Πολύχρωμες, χαρούμενες οικογένειες στο ανεκτικό Βέλγιο

Eίναι τόσο φυσικό και αυτονόητο που σχεδόν κανείς δεν το… προσέχει. Οι γάμοι ομόφυλων ζευγαριών στο Βέλγιο αποτελούν μια κανονικότητα από το 2003, αφού η χώρα ήταν η δεύτερη στην Ευρώπη που τους καθιέρωσε μετά την Ολλανδία. Τρία χρόνια μετά, το 2006, τα ομόφυλα ζευγάρια απέκτησαν ίδια δικαιώματα με τα ζευγάρια αντίθετου φύλου και στην υιοθεσία παιδιών, ενώ όταν το ζευγάρι αποτελούν δύο γυναίκες έχουν πρόσβαση και σε εξωσωματική γονιμοποίηση.

Διαφορετικές, πολύχρωμες, χαρούμενες οικογένειες που είναι ίσες απέναντι στον νόμο αλλά και στην κοινωνία. Ο δήμαρχος του Δήμου Ιξέλ των Βρυξελλών, Χρήστος Δουλκερίδης, παντρεύει κάθε εβδομάδα ζευγάρια, πολλά από τα οποία είναι ομόφυλα. «Στην αρχή μετράς, αλλά είναι πλέον τόσο συνηθισμένο να παντρέψω ένα ομόφυλο ζευγάρι, που δεν μπορώ να σας πω τον αριθμό γάμων που έχω τελέσει!» λέει στην «Εφ.Συν.». «Είμαι τυχερός γιατί ο δήμος μου είναι πολυεθνικός και έρχονται άνθρωποι από 170 διαφορετικές εθνικότητες. Μπορεί το ένα ζευγάρι να είναι θρήσκο και αμέσως μετά να ακολουθεί ένα ομόφυλο. Αλλά δεν υπάρχει ζήτημα, όλα είναι σε αρμονία. Ετσι κι αλλιώς όλοι είμαστε διαφορετικοί και έχουμε όλοι το δικαίωμα να ζούμε τη ζωή μας χωρίς να κρυβόμαστε» επισημαίνει.

«Ποτέ και πουθενά δεν νιώσαμε διάκριση σε βάρος μας στο Βέλγιο. Τα παιδιά μας ήταν πάντα καλεσμένα στα πάρτι των συμμαθητών τους. Το σπίτι μας ήταν γεμάτο παιδιά, γέλια και παιχνίδια» μας περιγράφει την εμπειρία του ο Κίμων Φωτιάδης, που ζει μεταξύ Βρυξελλών και Μασαχουσέτης. Με τον σύζυγό του είναι μαζί 30 χρόνια και έχουν δύο παιδιά, 19 και 17 ετών.

Δεν είναι βέβαια όλα ρόδινα. Ο Νόαμ, Αμερικανός πολίτης, με τον σύζυγό του απέκτησαν παιδιά με παρένθετη μητέρα στις ΗΠΑ. Αντιμετώπισαν αρκετές γραφειοκρατικές δυσκολίες στη Γάνδη όπου πρωτομετακόμισαν, ακόμα και διακρίσεις από τη δασκάλα του γιου τους που δεν ήταν ανοιχτή στο να τον συμπεριλάβει στο παραδοσιακό πρόγραμμα του σχολείου. Φυσικά πάντα έχει σημασία με τι συγκρίνει κανείς.

Ο Ελληνας

Για τον Κίμωνα η μετανάστευση από την Ελλάδα στο Βέλγιο πριν από τριάντα χρόνια ήταν μια απολύτως συνειδητή και στοχευμένη επιλογή. «Εγκατέλειψα τους φίλους μου, τον ωραίο καιρό και τα φρέσκα φρούτα για να μπορέσω να ζήσω με αξιοπρέπεια» μας είπε. «Με τον σύντροφό μου είχαμε αποφασίσει από νωρίς ότι θέλουμε να υιοθετήσουμε παιδιά. Ηρθαμε λοιπόν στις Βρυξέλλες, στον τόπο όπου υπήρχε η προοπτική να το κάνουμε» εξήγησε.

