Μισοάνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του για μετρημένους στα δάχτυλα επισκέπτες τον περασμένο μήνα, στο πλαίσιο της ξενάγησης «Open House», και έτσι διέρρευσαν πολύτιμες αρχιτεκτονικές πληροφορίες για το πιο απόρθητο κτίριο της Θεσσαλονίκης. Είναι γνωστό ως Θησαυροφυλάκιο, αφού είναι η τράπεζα όλων των τραπεζών στην πόλη. Γι' αυτόν τον λόγο σχεδιάστηκε με όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας και η μόνη σύνδεσή του με τη γύρω περιοχή είναι η κεντρική είσοδος.
Ανήκει στην Τράπεζα της Ελλάδος, που ιδρύθηκε το 1927 με βάση τη συνθήκη της Γενεύης, και από τον Ιανουάριο του 2001 συμμετέχει στο σύστημα των Κεντρικών Τραπεζών της Ε.Ε. Είναι ανώνυμη εταιρεία στην οποία το Δημόσιο δεν επιτρέπεται να διαθέτει πάνω από το 35% των μετοχών της, αλλά είναι υπεύθυνη για τη χάραξη της νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης στη χώρα μας. Αυτόν τον ιδιαίτερο ρόλο επικαλείται ο σημερινός διοικητής της Γιάννης Στουρνάρας και ζητά από το οικονομικό επιτελείο να εξαιρεθεί η τράπεζα από την καταβολή του ΕΝΦΙΑ, τον οποίο ο ίδιος ως υπουργός Οικονομικών έχει θεσμοθετήσει!
Λόγω του ιδιαίτερου ρόλου της στο τραπεζικό σύστημα στεγάζεται από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της σε ένα δίκτυο εμβληματικών κτιρίων, που βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας και άλλες 17 μεγάλες πόλεις της χώρας. Εχει ενδιαφέρον ότι το πρώτο κτίριό της κατασκευάστηκε το 1933 στη Θεσσαλονίκη, πέντε χρόνια πριν κατασκευαστεί το κεντρικό συγκρότημα στην οδό Πανεπιστημίου, στην Αθήνα.
Το ιστορικό μέγαρο της τράπεζας στη Θεσσαλονίκη βρίσκεται στην πλατεία Ελευθερίας, σε επίκαιρο σημείο του παράκτιου μετώπου. Ενα μεγάλο μέρος της πλατείας προέκυψε το 1870 με μπάζωμα της θάλασσας! Τα λαμπερά της κτίρια καταστράφηκαν στη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 και η ευρύτερη περιοχή αναδιαμορφώθηκε με βάση τα σχέδια του Γάλλου πολεοδόμου του Ε. Herbrard τον οποίο είχε επιστρατεύσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Το 1925 οργανώθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας στον οποίο υποβλήθηκαν 29 μελέτες. Επιλέχθηκε η πρόταση του Αριστομένη Βάλβη, η οποία στη συνέχεια τροποποιήθηκε λόγω της ίδρυσης της Τραπέζης της Ελλάδος, με την οποία ώς σήμερα συνυπάρχουν στο κτίριο. Πρόκειται για μνημειακή κατασκευή του Μεσοπολέμου, με κεντρική είσοδο στην οδό Τσιμισκή και δευτερεύουσα στη Μητροπόλεως. Διαθέτει εντυπωσιακό τρούλο και υποδειγματική διάταξη χώρων, που απελευθερώθηκαν με την κατασκευή του νέου κτιρίου, ανακαινίστηκαν και άνοιξαν τις πύλες τους στο κοινό φιλοξενώντας επιλεγμένες εκδηλώσεις. Στην κατασκευή του εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στη χώρα μας οι τεχνολογικές εξελίξεις της στατικής, ενώ κατά την εκσκαφή των θεμελίων εντοπίστηκε μέρος της παλιάς οχύρωσης του λιμανιού της Θεσσαλονίκης.
Οι αυξανόμενες ανάγκες της τράπεζας οδήγησαν στην κατασκευή νέου κτιρίου, που δεν είναι μόνο το νεότερο αλλά και το μοναδικό που βρίσκεται εκτός κέντρου. Επιλέχθηκε ένα οικόπεδο 30 στρεμμάτων στα όρια του Δήμου Πυλαίας, σε μια περιοχή όπου προϋπήρχαν διάσπαρτες χρήσεις επιχειρηματικού αλλά και επιστημονικού χαρακτήρα. Στα στοιχεία που μέτρησαν στην επιλογή του είναι η μικρή απόσταση από το αεροδρόμιο. Επιλέχθηκε το θεσσαλονικιώτικο γραφείο των Πρόδρομου Νικηφορίδη και Μπέρναρντ Κουόμο, οι οποίοι με την αρχιτεκτονική τους ομάδα έχουν σχεδιάσει σημαντικά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ η διαμόρφωση της Νέας Παραλίας στη Θεσσαλονίκη περιλαμβάνεται στις ελληνικές υποψηφιότητες για τα φετινά Βραβεία Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής που απονέμει ανά διετία το ίδρυμα του Mies van der Rohe.
