Η στέγη στα Χανιά έγινε προνόμιο των... περαστικών

«Η ιστορία γράφεται με αντιπαροχή - Ξενώνες, πισίνες και Airbnb». Με αυτό ειρωνικό σύνθημα διαδήλωναν τον περασμένο Μάιο οι φοιτητές των Χανίων σε μια από τις πρώτες δημόσιες διαμαρτυρίες για τις αρνητικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του Airbnb.

Από τότε, το ήδη διογκωμένο πρόβλημα της εύρεσης στέγης στα Χανιά έχει χτυπήσει κόκκινο. Σε πρόσφατη έρευνα της εταιρείας Grant Thornton, τα Χανιά είναι στην κορυφή της λίστας με τις περισσότερες βραχυχρόνιες μισθώσεις, καθώς το 95% των διαθέσιμων ακινήτων κατευθύνεται σε πλατφόρμες τύπου Airbnb και μόλις 5% σε συμβόλαια μακροχρόνιας μίσθωσης. Σε απόλυτους αριθμούς αυτό μεταφράζεται σε μόλις 212 ακίνητα, που ενοικιάζονται με τον «παραδοσιακό» τρόπο, δηλαδή με σταθερό μισθωτήριο συμβόλαιο, έναντι 4.337 που διατίθενται σε πλατφόρμες!

Ο Σπύρος Λαπατσιώρας, μέλος της «Πρωτοβουλίας για τη Στέγη στα Χανιά» και καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, εξηγεί στην «Εφ.Συν.» την κατάσταση: «Το πρόβλημα στέγασης στα Χανιά αφορά τόσο τους άστεγους, που είναι αρκετοί, τους μετανάστες που βρίσκουν δύσκολα σπίτι, φοιτητές και εργαζόμενους. Είτε δεν βρίσκουν σπίτι λόγω του Αirbnb και της αύξησης των ενοικίων, είτε τους κάνουν εξώσεις από τον Απρίλιο. Το πρόβλημα προϋπήρχε, όμως την τελευταία διετία διπλασιάστηκαν οι βραχυχρόνιες μισθώσεις».

Η Πρωτοβουλία για τη Στέγη δραστηριοποιείται συστηματικά από τις αρχές του 2019, ως συνέχεια προηγούμενων παρεμβάσεων. «Ξεκινήσαμε με δράσεις για τους άστεγους, ασκώντας πίεση στον δήμο να υπάρχουν ανοιχτοί χώροι, ανοίγοντας γενικότερα το ζήτημα της κοινωνικής στέγασης. Διοργανώνουμε κυριακάτικη συλλογική κουζίνα για μετανάστες και ντόπιους, ενημερώνουμε τον κόσμο με αναλύσεις για το ζήτημα που δημοσιεύονται στον Τύπο [βλ. «Σπίτι μου, σπιτάκι μου, πανάκριβο καλυβάκι μου» - «Εφ.Συν.» 13/3], προσπαθούμε να δραστηριοποιήσουμε τους κατοίκους».

Σύμφωνα με τον Σπύρο Λαπατσιώρα, το πρόβλημα του Αirbnb δεν λύνεται μόνο σε τοπικό επίπεδο όσο το νομοθετικό πλαίσιο παραμένει ανεπαρκές: «Η νομοθεσία του 2016 έθετε κάποιες ελάχιστες προϋποθέσεις. Π.χ. να μην μπορείς να νοικιάζεις βραχυπρόθεσμα πάνω από δυο καταλύματα ανά ΑΦΜ, πάνω από 90 μέρες, το συνολικό εισόδημα να μην υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ. Η τροποποίηση του νόμου 4472 (άρθρο 84), αίρει ακόμα και αυτούς τους περιορισμούς».

Αναφέρεται σε διεθνή παραδείγματα περιορισμού της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Αμστερνταμ, Ν.Υόρκη, Μαδρίτη κ.α.) και σε ζητήματα ενοικιοστασίου και κοινωνικής στέγασης - που εδώ είναι σχεδόν ανύπαρκτη. «Οταν ένα στα τρία σπίτια είναι άδειο, όπως λέει η τελευταία απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ, και ένας στους τρεις κατοίκους είναι ενοικιαστής, όπως δείχνουν οι δείκτες της Eurostat, θα έπρεπε να υπάρχει μια κοινωνική πολιτική αξιοποίηση».