«Οταν πρωτοήρθαμε, επιτρεπόταν μόνο το σύμφωνο συμβίωσης το οποίο και κάναμε. Αργότερα όμως στη Μασαχουσέτη θέσπισαν τον γάμο των γκέι ζευγαριών. Εκτός από βασικό πολιτικό δικαίωμα, επρόκειτο και για προοδευτική κίνηση κατά του Τζορτζ Μπους που τότε είχε εισβάλει στο Ιράκ. Ο σύζυγός μου είναι Αμερικανός, οπότε δεν το σκεφτήκαμε! Βουτήξαμε ένα αεροπλάνο και πήγαμε. Θέλαμε να το κάνουμε και ως πολιτική πράξη. Μπορεί να είμαι και ο πρώτος Ελληνας που παντρεύτηκε με άτομο ίδιου φύλου στην Αμερική!» θυμάται.

Πολιτικό γάμο έκαναν και στις Βρυξέλλες λίγα χρόνια αργότερα. Σε αυτή την τελετή όμως παρούσα ήταν και η κόρη τους. Δύο χρόνια μετά υιοθέτησαν και τον γιο τους!

Ο Κίμων μάς περιγράφει το σύστημα της λεγόμενης «ανοιχτής υιοθεσίας» που οι ίδιοι επέλεξαν. «Η διαδικασία κράτησε δύο χρόνια και σε... ξεψαχνίζουν. Περνάς από ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, έρχονται στο σπίτι σου, ρωτάει η αστυνομία για σένα τους γείτονες, τους φίλους σας. Σου κάνουν δύσκολες ερωτήσεις, όπως για παράδειγμα: τι σου έδωσε ο πατέρας σου; Από αυτά τι θα ήθελες να μεταφέρεις στα παιδιά σου; Θα ήθελες ν’ αναλάβεις τη φροντίδα ενός ανάπηρου παιδιού; Εκατοντάδες ερωτήσεις» περιγράφει.

«Στη διαδικασία αυτή οι μητέρες επιλέγουν τις οικογένειες που θα δώσουν το παιδί τους για υιοθεσία. Προσωπικά δεν γνώρισα τις μητέρες, αλλά υπάρχει η δυνατότητα ακόμα και να έχουν συνέντευξη μαζί σου. Η κοινωνική υπηρεσία σε ενθαρρύνει να πεις την αλήθεια, αλλά και να εξηγήσεις στο παιδί: η μαμά σου δεν μπορούσε να σε μεγαλώσει και με εμπιστεύτηκε να σε μεγαλώσω. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί δεν νιώθει εγκατάλειψη, αλλά μια συνέχεια» τονίζει ο Κίμων, που προτιμά την υιοθεσία γιατί έτσι «κρατούνται ίσες αποστάσεις ανάμεσα στον καθέναν από τους δύο γονείς και το παιδί» όπως λέει.

Τον ρωτάμε τι νιώθει τώρα που στην Ελλάδα βρίσκεται σε εξέλιξη όλη αυτή η -πολλές φορές τοξική- συζήτηση για τα ομόφυλα ζευγάρια. «Νιώθω οργή σ’ έναν βαθμό. Δεν μετανιώνω που έφυγα γιατί τότε ήμουν 30. Τώρα είμαι 60, θα είχα περάσει τριάντα πικραμένα χρόνια. Προφανώς ο υπόλοιπος κόσμος που δεν είχε αυτή τη δυνατότητα πέρασε πιο δύσκολα και εξακολουθεί να περνάει» μας λέει.

«Στην Ελλάδα θα πρέπει να καταλάβουμε ότι το 10% σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, από την προϊστορία έως σήμερα, γεννιέται ομοφυλόφιλο» καταλήγει. «Δεν το επιλέγεις, σε επιλέγει. Ζώντας σε μια δίκαιη κοινωνία, είμαι ευτυχισμένος κιόλας που με επέλεξε».