Στην περίπτωση του νέου κτιρίου της Τραπέζης της Ελλάδος βρέθηκαν μπροστά σε πολλές ιδιαιτερότητες τις οποίες αντιμετώπισαν μέσα από την αρμονική συνύπαρξη του εδάφους, της φύσης και του φωτός, σχεδιάζοντας ένα κτίριο που είναι αλλά δεν θυμίζει φρούριο.
Το κτιριακό συγκρότημα των 6.000 τετραγωνικών, λόγω της ειδικής χρήσης του, παίζει... κρυφτό με τον περιβάλλοντα χώρο αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του! Παρ' όλο που βρίσκεται επί της παλιάς οδού Θεσσαλονίκης-Θέρμης στη συμβολή της με την Κρανιδιώτη, για προφανείς λόγους δημιουργήθηκε ένας δεύτερος εσωτερικός δρόμος και το κτίριο τοποθετήθηκε στο βάθος του οικοπέδου. Με αυτή τη διάσπαση μειώνεται η αίσθηση του όγκου του κτιρίου και, με τη βοήθεια της φυσικής κλίσης του εδάφους, εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη θέα προς τον Θερμαϊκό. Το κύρος και η αυστηρότητα του συγκροτήματος ενισχύονται με τη χρήση «γυμνού» σκυροδέματος, φυσικής πέτρας και τιτανιούχου ψευδάργυρου για το εξωτερικό κέλυφος.
Η κατασκευή αναπτύσσεται σε δύο ενότητες. Η ελεύθερη ζώνη μπροστά από το κεντρικό κτίριο λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας και ακολουθεί ο χώρος στάθμευσης, που σε μεγάλο μέρος του είναι βυθισμένος στο έδαφος. Γύρω από το βασικό συγκρότημα, που αποτελεί άβατο για επισκέπτες, οργανώνεται μια εσωτερική πλατεία που καλύπτεται από διάτρητη υπερκατασκευή, η οποία διατρέχει όλο το κτίριο και κατά τόπους δίνει την αίσθηση στον εργαζόμενο ότι δραπετεύει από αυτό. Στη μια άκρη του συγκροτήματος το «παιχνίδι» αλλάζει ύφος και η ιδιαίτερη κατασκευή γίνεται κατακόρυφο στοιχείο και βυθίζεται στο έδαφος. Με αυτό το αρχιτεκτονικό τρικ οι δημιουργοί θέλησαν να μεταφέρουν τον περιβάλλοντα χώρο και κυρίως το φυσικό φως στο εσωτερικό μιας κατασκευής με παράθυρα ερμητικά κλειστά για λόγους ασφαλείας. Τη νύχτα οι όροι αντιστρέφονται και χάρη στον τεχνητό φωτισμό το κτίριο μοιάζει να διαχέεται στον αδόμητο χώρο που το περιβάλλει.
Γύρω από αυτή την ιδιόμορφη εσωτερική πλατεία διατάσσονται τα γραφεία και οι γωνιές για την εξυπηρέτηση των περίπου 100 εργαζομένων, ενώ το μεγαλύτερο μέρος διατίθεται για την αποθήκευση, καταμέτρηση και συσκευασία χαρτονομισμάτων.
1 Φυτεμένο δώμα
Το ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής κτίριο έχει και... πέμπτη όψη! Πέρα από τις τέσσερις εξωτερικές πλευρές του, διαθέτει φυτεμένο δώμα. Σε επιφάνεια 2.000 τετραγωνικών φυτεύονται χαμηλά φυτά που ενισχύουν τη θερμική θωράκιση των εσωτερικών χώρων όλες τις εποχές του χρόνου.
2 Επιμελώς ακαλλιέργητο
Η κεντρική ιδέα της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου αντιγράφει την εικόνα τής χρόνια ακαλλιέργητης γης. Είναι πιο κοντά στην έννοια του κήπου και δίνει την αίσθηση ενός τόπου χωρίς απαγορεύσεις. Είναι ένα είδος απάντησης στους αυστηρούς κανόνες ασφαλείας που αφορούν το ίδιο το κτίριο.
3 Οι τρεις ενότητες
Ο κήπος χωρίζεται σε τρεις θεματικές ενότητες. Στη βορειοανατολική πλευρά είναι η «παρυφή του δάσους», συνεχίζει προς τα νότια και δημιουργεί την «ηλιόλουστη πλαγιά», ενώ τα «βραχώδη εδάφη» διαμορφώνονται ανάμεσα στο φυλάκιο της εισόδου και το κεντρικό κτίριο.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας