Το Brexit «κονταίνει» το Ηνωμένο Βασίλειο

Να 'μαι λοιπόν να γράφω γράμμα από το Λονδίνο, κλείνοντας πέντε μήνες παραμονής στη βρετανική πρωτεύουσα. Σε μια περίοδο ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πολιτικά, λόγω του επικείμενου Brexit.

Πάνε σχεδόν τρία χρόνια τώρα από τότε που, με ελάχιστη έστω πλειοψηφία, οι Βρετανοί ψήφισαν υπέρ της εξόδου της χώρας τους από την Ε.Ε.

Κοινή αίσθηση και όσων ψήφισαν υπέρ και όσων ψήφισαν κατά είναι πως η συντηρητική κυβέρνηση των Τόρις και της Τερέζα Μέι δεν έκανε απολύτως τίποτα για να επιτευχθεί ένα ομαλό διαζύγιο. Απλώς υπάκουσε στις επιταγές των Βρυξελλών, δίχως να προβάλει ένα εναλλακτικό δικό της σχέδιο.

Αδιαφορία; Αχρηστία; Βόλεμα; Και τα τρία μαζί; Η απάντηση εδώ δεν είναι ξεκάθαρη. Ξεκάθαρο όμως είναι ότι το πάνω χέρι για το Brexit έχει η ακραιφνώς συντηρητική πλευρά του κυβερνώντος κόμματος. Είναι θα έλεγα η άκρα Δεξιά, που έχει κερδίσει το παιχνίδι της πειθούς επί των Βρετανών ψηφοφόρων...

Παρακολούθησα δύο εκδηλώσεις. Πριν από μήνες, την παρουσίαση του βιβλίου του δικού μας Κώστα Λαπαβίτσα για το Brexit. Και πιο πρόσφατα την ανοιχτή συζήτηση του βουλευτή των Τόρις, Τζέικομπ Ρις - Μογκ, σε ένα κατάμεστο θέατρο, στο κέντρο του Λονδίνου. Κοινό στοιχείο και των δυο εκδηλώσεων, η υποστήριξη του Brexit.

Η ζήτηση εισιτηρίων για τον Ρις-Μογκ ήταν τόση, ώστε οι διοργανωτές την τελευταία στιγμή άλλαξαν τον χώρο της εκδήλωσης σε ένα πολύ μεγαλύτερο θέατρο.

Μόνο που η σκοπιά ήταν εντελώς διαφορετική. Ο Κώστας Λαπαβίτσας, που ζει και διδάσκει εδώ, στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, όπως και οι συνομιλητές του, ένας δημοσιογράφος του «Γκάρντιαν» κι ένας καθηγητής του Κέιμπριτζ τάσσονται υπέρ ενός «αριστερού Brexit», με ό,τι αυτό συνεπάγεται, κοινώς κρατικοποιήσεις κ.λπ. Το ερώτημα πώς αυτό θα επιτευχθεί, με τη συντηρητική κυβέρνηση στην εξουσία και τη συγκεκριμένη στάση των επίσης συντηρητικών Ευρωπαίων, μου έμεινε αναπάντητο.

Από την άλλη μεριά, ακούγοντας τον Ρις-Μογκ και τις ακραιφνώς συντηρητικές απόψεις του -π.χ. να σταματήσει η ελεύθερη μετακίνηση εργαζομένων, η Βρετανία να ξαναπεράσει στους Βρετανούς κ.λπ.-, σκιάχτηκα. Γιατί μιλάμε για μια χώρα όπου η πολυπολιτισμικότητα είναι εγγενές της στοιχείο εδώ και τουλάχιστον ενάμιση αιώνα.

Στη γειτονιά που μένω, κάπου στο νότιο Λονδίνο, η πρώτη ερώτηση που σου κάνει κάποιος όταν σε γνωρίσει είναι «από πού είστε». Και έχει όλου του κόσμου τις φυλές και τα χρώματα, κάτι που στα μάτια μου την κάνει μαγική, ακριβώς λόγω της φυσικότητας της συνύπαρξης όλων αυτών των ανθρώπων.

Το κυρίαρχο συναίσθημα, μετά και την παράταση που πήρε η Βρετανία ώς τον Οκτώβριο, είναι η αβεβαιότητα. Κανείς δεν ξέρει τι πρόκειται να γίνει. Και η Μέι και ο Κόρμπιν αμφισβητούνται από το εσωτερικό των κομμάτων τους. Ο λαός είναι διχασμένος. Οι επαίτες στους δρόμους έχουν πολλαπλασιαστεί.

Και κάποιος φίλος Βρετανός μου είπε πως στην Αγγλία, αν πέσεις, είναι πολύ δύσκολο -αν όχι ακατόρθωτο- να ξανασηκωθείς, διότι το σύστημα εδώ είναι η επιτομή του καπιταλισμού. Και είναι πράγματι. Η μεσαία τάξη τείνει και εδώ να εξαφανιστεί.

Τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, κανείς δεν ξέρει τι ξημερώνει για την πάλαι ποτέ Μεγάλη Βρετανία. Θα αποτολμήσω όμως μια πρόβλεψη.

Η χώρα αυτή ώς σήμερα είναι ίσως η μοναδική στον κόσμο που έχει τρία ονόματα: Μεγάλη Βρετανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Αγγλία. Φοβάμαι πως μετά το Brexit, αν τελικά επιτευχθεί, θα μείνει απλώς Αγγλία. Παρά τα όνειρα του Ρις-Μογκ, του Μπόρις Τζόνσον και των συναυτώ για επανασύσταση της Μεγάλης Βρετανικής Αυτοκρατορίας.