Ο Νεοϋορκέζος

Ο Νόαμ, γέννημα θρέμμα Νεοϋoρκέζος, περιγράφει μια πολύ διαφορετική εμπειρία στο Βέλγιο. Παντρεύτηκε με τον σύντροφό του, τον Ισραηλινο-Πολωνό Νίμροντ, το 2017 στην Αμερική και αμέσως ξεκίνησαν διαδικασίες να αποκτήσουν παιδί με παρένθετη μητέρα. «Για εμάς δεν υπήρχε ποτέ δεύτερη σκέψη. Θέλαμε να ξέρουμε ότι είναι το παιδί μας. Σήμερα έχουμε δύο παιδιά, έναν γιο 5 ετών και την κόρη μας μόλις δύο» λέει ο Νόαμ στην «Εφ.Συν.».

Μας εξηγεί ότι στις ΗΠΑ η διαδικασία είναι πολύ ακριβή, οπότε ξεκίνησαν από τον Καναδά για να καταλήξουν τελικά στην Καλιφόρνια. Σε σχέση με όσα ξέρουμε στην Ευρώπη και συζητάμε στην Ελλάδα η κατάσταση στην Αμερική είναι εντελώς διαφορετική: τα έμβρυα εξετάζονται για πολλούς παράγοντες, όπως γενετικές διαταραχές, χρωμοσωμικές ανωμαλίες, καθώς και για το φύλο –κάτι που επιτρέπει στους γονείς να επιλέξουν, αν θέλουν, το φύλο του εμβρύου τους.

«Ωστόσο αυτό δεν ίσχυε για εμάς, καθώς τα έμβρυά μας δημιουργήθηκαν στον Καναδά όπου το φύλο του εμβρύου απαιτείται να παραμείνει νομικά άγνωστο στους υποψήφιους γονείς» διηγήθηκε ο Νόαμ. «Η όλη διαδικασία βασίζεται στο γεγονός ότι είμαστε οι βιολογικοί γονείς του παιδιού. Ωστόσο η παρένθετη μητέρα είναι ενεργός σύντροφος και στην περίπτωσή μας ένα πολύ αγαπημένο πρόσωπο που ήταν μέρος της όλης διαδικασίας λήψης αποφάσεων κατά τη διάρκειά της. Ημασταν μαζί για τη γέννηση και των δύο παιδιών, μαζί με τη σύντροφό της επίσης. Και μετά τη γέννα μείναμε μαζί στο νοσοκομείο για να προσαρμοστούμε όλοι μαζί, χωρίς να κάνουμε την παρένθετη να αισθάνεται ασήμαντη. Και αυτό συμβαίνει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις παρένθετης μητρότητας του ίδιου φύλου. Η σχέση με την παρένθετη είναι πολύ σημαντική, ουσιαστική και μακροχρόνια» υπογραμμίζει ο Νόαμ.

Η διαδικασία συνολικά κόστισε περίπου 150.000 δολάρια, αρκετά χρήματα δηλαδή για έναν μέσο Αμερικανό. Στη Φλάνδρα του Βελγίου, όπου έμειναν όταν μετακόμισαν στην Ευρώπη, ήταν το πρώτο αλλοδαπό ζευγάρι με βελγικές άδειες παραμονής που έκανε αίτηση για άδεια διαμονής για ένα παιδί το οποίο γεννήθηκε μέσω παρένθετης μητρότητας.

«Επρεπε να ξεπεράσουμε τη γραφειοκρατία και είχαμε κάποια πιο πρακτικά προβλήματα, όπως ότι είχαμε μόνο 7 ημέρες γονική άδεια, που σε σύγκριση με τις ΗΠΑ δεν είναι τίποτα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που είχαμε ήταν στο δημόσιο σχολείο που πήγαινε ο γιος μας. Η δασκάλα του δεν ήταν ανοιχτή στη διεύρυνση του προγράμματος, ώστε να είναι περισσότερο συμπεριληπτικό. Στο τέλος έπρεπε να τον πάμε σε ένα διεθνές σχολείο, όπου τα πράγματα είναι καλύτερα» κατέληξε ο Νόαμ.