Οι ηγέτες του κόσμου αποχαιρέτησαν τον Φιντέλ

Ο τελευταίος επαναστάτης

Από κάθε γωνιά του πλανήτη, αρχηγοί κρατών, πολιτικοί ηγέτες, άνθρωποι του πνεύματος, της τέχνης και του αθλητισμού, διανοούμενοι και εκπρόσωποι κινημάτων έσπευσαν να αποχαιρετίσουν μια από τις πλέον εμβληματικές φυσιογνωμίες του 20ού αιώνα.

Αλλοι με εκφράσεις λύπης και θαυμασμού και κάποιοι κρατώντας αποστάσεις, με επικρίσεις ή και ακόμη και απόρριψη... με πιο ψυχροπολεμική τη δήλωση του νεοεκλεγέντος Αμερικανού προέδρου περί «θανάτου ενός κτηνώδους δικτάτορα».

Μηνύματα θλίψης ήρθαν από χώρες και ηγέτες που αναγνώρισαν στην πολύχρονη μάχη της Κούβας παραλληλισμούς με τους δικούς τους αγώνες για αυτοδιάθεση και κοινωνική δικαιοσύνη, ιδίως από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική, την ήπειρο της οποίας η μοίρα σφραγίστηκε από την πάλη αντάρτικων εμπνευσμένων από την Κουβανική Επανάσταση.

«60 χρόνια μετά τον απόπλου του “Granma” από το Μεξικό, αναχωρεί ο Φιντέλ για την Αθανασία εκείνων που αγωνίζονται όλη τους τη ζωή... Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν παράδειγμα αγώνα για τους λαούς του κόσμου. Θα συνεχίσουμε το κληροδότημά του. Μέχρι τη νίκη, πάντα...», έγραψε στο Twitter ο Νικολάς Μαδούρο, πρόεδρος της Βενεζουέλας, της χώρας που είχε τους στενότερους δεσμούς τα τελευταία 15 χρόνια με την Κούβα, κάνοντας μνεία στο πλοιάριο που από το Μεξικό τον πήγε στην Κούβα για να ξεκινήσει την επανάσταση.

Στο ίδιο κλίμα κινήθηκαν και οι υπόλοιποι ηγέτες των αριστερόστροφων κυβερνήσεων της ηπείρου. «Εκφράζουμε την αιώνια ευγνωμοσύνη μας στον σύντροφο Φιντέλ, στον λαό του και στην κουβανική κυβέρνηση για την αλληλέγγυα στήριξη που πάντα πρόσφερε στη χώρα μας στις πιο δύσκολες στιγμές της» γράφει ανακοινωθέν του προέδρου του Ελ Σαλβαδόρ Σάντσες Σερέν, του κυβερνώντος Μετώπου Εθνικής Απελευθέρωσης Φαραμπούντο Μαρτί.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Βολιβίας Εβο Μοράλες σημείωσε: «Εκφράζουμε τον θαυμασμό και τον σεβασμό μας για τον Φιντέλ, τον ηγέτη που μας έμαθε να αγωνιζόμαστε για την κυριαρχία των κρατών και την αξιοπρέπεια των λαών του κόσμου».

Πιο λιτός, ο πρόεδρος του Εκουαδόρ Ραφαέλ Κορέα δήλωσε: «Εφυγε ένας μεγάλος. Πέθανε ο Φιντέλ. Ζήτω η Κούβα! Ζήτω η Λατινική Αμερική».

Από τους λοιπούς Λατινοαμερικανούς ηγέτες ξεχώρισε το μήνυμα του συντηρητικού προέδρου του Μεξικού, Ενρίκε Πένια Νιέτο:

«Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν ένας φίλος του Μεξικού, προώθησε διμερείς σχέσεις βασισμένες στον σεβασμό, τον διάλογο, την αλληλεγγύη... Λυπάμαι για τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο Ρους, ηγέτη της Κουβανικής Επανάστασης και εμβληματική αναφορά του 20ού αιώνα».

Ενώ ο πρόεδρος της Κολομβίας Χουάν Μανουέλ Σάντος τόνισε: «Στο τέλος των ημερών του αναγνώρισε πως η ένοπλη πάλη δεν είναι η οδός. Συνέβαλε, έτσι, στο να δοθεί τέλος στην κολομβιανή σύρραξη».

Από τους πρώτους που έσπευσαν να συλλυπηθούν τις κουβανικές αρχές ήταν και ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, που χαρακτήρισε τον Φιντέλ Κάστρο «σύμβολο μιας εποχής» και θυμίζοντας τη στήριξη που του πρόσφερε η άλλοτε κραταιά ΕΣΣΔ δήλωσε πως «Η ελεύθερη και ανεξάρτητη Κούβα που εκείνος και οι σύμμαχοί του οικοδόμησαν έγινε ένα μέλος της διεθνούς κοινότητας με μεγάλη επιρροή και αποτέλεσε παράδειγμα έμπνευσης για πολλές χώρες και έθνη. Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν ένας ειλικρινής και αξιόπιστος φίλος της Κούβας».

Φίλο του χαρακτήρισε τον Φιντέλ Κάστρο και ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι γράφοντας στο Τwitter «Η Ινδία κλαίει για την απώλεια ενός μεγάλου φίλου».

Ενώ ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δήλωσε πως ο Κάστρο «έκανε ιστορικές και αθάνατες συνεισφορές στην ανάπτυξη του σοσιαλισμού στον κόσμο... Με τον θάνατό του, οι Κινέζοι πολίτες έχασαν έναν στενό σύντροφο και έναν ειλικρινή φίλο. Η Ιστορία θα θυμάται πάντα την ένδοξη εικόνα του και τα μεγάλα επιτεύγματά του».

Και ο Πάπας Φραγκίσκος σε τηλεγράφημά που υπέγραψε ο ίδιος –σε μια χειρονομία διόλου συνηθισμένη στο Βατικανό– χαρακτήρισε «θλιβερή» την είδηση του θανάτου του Φιντέλ και εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια Κάστρο, στην κυβέρνηση και «σε αυτό το αγαπημένο έθνος».

Η Ευρώπη στάθηκε πιο φειδωλή. Μετρημένη η ανακοίνωση της ισπανικής κυβέρνησης, που απέφυγε να πάρει θέση στη διαμάχη για το κληροδότημα του ηγέτη της Κουβανικής Επανάστασης, χαρακτηρίζοντας τον Φιντέλ Κάστρο «φυσιογνωμία μεγάλης ιστορικής σημασίας, που σηματοδότησε ένα σημείο καμπής στη μοίρα της χώρας και είχε τεράστια επιρροή στην περιοχή».

Οπως και του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ:

«Ο Φιντέλ Κάστρο προσωποποίησε την Κουβανική Επανάσταση, με τις ελπίδες που αφύπνισε και τις απογοητεύσεις που προκάλεσε. [...] Μπόρεσε να ενσαρκώσει για τους Κουβανούς την περηφάνια της απόρριψης της ξένης κυριαρχίας». Ενώ ο πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα εξέφρασε τη λύπη του για τον θάνατο του Κάστρο, τον οποίο χαρακτήρισε «πρωταγωνιστή της ιστορίας της χώρας του και της ζωής του κόσμου».

Από πλευράς Ευρωπαϊκής Ενωσης, που αναμένεται να υπογράψει την πρώτη διμερή συμφωνία περί διαλόγου και συνεργασίας στις 12 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ διαχώρισε τη θέση του περιγράφοντας τον Κάστρο ως «ήρωα για πολλούς».

Ο πρόεδρος του Ευρωκονοβουλίου Μάρτιν Σουλτς τόνισε πως «ο Κάστρο σημάδεψε την Κούβα, τη Λατινική Αμερική και την παγκόσμια πολιτική», κάνοντας λόγο για «το κλείσιμο ενός κεφαλαίου της Ιστορίας».

Η εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι μίλησε για «έναν αποφασιστικό άνθρωπο και μια ιστορική φυσιογνωμία».

Ενώ η επίτροπος Εμπορίου Σεσίλια Μάλμστρεμ, από τους λίγους αξιωματούχους ανοιχτά επικριτικούς, σχολίασε τους πολλούς επαίνους που ακούστηκαν από πολιτικούς και ηγέτες, με ύφος που θύμισε τον Ντόναλντ Τραμπ:

«Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν ένας δικτάτορας που καταπίεσε τον λαό του επί 50 έτη. Παράξενο να ακούμε όλα αυτά τα εγκώμια».

 [slideshow]

Παρόμοια ήταν και η αντίδραση μερίδας της καναδικής πολιτικής σκηνής στη δήλωση του Καναδού πρωθυπουργού Τζάστιν Τριντό, του οποίου ο πατέρας υπήρξε στενός φίλος του Κουβανού επαναστάτη.

Αποκάλεσε τον Κάστρο «φυσιογνωμία μεγαλύτερη από τη ζωή» και «θρυλικό επαναστάτη και ρήτορα» και πρόσθεσε ότι «Μολονότι αμφιλεγόμενη μορφή, τόσο οι υποστηρικτές όσο και οι πολέμιοί του του αναγνώριζαν ότι ήταν αφοσιωμένος κι αγαπούσε τον λαό της Κούβας, ο οποίος έτρεφε μια βαθιά και διαρκή στοργή για τον “Κομαντάντε”».