Τάσος Βάμβουκας (νυν δήμαρχος Χανίων, «Δήμος Ενεργών πολιτών», ανεξάρτητος)

«Να μπουν περισσότεροι κανόνες»

Τα Χανιά είναι από τις περιοχές που αντιμετωπίζουν έλλειψη στέγης για νοικοκυριά. Ιδίως πλήττονται καθηγητές, φοιτητές αλλά και τα νοικοκυριά των ντόπιων που αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος στέγασης. Θεωρώ πως οι πλατφόρμες τύπου Airbnb έχουν τη δική τους χρησιμότητα, καθώς παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη, τονώνουν το εισόδημα μικρών επιχειρηματιών, έχουν οδηγήσει στην ανακατασκευή πολλών εγκαταλελειμμένων κατοικιών. Πρέπει όμως μέσω του νομοθετικού πλαισίου να μπουν περισσότεροι κανόνες. Οι δήμοι μας μπορούν να ρυθμίζουν ορισμένα ζητήματα, όπως να θέτουν περιορισμούς ανά περιοχές. Στο παλιό λιμάνι των Χανίων, που είναι κυρίως τουριστική περιοχή, θα μπορούσε να επιτρέπεται μεγαλύτερος αριθμός από άλλες περιοχές που έχουν κύριο χαρακτήρα τους την κατοικία.

Αρης Παπαδογιάννης («Η απάντηση τα Χανιά μας» - Ν.Δ.)

«Να μπει όριο στις μέρες και στα κτίσματα»

Το Αirbnb δεν έχει μόνο αρνητικό πρόσημο. Βοήθησε τον οικονομικό προϋπολογισμό κάποιων οικογενειών, πολλά μικρά οικοδομήματα αναμορφώθηκαν και αποκαταστάθηκαν. Από εκεί και πέρα αυτή η πλατφόρμα θέλει πολύ μεγάλη προσοχή, γιατί δεν επιθυμούμε να θεωρηθούν τα Χανιά μια αφιλόξενη πόλη για τους φοιτητές, τους επαγγελματίες, τους εκπαιδευτικούς. Προτείνουμε μέσα από συνεργασία των φορέων και μετά από διαβούλευση, ιδιαίτερα με τον Δήμο Χανίων, τη θεσμοθέτηση κανόνων για τη βραχυχρόνια μίσθωση, ακολουθώντας καλές πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών δήμων. Να μπει όριο στις ημέρες και στο ποσοστό των κτισμάτων που επιτρέπεται να ενοικιάζεται βραχυπρόθεσμα.

Γιάννης Σαρρής (Πρωτοβουλία Πολιτών «Πρώτα ο Ανθρωπος», ΣΥΡΙΖΑ-Οικολόγοι)

«Η τουριστική ενοικίαση γύρισε μπούμερανγκ»

Η τουριστική ενοικίαση ιδιωτικών κατοικιών αρχικά έδωσε μια οικονομική ανάσα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, αλλά η βιομηχανοποίησή της πλέον συμβάλλει στην ανεξέλεγκτη τουριστική εκμετάλλευση, στην εκρηκτική άνοδο των ενοικίων, στην απομάκρυνση μονίμων κατοίκων, οδηγεί τελικά σε εξαφάνιση του συγκριτικού πλεονεκτήματος της πόλης. Ο δήμος μπορεί να πάρει πρωτοβουλία με οικονομικά κίνητρα να προωθήσει τη μακροχρόνια μίσθωση διαμερισμάτων. Παράλληλα να χρηματοδοτήσει προγράμματα για την ανακαίνιση και ενοικίαση δημοτικών κτιρίων και εκατοντάδων άδειων ιδιωτικών κατοικιών, ώστε να περιοριστεί η παράλογη κατάσταση να υπάρχουν άνθρωποι δίχως σπίτια και σπίτια δίχως ανθρώπους. Μέτρα όπως ο περιορισμός των ημερών μίσθωσης, η δυνατότητα μίσθωσης ενός ή δυο καταλυμάτων ανά ΑΦΜ, οι αυστηρότεροι έλεγχοι, μπορούν να βοηθήσουν. Τέλος, είναι σημαντικό να θεσπιστεί νέος τουριστικός νόμος που θα δώσει στις τοπικές αρχές αρμοδιότητες να ρυθμίζουν συγκεκριμένες ζώνες τουριστικής ενοικίασης.