Η Στοά Εμπόρων ζωντανεύει για ΚΑΛΟ σκοπό

Φωτογραφίες: Μάριος Βαλασόπουλος

Από τις πιο νόστιμες ζεστές τυρόπιτες μέχρι κάποια από τα καλύτερα κρυμμένα μπαρ του ιστορικού κέντρου είναι μια στοά δρόμος. Οχι οποιαδήποτε, αλλά η θρυλική Στοά Εμπόρων, ίσως η πλέον κομψή και ιδιαίτερη από τις συνολικά 107 στοές της Αθήνας. Πήρε το όνομά της από το μέγαρο του Ταμείου Εμπόρων, εντυπωσιακό δείγμα της αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου, που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο.

Οταν το Ταμείο μετεγκαταστάθηκε το 2006, οι μέρες δόξας της άλλοτε πολύβουης στοάς είχαν παρέλθει, φαινομενικά ανεπιστρεπτί.

Το γοητευτικό διαμπερές πέρασμα που συνδέει την οδό Βουλής με την οδό Λέκκα φιλοξενούσε κυρίως καταστήματα και εργαστήρια τεχνιτών, μεταξύ άλλων τυπογραφείο, φωτογραφείο, πρακτορείο λαχείων, κατάστημα καλλυντικών, αποθήκη παιχνιδιών, πρατήριο σιγαρέτων.

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η στοά παρέμενε ανενεργή, χωρίς εμπορικές χρήσεις. Μοναδική αναλαμπή η ενεργοποίησή της μέσα από το πρόγραμμα «Ιχνη Εμπορίου», που διήρκεσε περίπου δύο χρόνια και τελείωσε το καλοκαίρι του 2015.

Με πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίων και παραχώρηση των χώρων από τον ΟΑΕΕ (νυν ΕΦΚΑ), η στοά ζωντάνεψε προσωρινά, με δημιουργικά εγχειρήματα και πολύμορφες δράσεις, ατελιέ νέων δημιουργών, καλλιτεχνικές ομάδες.

Το πρόγραμμα

Εδώ και τρία χρόνια η στοά έχασκε άδεια και εγκαταλειμμένη. Κενές βιτρίνες, σκουπίδια, οι κουβέρτες των αστέγων που έβρισκαν περιστασιακά καταφύγιο. Το μόνο που θύμιζε τα «Ιχνη Εμπορίου» είναι οι ρετρό εμπορικές επιγραφές, που ανακατασκευάστηκαν και επανατοποθετήθηκαν από την ομάδα Beforelight.

Χθες φωτίστηκαν ξανά, στα εγκαίνια των οκτώ νέων καταστημάτων που βρίσκουν στέγη στην ανακαινισμένη στοά, στο πλαίσιο των δράσεων αστικής αναζωογόνησης του προγράμματος ΠΟΛΗ² του Δήμου Αθηναίων.

Το πρόγραμμα, που υπογράφεται από τη σύμπραξη This is Athens-της δημοτικής Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών με ιδιωτικούς φορείς (LAMDA, Aegean, Αερολιμένας Αθηνών κ.ά.), «καλεί τους κατοίκους και τους επαγγελματίες της Αθήνας να συν-δημιουργήσουν την ταυτότητα της πόλης».

Οπως δηλώθηκε στην πρόσκληση ενδιαφέροντος που έκλεισε τέλη του Σεπτεμβρίου, απευθυνόταν σε «κοινωνικές επιχειρήσεις που προκρίνουν το κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος, με βασικό αντικείμενο την παραγωγή αντικειμένων δημιουργικού σχεδιασμού».

Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης παρουσίασε χθες τα οκτώ νέα καταστήματα-εργαστήρια, που προστέθηκαν στα άλλα επτά καταστήματα που λειτουργούν ήδη στην πλατεία Θεάτρου, επίσης στο πλαίσιο του ΠΟΛΗ².

«Με πόρους του δήμου προσπαθούμε να δώσουμε κίνητρο στους νέους κοινωνικούς επιχειρηματίες, τη γενιά των 30άρηδων», είπε ο δήμαρχος, ενώ, όπως τόνισε, σκοπός παράλληλα είναι να αναζωογονηθούν άλλοτε προβληματικά σημεία της πόλης.

Ευχαρίστησε την υπουργό Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου, καθώς τα κτίρια παραχωρεί δωρεάν το υπουργείο Εργασίας. Ο δήμος καλύπτει τα λειτουργικά έξοδα των καταστημάτων για το προσεχές εξάμηνο, ευελπιστώντας το πρόγραμμα να παραταθεί για άλλους οκτώ μήνες.

Συνεταιριστικά

Τα οκτώ καταστήματα είναι φορείς ΚΑΛΟ, αρκετοί εκ των οποίων έχουν ήδη παρουσιαστεί στις σελίδες τού «Για ΚΑΛΟ» της «Εφ.Συν.». Σε κοινό χώρο συστεγάζονται οι συνεταιρισμοί LUDD και Ροκάνι. Ο πρώτος είναι εργαστήριο ανοιχτού σχεδιασμού και ο δεύτερος κατασκευάζει έπιπλα και αντικείμενα υψηλής αισθητικής και λειτουργικότητας μέσω upcycling - από επαναχρησιμοποιούμενα και ανακυκλωμένα υλικά.

Τρεις επιχειρήσεις ειδικεύονται στον σχεδιασμό και την κατασκευή κοσμημάτων και μικροαντικειμένων: η συνεταιριστική Coocoo Creations, o γυναικείος συνεταιρισμός One Two Three -που μεταξύ άλλων φτιάχνει ασημένια σκουλαρίκια με σύμβολα της νοηματικής, καθώς μία από τις συνεταιρίστριες είναι κωφή- και το Project Layali που στελεχώνεται από πρόσφυγες από το Ιράν και τη Συρία.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν το Σχεδία Αρτ, με προϊόντα κατασκευασμένα από ανακλυκλωμένα τεύχη της «Σχεδίας», του γνωστού περιοδικού των αστέγων, και το Birdland, που δίνει δεύτερη ζωή στις αφίσες της πόλης.

Πολυδιάστατο ρόλο έχει το Athens Makerspace, εργαστήριο κατασκευής για όλους, που μεταξύ άλλων παρέχει εξοπλισμό για κοπή λέιζερ, τρισδιάστατη εκτύπωση, ξυλουργείο, ραπτική, κόσμημα κ.ά., ενώ πουλάει και δημιουργίες των κατασκευαστών. Στην καινοτομία εστιάζει η κολεκτίβα Wisedog από τη Λάρισα, αρχιτέκτονες, γραφίστες και σχεδιαστές που συνεργάζονται σε δημιουργικές κατασκευές και πρότζεκτ.

«Τη στοά την πρόλαβα όταν έσφυζε από κίνηση, τη δεκαετία του ’60. Ημουν 15 χρονώ, όταν δούλευα για το βιβλιοπωλείο «Ικαρος». Ο Καρύδης και ο Πατσιφάς με έστελναν να πάρω ζεστές τυρόπιτες για όλους από τον Λομποτέση στη γωνία», λέει στην «Εφ.Συν.» ο δημοσιογράφος Βαγγέλης Πάλλας, που έζησε την οδό Βουλής και τα πέριξ από μικρό παιδί.

Το τυροπιτάδικο Αριστον, «του Λομποτέση» όπως το λένε οι παλιοί, είναι το μόνο που έχει απομείνει ζωντανό και ακμαίο όλα αυτά τα χρόνια, μαζί με το παραδοσιακό ρολογάδικο στην άλλη γωνία της πρόσοψης της στοάς.

«Ο,τι γίνεται για να καθαρίσει και να φωτιστεί ο χώρος για καλό είναι», μας λέει ο έμπειρος υπάλληλος πίσω από τον πάγκο. «Το χειρότερο ήταν η βρομιά, τα σκουπίδια, ειδικά για όσους έχουμε καταστήματα εστίασης», μας λέει.

Η Κατερίνα Καρύδη, η σημερινή εκδότρια του ιστορικού «Ικαρου», του εκδοτικού οίκου των ποιητών των Νόμπελ, που λειτουργεί αδιάκοπα στον αριθμό 4 της οδού Βουλής από το 1944, θυμάται κοριτσάκι τα τελευταία ένδοξα χρόνια της Στοάς Εμπόρων.

Κόρη ενός από τους τρεις θρυλικούς εκδότες -Νίκος Καρύδης, Αλέκος Πατσιφάς, Μάριος Πλωρίτης-, όπως μας λέει, βλέπει θετικά την πρωτοβουλία αναζωογόνησης της Στοάς Εμπόρων αλλά και της περιοχής συνολικά. «Αν και ο «Ικαρος» ήταν πάντα εδώ 75 χρόνια, όποιος θέλει ξέρει πού θα μας βρει».