και τα ερωτήματα δεν έχουν εξαφανιστεί.

Γιατί το Κατάρ; Μπορεί κανείς να παίξει ποδόσφαιρο στους 45-50 βαθμούς Κελσίου; Και αν όχι, μπορούν να σταματήσουν οι διοργανώσεις τον χειμώνα για να γίνει Μουντιάλ;

Δεν θα υπάρχει καθόλου αλκοόλ;

Μπορεί να γίνει μια τέτοια διοργάνωση σε χώρα χωρίς ποδοσφαιρική κουλτούρα;

Τελικά δωροδοκήθηκαν τα μέλη της FIFA;

Ηταν φυσιολογικό να προκαλέσει έκπληξη το ότι η μεγαλύτερη ποδοσφαιρική διοργάνωση της Υφηλίου κατέληξε σε ένα εμιράτο έκτασης μόλις 11.571 τετραγωνικών χιλιομέτρων (το ένα ενδέκατο της Ελλάδας...) με μόλις επτά πόλεις.

Αυτό το κρατίδιο άφησε εκτός νυμφώνος χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία. Για πρώτη φορά το τουρνουά θα διεξαχθεί στη Μέση Ανατολή.

Στα θετικά της διοργάνωσης είναι και ένας τομέας με τον οποίο η FIFA είχε αρκετούς πονοκεφάλους στη Νότια Αφρική το 2010 και στη Βραζιλία το 2014. Τα γήπεδα στο Κατάρ θα είναι πανέτοιμα πολύ πριν από τις προθεσμίες που έχουν τεθεί. Επίσης είναι εξασφαλισμένη η χλιδή στις εγκαταστάσεις, όπως φαίνεται από τα σχέδια που έχουν κατατεθεί: οθόνες LED, εσωτερικά καταστήματα, κλιματιζόμενες εξέδρες. Θα κατασκευαστούν εννέα νέα γήπεδα, ενώ τρία υπάρχοντα θα ανακαινιστούν. Επιπλέον, οι διοργανωτές έχουν υποσχεθεί πως, όταν ολοκληρωθεί το Μουντιάλ, θα δωρίσουν τις λυόμενες εξέδρες των γηπέδων σε χώρες λιγότερο αναπτυγμένες σε αθλητικές υποδομές. Το προτιμούν, αντί να τις δουν να σαπίζουν από την αχρησία μετά τη διοργάνωση...

Παρά τη μικρή έκταση βέβαια, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον σημαντικότερο τομέα – αυτόν που οδήγησε ουσιαστικά στην επικράτηση του Κατάρ στην ψηφοφορία: είναι μια από τις πιο πλούσιες χώρες στον κόσμο χάρη στα κοιτάσματά του σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Είναι επίσης η χώρα με το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα στον κόσμο (περίπου 97.000 δολάρια ανά κάτοικο!).

Αυτό βέβαια σημαίνει ότι δεν θα τεθεί ζήτημα χρημάτων όσο πλησιάζουμε προς τη διοργάνωση του 2022. Δεν πρόκειται να επαναληφθούν ιστορίες σαν αυτές που ζήσαμε στη Βραζιλία πριν από τη διοργάνωση και στη διάρκειά της. Στη «χώρα του καφέ» ο κόσμος βγήκε στους δρόμους επί έναν χρόνο σχεδόν, προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για το υπερβολικό κόστος της διοργάνωσης, που ερχόταν σε κόντρα με τους διαρκώς αυξανόμενους φόρους και τη φτώχεια του μέσου Βραζιλιάνου. Τέτοια φαινόμενα στο Κατάρ δεν θα υπάρχουν. Ο εμίρης Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Ζανί κυβερνάει, ο συγγενής του Αμπντουλάχ μπιν Νάσερ μπιν Χαλίφα αλ Τανί είναι πρωθυπουργός, ενώ οι κάτοικοι δεν καταβάλλουν φόρους. Η κοινωνία του Κατάρ δεν θα βγει στους δρόμους να διαμαρτυρηθεί – το αντίθετο μάλιστα. Θέλουν το Μουντιάλ στο έδαφός τους και έχουν τη στήριξη ολόκληρης της Μέσης Ανατολής...

Στις «καυτές πατάτες» της διοργάνωσης είναι και η απαγόρευση του αλκοόλ στους δημόσιους χώρους, εκτός από τα ξενοδοχεία. Φέρτε στο μυαλό σας Αγγλους, Γερμανούς και Ολλανδούς οπαδούς, που καταλαμβάνουν τις πόλεις όπου αγωνίζονται οι εθνικές ομάδες τους και καταναλώνουν τις μπίρες σαν ξηρούς καρπούς... Αυτό ακριβώς απαγορεύεται. «Θέλουμε να διαβεβαιώσουμε τους φιλάθλους που θα έρθουν ότι θα υπάρχει διαθέσιμο αλκοόλ γι’ αυτούς. Ομως δεν θα υπάρχουν άνθρωποι που θα πίνουν στους δρόμους, όπως συμβαίνει σε άλλες πόλεις. Αλλά το πνεύμα του Μουντιάλ δεν είναι αυτό... Θα πρέπει ο κόσμος να καταλάβει ότι εδώ έχουμε διαφορετική κουλτούρα και ίσως μια διαφορετική ιδέα για το Παγκόσμιο Κύπελλο», επιχειρηματολογούσε ο Χασάν αλ Ταουαντί σε πρόσφατη συνέντευξή του.

Η μικρή έκταση του Κατάρ είναι ένα ξεχωριστό θέμα που έχει παράλληλα θετικές και αρνητικές προεκτάσεις. Από τις επτά πόλεις όπου θα γίνουν αγώνες, οι πέντε βρίσκονται σε μια ακτίνα 25 χιλιομέτρων! Πόσο εύκολη θα είναι η αστυνόμευση των οπαδών των διάφορων ομάδων σε τόσο μικρές αποστάσεις; Πώς θα αποτραπούν οι «συναντήσεις» τους πριν ή μετά τους αγώνες;

Αυτό το ζήτημα δεν το αναλύουν οι διοργανωτές, προτάσσοντας αντίθετα ότι γενικότερα οι μετακινήσεις των οπαδών θα είναι πιο εύκολες από κάθε άλλη φορά. Στο Μουντιάλ της Βραζιλίας, η οποία έχει έκταση 8,5 εκατ. τετρ. χιλιόμετρα και περισσότερους από 200 εκατ. κατοίκους, οι αποστάσεις ήταν τεράστιες και μεγάλος πονοκέφαλος για τα εκατομμύρια των οπαδών και τους χιλιάδες δημοσιογράφους που κάλυψαν το γεγονός – για παράδειγμα, η υπογράφουσα επιβιβάστηκε σε 19 πτήσεις μέσα σε τέσσερις εβδομάδες για το πήγαινε-έλα πάνω από τον Ατλαντικό ωκεανό και τις εσωτερικές μετακινήσεις από και προς το Αρακαζού και τις τέσσερις πόλεις όπου αγωνίστηκε η Εθνική Ελλάδας.

Αντίθετα, το Κατάρ κατέδειξε αυτό το σημείο ιδιαίτερα στην εκστρατεία της υποψηφιότητάς του: «Οι παίκτες μπορούν να διαμείνουν σε ένα ξενοδοχείο σε όλη τη διάρκεια της παρουσίας τους στο Κατάρ, δεν θα έχουν αεροπορικές μετακινήσεις από πόλη σε πόλη. Το ίδιο και οι θεατές. Για τους δημοσιογράφους επίσης θα είναι θετικό, χωρίς να επιβαρύνουν τη δουλειά τους με το άγχος του ταξιδιού. Επιπλέον, πια το Κατάρ συνδέεται απευθείας με όλο τον κόσμο. Το πολύ να κάνουν μια ενδιάμεση στάση οι επισκέπτες...», είχε πει ο γενικός γραμματέας της διεκδίκησης του Κατάρ 2022, Χασάν αλ Ταουαντί.

? ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ 2010

Χρειάστηκαν τέσσερις ψηφοφορίες για να πάρει το χρίσμα το Κατάρ, όμως είχε σταθερά πάνω από τις μισές ψήφους της Εκτελεστικής Επιτροπής της FIFA και στους 4 γύρους. Οι ψίθυροι για το τι έγινε στο παρασκήνιο, τι υποσχέσεις δόθηκαν, πόσα χρήματα άλλαξαν χέρια δεν πρόκειται να σταματήσουν, ούτε θα μάθουμε ποτέ ξεκάθαρα την αλήθεια.

Το σίγουρο είναι ότι το παιχνίδι των υποψηφιοτήτων είναι από μόνο του διεφθαρμένο, χωρίς κανόνες ηθικής. Οι υποψήφιες επιτροπές διεκδίκησης έχουν το ελεύθερο να πλησιάσουν τα 24 μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της FIFA και αυτοί με τη σειρά τους έχουν το ελεύθερο –αν το επιθυμούν– να ρωτήσουν: «Τι θα κάνεις εσύ για μένα;»... Οι φάκελοι της τεχνικής αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων ούτε καν λαμβάνονται υπόψη. Το μόνο που μετράει είναι το συνονθύλευμα προσωπικών, πολιτικών και εμπορικών συμφερόντων που καθοδηγούν τα 24 χέρια στην ψήφο τους και τα ποσά που πέφτουν στο τραπέζι.

Στα ζητήματα αυτά, η FIFA δεν είναι διατεθειμένη να δημοσιεύσει την αλήθεια και θα υπάρχει πάντα omertà μεταξύ των μελών της. Το να διατείνεται ότι διαθέτει επιτροπές ηθικής που κάνουν έρευνες για το τι συνέβη είναι τουλάχιστον αστείο. Γιατί όπως αποδείχθηκε την Πέμπτη, τα πάντα επιδέχονται «μαγείρεμα», ακόμα και τα πορίσματα ερευνών που διεξάγουν οι επιτροπές ηθικής...

Στο θέμα του κλίματος, βέβαια, δεν υπάρχει ούτε ένα θετικό σημείο. Το πρόβλημα υφίσταται και είναι μεγάλο. Στη διάρκεια Ιουνίου-Ιουλίου, μηνών που συνήθως διεξάγεται το Παγκόσμιο Κύπελλο, οι θερμοκρασίες στο Κατάρ κυμαίνονται μεταξύ 40 και 50 βαθμών Κελσίου. Λύσεις ακούστηκαν διάφορες – μέχρι και... εξωτικές, όπως το να γίνονται οι αγώνες τα μεσάνυχτα! Ισως η επικρατέστερη λύση είναι να διεξαχθεί το Μουντιάλ τον χειμώνα (Νοέμβριο-Δεκέμβριο ή Ιανουάριο-Φεβρουάριο). Αυτή τη λύση προτάσσει ο πρόεδρος της FIFA Ζεπ Μπλάτερ, η οποία, όπως είναι φυσικό, έρχεται σε κόντρα με τα οικονομικά συμφέροντα που έχουν οι μεγάλες λίγκες της Ευρώπης με σεζόν σε πλήρη εξέλιξη. Ούτε θα είναι εύκολο να αλλάξει το πρόγραμμα σχεδόν όλων των πρωταθλημάτων στον κόσμο, ώστε να υπάρχει ειδική διακοπή για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Επίσης θα πρέπει να γίνει ειδική διαχείριση των ευρωπαϊκών διασυλλογικών διοργανώσεων, αν το Μουντιάλ δεν προγραμματιστεί πάνω στη δίμηνη διακοπή τους (στο διάστημα δηλαδή μεταξύ 15 Δεκεμβρίου έως 15 Φεβρουαρίου).

Μια διοργάνωση στα τέλη Ιανουαρίου-αρχές Φεβρουαρίου 2022 θα συμπέσει χρονικά με τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες που θα γίνουν στο Αλμάτι του Καζακστάν ή στο Πεκίνο (η σχετική απόφαση θα ληφθεί από τη ΔΟΕ τον προσεχή Ιούλιο). Και κάτι τέτοιο δεν το θέλουν με τίποτε τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα του κόσμου, που καταβάλλουν έναν σκασμό χρήματα για τα δικαιώματα αμφότερων των διοργανώσεων. Η πρόταση των περισσότερων εθνικών ομάδων ήταν να γίνει η διοργάνωση στα τέλη Απριλίου-αρχές Μαΐου, ώστε και τα εγχώρια πρωταθλήματα να έχουν ολοκληρωθεί (με ολίγη συμπίεση) και οι θερμοκρασίες να είναι υποφερτές. Ομως εκεί ανατρέπεται ο προγραμματισμός από το Ραμαζάνι, τη μεγάλη ισλαμική γιορτή (και νηστεία) που εν έτει 2022 θα ξεκινήσει στις 2 Απριλίου.

Το Κατάρ πάντως επιμένει ότι είναι έτοιμο να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο σε οποιαδήποτε εποχή αποφασίσει η FIFA, η οποία θα ανακοινώσει τη σχετική ετυμηγορία της τον προσεχή Μάρτιο. Ακόμα και το καλοκαίρι. Κι αυτό γιατί προτείνει τη δεύτερη λύση: τον κλιματισμό εντός των γηπέδων, στον αγωνιστικό χώρο και στις εξέδρες. Η συγκεκριμένη πρακτική εφαρμόζεται από το 2008 στο γήπεδο «Γιασίμ Μπιν Χαμάντ», την έδρα της Αλ Σαντ (ο σύλλογος όπου αγωνιζόταν μέχρι πρότινος ο Ραούλ) και της εθνικής ομάδας του εμιράτου. Στον τελευταίο αγώνα του Κατάρ για τα προκριματικά του Μουντιάλ 2014, στο γήπεδο η θερμοκρασία ήταν 15 βαθμοί, ενώ έξω από την εγκατάσταση πλησίαζε τους 40. Εντυπωσιακό μεν, αλλά τα ερωτήματα παραμένουν. Θα είναι οι αλλαγές στη θερμοκρασία σταδιακές ώστε να αποφεύγονται κίνδυνοι στην υγεία ποδοσφαιριστών και θεατών; Και τι θα γίνει με τα προπονητικά κέντρα 32 ομάδων; Θα υπάρχουν αντίστοιχες εγκαταστάσεις ώστε να μην προπονούνται οι παίκτες σε συνθήκες καύσωνα καθημερινά;