Ηταν για δεκαετίες ένα από τα διάσημα ερείπια της Πλάκας, αλλά εδώ και έναν χρόνο ανακαινίστηκε προσθέτοντας μια νότα αισιοδοξίας σε μία από τις πιο ωραίες γωνιές της πρωτεύουσας. Το μόνο στοιχείο που προδίδει την ηλικία του είναι η χρονολογία 1837, που διατηρείται σε μια σιδερένια κατασκευή του κτιρίου.
Βρίσκεται στη γωνία της Αδριανού με την Αιόλου, δύο δρόμων με μεγάλο ειδικό βάρος στην ιστορική διαδρομή της Αθήνας. Τα ίχνη της πρώτης ξεκινούν από την αρχαιότητα, ενώ κατά τον Μεσαίωνα ήταν η πολυτραγουδισμένη «ρούγα της Χρυσαλιώτισσας» από την ομώνυμη εκκλησούλα, ιδιοκτησία της ιταλικής οικογένειας Μισεραλιότι, που εγκαταστάθηκε στη χώρα μας και είδε το επίθετό της να παραφράζεται επί το ελληνικότερον.
Ως τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν ο πιο εμπορικός δρόμος, στον οποίο είχαν τα σπίτια τους μεγάλα τζάκια. Η Αιόλου, που ήταν ένας από τους νέους δρόμους της πρωτεύουσας, έμελλε να την ξεπεράσει σε εμπορικότητα και να αποτελέσει το νέο σημείο αναφοράς στην ανάπτυξη της πρωτεύουσας.
Ηταν η πρώτη που διαμορφώθηκε στα 1830 και απαλλάχθηκε από τη σκόνη, ενώ το 1904 πήρε την πρωτιά και στην ασφαλτόστρωση.
Η τοποθεσία
Το ακίνητο τότε βρισκόταν δίπλα στο Πάνω Παζάρι, το πιο σημαντικό σημείο της Παλιάς Αγοράς που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής και χρησιμοποιήθηκε ώς το 1884, οπότε καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά και μεταφέρθηκε στη σημερινή θέση στην οδό Αθηνάς.
Ηταν η αφορμή για να ξεκινήσουν οι μεγάλης κλίμακας ανασκαφές που έφεραν στο φως τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, η οποία κατασκευάστηκε το 132 μ.Χ. από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα και καταστράφηκε έναν αιώνα αργότερα κατά τις επιδρομές των Ερούλων.
Το Πάνω Παζάρι απλωνόταν στα ανατολικά της Βιβλιοθήκης του Αδριανού, με βασική είσοδο τα Σκαλάκια της σημερινής οδού Πανδρόσου.
Δεν ήταν μόνο το εμπορικό κέντρο, αλλά η έδρα του καδή (του δικαστή) και το Κουσέγιο, όπου στεγαζόταν η Δημογεροντία των χριστιανών με οικονομική δύναμη, που ήταν οι πρόδρομοι του δημοτικού συμβουλίου.
Πρωτοπορία
Το 1835 ο άγνωστος ιδιοκτήτης του γωνιακού ακινήτου σκέφτηκε να κατασκευάσει ένα ξενοδοχείο. Η Αθήνα, από τις αρχές του 18ου αιώνα, ήταν δημοφιλής προορισμός για ξένους περιηγητές, στους οποίους κυριαρχούσαν άνθρωποι του πνεύματος με έντονο φιλελληνισμό, αλλά δεν έλειπαν και οι τυχοδιώκτες τύπου Ελγιν. Διέθετε λίγα χάνια και πανδοχεία, τα οποία στην πραγματικότητα ήταν παλιές κατοικίες που είχαν μετατρέψει σε καταλύματα για επισκέπτες και δεν διέθεταν... κρεβάτια!
Η ίδια εικόνα διατηρήθηκε και τα πρώτα χρόνια από την ανακήρυξη της Αθήνας σε πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους.
Ο Γάλλος Εντμόντ Αμπού, που είχε επισκεφτεί τότε την Αθήνα και είχε γράψει πολλά... πικρόχολα στο βιβλίο του «Η Ελλάδα του Οθωνος», σημείωνε ότι «οι πελάτες αναλάμβαναν την επίπλωση των δωματίων τους στα ελάχιστα ξενοδοχεία της πόλης» και προσέθετε ότι «οι Ελληνες της μεσαίας τάξης ταξιδεύουν με το κρεβάτι τους, που συχνά αποτελείται από μια κουβέρτα»!
Από αυτή την άποψη ο «Αίολος» θα έκανε τη διαφορά. Η Λίζα Μιχελή στο έργο της «Η Αθήνα των Ανωνύμων» μεταφέρει την καταχώριση του ιδιοκτήτη του σε εφημερίδα της εποχής, σύμφωνα με την οποία «εις το ξενοδοχείον τούτον δίδονται δωμάτια εφοδιασμένα με κραββάτους και έπιπλα ευρωπαϊκά. Πωλούνται δε διαφόρων ειδών οίνοι της Ευρώπης και άλλα διάφορα οινοπνευματώδη ποτά. Δίδεται πρόγευμα με τζάι και διάφορα ξηρά βρώματα. Τα φαγητά της τραπέζης γίνονται κατά τον ευρωπαϊκόν και κατά τον τουρκικόν τρόπον, αι δε τράπεζαι είναι εις πάσαν ώραν έτοιμοι. Τα πάντα δίδονται εις μετρίας τιμάς».
Ο αρχιτέκτονας
Μπορεί να είναι άγνωστος ο αρχικός ιδιοκτήτης και επιχειρηματίας τού «Αίολος», αλλά ο σχεδιασμός του γωνιακού κτιρίου έγινε από τον Σταμάτη Κλεάνθη (1802-1862), που μαζί με τον Εδουάρδο Σάουμπερτ εκπόνησαν το 1883 το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο για την πρωτεύουσα, το οποίο διορθώθηκε από τον Κλέντσε για να κατευναστούν οι αντιδράσεις από τους μεγαλοϊδιοκτήτες γης και τελικώς έμεινε στα χαρτιά...
Γεννημένος στο Βελβενδό Κοζάνης, ο Σταμάτης Κλεάνθης είχε πάει από μικρός στην ακμάζουσα παροικία του Βουκουρεστίου, όπου γνωρίστηκε με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και εντάχθηκε στον Ιερό Λόχο. Αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους στη μάχη του Δραγατσανίου, δραπέτευσε και κατέφυγε στο Βερολίνο όπου σπούδασε αρχιτεκτονική.
Στην Ελλάδα ήρθε την εποχή του Καποδίστρια και αναδείχτηκε σε σπουδαίο δημιουργό με κτίσματα, όπως το Βυζαντινό Μουσείο, που θεωρούνται χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής της Μεσογείου, η οποία είχε επικρατήσει στην Αθήνα λίγο πριν από την έλευση των βορειοευρωπαίων αρχιτεκτόνων, όπως οι αδελφοί Χάνσεν και κυρίως ο Τσίλερ.
Στην περίπτωση του «Αίολος» ο Κλεάνθης σχεδίασε ένα διώροφο κτίριο, με καταστήματα στο ισόγειο και 25 δωμάτια ξενοδοχείου στον όροφο. Μοναδικά διακοσμητικά στοιχεία είναι τα ακροκέραμα στην περίμετρο της στέγης, που χαρακτήριζαν την αθηναϊκή αρχιτεκτονική της εποχής, καθώς και τα δύο μπαλκόνια με μαρμάρινα φουρούσια και μεταλλικά κιγκλιδώματα.
1. Ο ανταγωνισμός
Λίγο πριν από το «Αίολος», στην Αθήνα λειτουργούσε μόνο ένα ξενοδοχείο, με ιδιοκτήτες τον Ιταλό Καζάλι και τη Βιεννέζα σύζυγό του. Βρισκόταν στο Μοναστηράκι και εγκαινιάστηκε το 1832. Στην αρχή έφερε το όνομα «Albergo Nuovo» (Νέο Ξενοδοχείο), αλλά μετονομάστηκε σε «Hotel de l’ Εurope» και στη συνέχεια σε «Ηotel Royal».
2. Στο Ναύπλιο
Το πρώτο ξενοδοχείο στην απελευθερωμένη Ελλάδα λειτούργησε το 1830 στο Ναύπλιο και έφερε την επωνυμία «Ξενοδοχείον του Λονδίνου», για να φιλοξενήσει τους πρώτους επίσημους ξένους του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Τέσσερα χρόνια πριν, σύμφωνα με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας, λειτούργησε στην Κόρινθο το πρώτο χάνι με κρεβάτια.
3. Η φιλοξενία
Ο ξένος ήταν ιερό πρόσωπο στην αρχαία Ελλάδα και η φιλοξενία του υποχρεωτική. Αργότερα εμφανίστηκε η δημόσια και ιδιωτική φιλοξενία μέσα από «καταγώγια» και πανδοχεία. Τα πρώτα έχουν συνδεθεί στη σύγχρονη εποχή με στέκια αντισυμβατικής συμπεριφοράς, όμως η λέξη καταγώγι προέρχεται από το ρήμα κατάγομαι που σημαίνει καταλύω. Δεν είναι υπόγειοι, αλλά πολυτελείς διώροφοι χώροι, που κατά την αρχαιότητα είχαν κατασκευαστεί σε σπουδαία κέντρα πολιτισμού και άθλησης, όπως η Επίδαυρος, η Δήλος και η Aρχαία Ολυμπία. Παρείχαν φιλοξενία σε επισκέπτες με δημόσια δαπάνη.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας